ความเป็นมาและการถ่ายทอดฟ้อนสาวไหมสายสกุลช่างฟ้อนนางบัวเรียว รัตนมณีภรณ์

บทคัดย่อ

บทความวิจัยมีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาความเป็นมาของการสืบทอดฟ้อนสาวไหมสายสกุลช่างฟ้อนนางบัวเรียว รัตนมณีภรณ์ และเพื่อศึกษาการถ่ายทอดฟ้อนสาวไหมสายสกุลช่างฟ้อนนางบัวเรียว รัตนมณีภรณ์การดำเนินการวิจัยใช้กระบวนการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยศึกษาจากเอกสารที่เกี่ยวข้อง ลงพื้นที่เพื่อรวบรวมข้อมูลจากการสัมภาษณ์ การสังเกตการณ์ การฝึกปฏิบัติท่าฟ้อน และนำข้อมูลที่ได้มาวิเคราะห์โดยใช้วิธีพรรณนา 

ผลการวิจัยพบว่าความเป็นมาฟ้อนสาวไหมสายสกุลช่างฟ้อนนางบัวเรียว  รัตนมณีภรณ์ มีความเป็นมาจากองค์ความรู้จากสายตระกูล และองค์ความรู้จากสายอุปถัมภ์  ในส่วนลักษณะการถ่ายทอดพบว่ามีหลักเกณฑ์ในการถ่ายทอดจำนวน 5 ประการ คือ  1) ความสัมพันธ์ระหว่างผู้ถ่ายทอดและผู้รับการถ่ายทอด 2) โอกาสในการถ่ายทอดองค์ความรู้ 3) การถ่ายทอดความรู้เดี่ยวเฉพาะบุคคล 4) การถ่ายทอดความรู้เป็นกลุ่ม และ5) การประเมินผลการถ่ายทอด โดยลักษณะผู้รับการถ่ายทอดสามารถแบ่งออกเป็น 2 ลักษณะ คือ การถ่ายทอดความรู้เดี่ยว เฉพาะบุคคล ซึ่งมุ่งเน้นการฝึกหัดให้ผู้รับการถ่ายทอดสามารถฟ้อนได้ถูกต้องตามมาตรฐานที่กำหนดไว้  และการถ่ายทอดความรู้เป็นกลุ่ม ซึ่งจะประเมินจากข้อจำกัดของผู้รับการถ่ายทอดในแต่ละกลุ่ม ซึ่งพบว่ามีผู้รับการถ่ายทอดความรู้เป็นกลุ่ม สามารถจำแนกออกเป็น 3 กลุ่ม ได้แก่ กลุ่มเยาวชน ซึ่งมีข้อจำกัดด้านสมาธิ กลุ่มผู้สูงอายุ ซึ่งมีข้อจำกัดด้านร่างกาย และกลุ่มสถาบันการศึกษา มีข้อจำกัดตามที่กำหนดไว้ในหลักสูตรของสถาบันการศึกษานั้น