ผี/รัฐ/ทุน: ศาสนาผีในมิติทางการเมืองไทย

บทคัดย่อ

บทความนี้ต้องการศึกษาศาสนาผีในมิติทางการเมืองไทย โดยมองไปที่ความสัมพันธ์ระหว่าง ผี รัฐ และทุนที่สอดประสานรวมกันเป็นเนื้อเดียวและนำสู่พฤติกรรมทางการเมืองของผู้คน โดยเริ่มตั้งแต่การวิเคราะห์ที่ทางของศาสนาผีที่ไม่เคยหายไปจากรัฐไทย อันมีความเกี่ยวพันกับการเมืองมาตั้งแต่ประวัติศาสตร์ของนางนาคสู่การบวชนาค ต่อมาเมื่อศาสนาพุทธและพราหมณ์เข้ามามีอิทธิพล ผีก็ได้มีการปรับตัวจนผสานกลมกลืนไปกับศาสนาใหม่ เกิดเป็นศาสนาไทยคือ “ผี-พราหมณ์-พุทธ” ผีได้ถูกใช้ในฐานะเครื่องมือทางการเมืองในรัฐสมัยใหม่ ไม่ว่าจะเป็นการอ้างความชอบธรรมด้วยพระสยามเทวาธิราชของชนชั้นปกครอง หรือการโต้กลับด้วยหมุดจากคณะราษฎรของมวลชนที่ต่อสู้เพื่อประชาธิปไตย นอกจากนี้ตัวบทความยังมุ่งศึกษาถึงศรัทธาที่ไม่เคยถูกตั้งคำถามอันนำสู่พฤติกรรมที่ช่วยหนุนนำอำนาจของชนชั้นปกครองในยุคที่ผีอยู่คู่กับทุน ปิดท้ายด้วยปรัชญาว่าด้วยเรื่องผี ๆ เพื่อตรวจสอบความคิดว่าแม้นิยามความศักดิ์สิทธิ์ของผีจะเป็นการช่วงชิงของขั้วอำนาจต่างอุดมการณ์ แต่เรื่องผี ๆ ก็ยังสำคัญต่อการศึกษาเป็นอย่างมาก เพราะผีคือสิ่งที่ขับเคลื่อนความเป็นไปทุกอย่างของสังคมทุนนิยมเจ้า และมันก็ไม่เคยว่างขาดจากเรื่องการเมือง