ลักษณะเด่นนิราศบุณยยาตราสมัยรัตนโกสินทร์ในฐานะบุญกิริยาวัตถุ

ลักษณะเด่นนิราศบุณยยาตราสมัยรัตนโกสินทร์ในฐานะบุญกิริยาวัตถุ

ผู้แต่ง

  • ปฐมพงษ์ สุขเล็ก สาขาวิชาภาษาไทย คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏพิบูลสงคราม

คำสำคัญ:

วรรณคดีนิราศ, บุณยยาตรา, วรรณคดีพระพุทธศาสนา, รัตนโกสินทร์

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาลักษณะเด่นด้านเนื้อหานิราศบุณยยาตราในสมัยรัตนโกสินทร์  รวมถึงแนวคิดการแต่งนิราศบุณยยาตราในฐานะการสร้างบุญกุศล โดยศึกษาจากวรรณคดีนิราศที่มุ่งหมายเดินทางไปทำบุญยังพุทธสถานต่าง ๆ  จำนวน 14 เรื่อง ผลการศึกษาพบว่า  เนื้อหาจำแนกได้เป็น 5 ส่วน คือ การกล่าวถึงเส้นทางเดินทาง  การพรรณนาพุทธสถาน  การสักการบูชา  การอธิษฐานและอุทิศบุญ และการบอกบุญ  เพื่อมุ่งเน้นแสดงความเลื่อมใสศรัทธาพระรัตนตรัยในฐานะวรรณคดีพระพุทธศาสนา      ด้วยการบอกเล่าการเดินทางไปนมัสการพุทธสถานอย่างละเอียดเพื่อหวังให้ผู้ไม่เคยไปได้รับรู้  เป็นสื่อกลางให้ผู้อ่านและผู้ฟังรับรู้การเดินทางของกวีเพื่อร่วมรับบุญกุศลด้วยการอนุโมทนาบุญเสมือนได้เดินทางไปด้วย  กวีจึงได้บุญกุศลในฐานะผู้แต่งนิราศบุณยยาตราและได้บุญกุศลจากการอนุโมทนาบุญของผู้อ่านและผู้ฟังบทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาลักษณะเด่นด้านเนื้อหานิราศบุณยยาตราในสมัยรัตนโกสินทร์  รวมถึงแนวคิดการแต่งนิราศบุณยยาตราในฐานะการสร้างบุญกุศล โดยศึกษาจากวรรณคดีนิราศที่มุ่งหมายเดินทางไปทำบุญยังพุทธสถานต่าง ๆ  จำนวน 14 เรื่อง ผลการศึกษาพบว่า  เนื้อหาจำแนกได้เป็น 5 ส่วน คือ การกล่าวถึงเส้นทางเดินทาง  การพรรณนาพุทธสถาน  การสักการบูชา  การอธิษฐานและอุทิศบุญและการบอกบุญ  เพื่อมุ่งเน้นแสดงความเลื่อมใสศรัทธาพระรัตนตรัยในฐานะวรรณคดีพระพุทธศาสนา  ด้วยการบอกเล่าการเดินทางไปนมัสการพุทธสถานอย่างละเอียดเพื่อหวังให้ผู้ไม่เคยไปได้รับรู้  เป็นสื่อกลางให้ผู้อ่านและผู้ฟังรับรู้การเดินทางของกวีเพื่อร่วมรับบุญกุศลด้วยการอนุโมทนาบุญเสมือนได้เดินทางไปด้วย  กวีจึงได้บุญกุศลในฐานะผู้แต่งนิราศบุณยยาตราและได้บุญกุศลจากการอนุโมทนาบุญของผู้อ่านและผู้ฟัง

References

ณัฐพร จาดยางโทน. (2561). พัฒนาการวรรณคดีไทย (พิมพ์ครั้งที่ 2). เชียงใหม่: ดาราวรรณการพิมพ์.

ดวงมน จิตร์จำนง. (2540). คุณค่าและลักษณะเด่นของวรรณคดีไทยสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น.

กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

น้อมนิจ วงศ์สุทธิธรรม. (2549). วรรณกรรมนิราศ (พิมพ์ครั้งที่ 4). กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัย

รามคำแหง.

นิราศพระปถวี หลวงจักรปาณี (ฤกษ) เปรียญ. (2468). พิมพ์แจกในงานกฐินพระราชทาน มหาเสวกโท

พระยาโบราณราชธานินทร์ อุปราชมณฑลอยุธยา ณ วัดวรนายกรังสรรค์ จังหวัดพระนครศรีอยุธยา พระพุทธศักราช 2468. ม.ป.ท.: โสภณพิพรรฒธนากร.

นิราศยี่สาร. (2543). กรุงเทพฯ: ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร.

ประจักษ์ ประภาพิทยากร. (ม.ป.ป.). วรรณคดีนิราศ. ม.ป.ท.

ประชุมนิราศคำโคลง. (2513). พระนคร: แพร่วิทยา.

ประชุมนิราศ ภาค 4. (2557). นนทบุรี: ต้นฉบับ.

ประชุมวรรณคดีเรื่อง พระพุทธบาท. (2556). กรุงเทพฯ: กรมศิลปากร.

พ. ณ ประมวญมารค [นามแฝง]. (2553). ประวัติคำกลอนสุนทรภู่ (ฉบับปรับปรุง). กรุงเทพฯ: สถาพรบุ๊คส์.

พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต). (2551). พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์ (พิมพ์ครั้งที่ 11).

ม.ป.ท.: เอสอาร์พริ้นติ้ง.

พระราชปริยัติ (สฤษดิ์ สิริธโร). (2549). งานวิจัยและวรรณกรรมทางพระพุทธศาสนา (พิมพ์ครั้งที่ 4).

กรุงเทพฯ: มหาจุฬาบรรณาคาร.

พระสุนทรโวหาร (ภู่). (2554). ประชุมนิราศสุนทรภู่. นนทบุรี: วิสดอม.

มูลนิธิสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา. (2553). นามานุกรมวรรณคดีไทย ชุดที่ 1 ชื่อวรรณคดี (พิมพ์ครั้งที่ 3).

กรุงเทพฯ: มูลนิธิสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา.

วรรณกรรมสมัยอยุธยา เล่ม 3. (2545) (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร.

วรรณพร พงษ์เพ็ง. (2551). นิราศ ‘พระปฐมเจดีย์’ : การสื่อมโนทัศน์เรื่องความศรัทธาในนิราศลายลักษณ์.

ใน พระนครปฐมในนิราศ บันทึกประวัติศาสตร์ผ่านสายตากวี (65-114). กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์แห่ง

จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

วรรณวิวัฒน์ รัตนลัมภ์. (2556). คติความเชื่อเรื่องพระพุทธบาทสระบุรีและประเพณี “ไปพระบาท”

ในการสร้างสรรค์วรรณคดีไทย (วิทยานิพนธ์อักษรศาสตรมหาบัณฑิต). จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, กรุงเทพฯ.

อภิลักษณ์ เกษมผลกูล [บรรณาธิการ]. (2551). พระนครปฐมในนิราศ บันทึกประวัติศาสตร์ผ่าน

สายตากวี. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์แห่งมหาจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

อาจิณ จันทรัมพร และประพนธ์ เรืองณรงค์. (2555). นายมี (เสมียนมี) ศิษย์เอกสุนทรภู่. กรุงเทพฯ: วสีครีเอชั่น.

Downloads

เผยแพร่แล้ว

2021-12-02

How to Cite

สุขเล็ก ป. (2021). ลักษณะเด่นนิราศบุณยยาตราสมัยรัตนโกสินทร์ในฐานะบุญกิริยาวัตถุ: ลักษณะเด่นนิราศบุณยยาตราสมัยรัตนโกสินทร์ในฐานะบุญกิริยาวัตถุ. วารสารภาษา ศาสนา และวัฒนธรรม, 10(2), 1–26. สืบค้น จาก https://so03.tci-thaijo.org/index.php/gshskku/article/view/251993

ฉบับ

บท

บทความวิจัย