การคงอยู่ของเพลงพื้นบ้าน “เจรียงเบริน”

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาประวัติความเป็นมาและองค์ประกอบของเพลงพื้นบ้านเจรียงเบริน 2) ศึกษาลักษณะการคงอยู่และปัจจัยที่ส่งผลต่อการคงอยู่ของเพลงพื้นบ้านเจรียงเบริน โดยใช้การวิจัยเชิงคุณภาพ ด้วยเทคนิคการสังเกตแบบมีส่วนร่วมและการสัมภาษณ์เชิงลึก จากกลุ่มผู้รู้ กลุ่มผู้ปฏิบัติและกลุ่มผู้ให้ข้อมูลทั่วไป นำเสนอผลวิจัยแบบพรรณนาวิเคราะห์ ผลการวิจัยพบว่า ความเป็นมาของเจรียงเบรินเป็นเพลงพื้นบ้านของชาวไทยเขมรในแถบจังหวัดสุรินทร์ บุรีรัมย์และศรีสะเกษ วิวัฒนาการมาจากบทร้องกันตร็อบไกของกัมพูชา องค์ประกอบมีนักร้องชาย-หญิงและหมอแคนอย่างละ 1 คน ใช้วิธีด้นกลอนสดเป็นภาษาเขมรร้องโต้ตอบกันประกอบเสียงแคน เนื้อหาและบทร้องเกี่ยวข้องกับทางโลกและทางธรรม ขั้นตอนการเล่นมีการบูชาครู ขึ้นเวทีแสดง แนะนำตัวกับผู้ชม กล่าวถึงความสำคัญของงาน ร้องถามตอบ ร้องอวยพรและอำลา ท่ารำตามจังหวะเสียงแคน การแต่งกายแบบพื้นเมืองไทยเขมรสุรินทร์ เจรียงเบรินเล่นได้ทั้งงานมงคลและอวมงคล ลักษณะการคงอยู่ได้แก่ การเปลี่ยนแปลงรูปแบบการแสดง จากเดิมนิยมร้องแบบเบ็ดเตล็ด ปัจจุบันร้องเกี่ยวกับหลักธรรมทางพระพุทธศาสนา สอดแทรกคติสอนใจ เจรียงเบรินมีโอกาสถ่ายทอดผ่านงานต่างๆ ทั้งงานส่วนบุคคลและส่วนรวม รวมทั้งเจรียงเบรินผ่านสื่อทางสถานีวิทยุ สถานีโทรทัศน์และการบันทึกลงแถบบันทึกเสียง ปัจจัยการคงอยู่ ได้แก่การตั้งคณะเจรียงและการตั้งชมรมเจรียงเบริน ทำให้เกิดความสามัคคีและช่วยเหลือกันในกลุ่ม การปรับรูปแบบการแสดงและปรับเนื้อหาให้สอดคล้องกับลักษณะของงาน รวมทั้งมีการถ่ายทอดเจรียงเบรินสู่บุตรหลานและเยาวชนรุ่นหลัง จึงทำให้เจรียงเบรินสามารถดำรงอยู่ได้จนถึงปัจจุบัน