ตำนานพระธาตุตะกุ้ง ฉบับวัดสระไตรนุรักษ์ บ้านนาเวียง อำเภอทรายมูล จังหวัดยโสธร : การศึกษาบทบาทหน้าที่และกลวิธีทางวรรณกรรม

Wat Sratrainurak Version of Phrathat Ta Kung Legend, Nawiang Village Saimoon District, Yasothon Province : A Study of Roles and Strategy of Literature

Authors

  • กาญจนา คำผา คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏนครราชสีมา

Keywords:

Literature, Legend, Phrathat Ta Kung, Wat Sratrainurak

Abstract

This article aimed to present the results of analyzing the legends regarding elements and roles and responsibilities of the literature. The elements of literature are: 1) the mechanics of composition comprised opening and closing in Langa style focusing on faith in Buddhism and the sequences and arranged based on the calendar,  2) the theme involved faith in Buddhism with the magic of Phrathat, participation in constructing Phrathat and reduction of greediness, 3) the plot was about two brothers receiving 8 Buddha relics from the Lord Buddha to be placed on Doi Sri Kung Kut Tra, having lost some of the relics during their journey until finally, being helped to gather all relics and having finished building Phrathat on Doi Sri Kung Kut Tra, 4) the scenes of the legends were in the heaven, the sky, the land, and the water, 5) the leading characters were the Lord Buddha, Tapussa, Panlika, Phraya Upatchalapa, and the Indra, and 6) the languages used in the literature were Lao-Isan dialect and Bali with the use of word repetition, consonance, assonance, and figurative languages. In addition, kinds of rasa used in the literature included Ka ru na rasa, Hat sa rasa, Wee ra rasa, Ap pu rasa and san ta rasa. The roles of literature included 1) transferring beliefs, customs, and ceremonies, 2) teaching morals, 3) social reflection, and 4) Mentally dependent.

References

กาญจนา คำผา. (2559). แนวทางการสืบทอดประเพณีฮีตสิบสองเพื่อเสริมสร้างความเข้มแข็งแก่ชุมชน. (วิทยานิพนธ์ปริญญาดุษฎีบัณฑิต). มหาวิทยาลัยศิลปากร, กรุงเทพฯ.

กุสุมา รักษมณี. (2549). การวิเคราะห์วรรณคดีไทยตามทฤษฎีวรรณคดีสันสกฤต (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยศิลปากร.

จารุวรรณ ธรรมวัตร. (2548). วรรณกรรมท้องถิ่น:อีสาน-ล้านช้าง. มหาสารคาม : มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.

ชานนท์ ไชยทองดี. (2552). การวิเคราะห์วรรณกรรมอีสานเรื่องคดีโลกคดีธรรม. วารสารมหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม. 3(2), 21-31.

ณัฐพงษ์ ปัญจบุรี. (2557). การศึกษาวิเคราะห์วรรณกรรมค่าวซอเรื่องเศรษฐีหัวเวียง. (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยศิลปากร, กรุงเทพฯ.

ดวงมน จิตร์จำนงค์. (2556). วรรณคดีวิจารณ์เบื้องต้น. กรุงเทพฯ: ประพันธ์สาส์น.

ตุลาภรณ์ แสนปรน. (2550). การศึกษาวรรณกรรมทำนายของล้านนา. (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, เชียงใหม่.

ทรงวิทย์ พิมพะกรรณ์. (2558). สินไซ : การประยุกต์ใช้ทุนวัฒนธรรมเพื่อการพัฒนาชุมชนสองฝั่งโขงในกระแสโลกาภิวัฒน์. (วิทยานิพนธ์ปริญญาดุษฎีบัณฑิต). มหาวิทยาลัยขอนแก่น, ขอนแก่น.

ธวัช ปุณโณทก. (2542). สารานุกรมวัฒนธรรมไทยภาคอีสาน เล่ม 12. กรุงเทพฯ: มูลนิธิสารานุกรมวัฒนธรรมไทย ธนาคารไทยพาณิชย์.

ปฐม หงษ์สุวรรณ. (2548). ตำนานพระธาตุของชนชาติไท : ความสำคัญและปฏิสัมพันธ์ระหว่างพุทธศาสนากับความเชื่อดั้งเดิม. (วิทยานิพนธ์ปริญญาดุษฎีบัณฑิต). จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, กรุงเทพฯ.

ปัจจรี ศรีโชค. (2550). วิเคราะห์หลักการสอนเรื่องคะลำเข็ดขวงในวรรณกรรมเรื่องสร้อยสายคำ (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยศิลปากร, กรุงเทพฯ.

พรสวรรค์ อัมรานนท์. (2526). ตำนานเชียงแสน : การศึกษาเชิงวิจารณ์. (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยศิลปากร, กรุงเทพฯ.

พระมหาบุญชู ภูศรี. (2550). การศึกษาโลกทัศน์แบบพุทธของชาวอีสานในวรรณกรรมเรื่องสังฮอมธาตุ (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยศิลปากร, กรุงเทพฯ.

พิชิต อัคนิจ. (2541). การศึกษาเชิงวิเคราะห์ปัญญาสชาดกฉบับล้านนาไทย. มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ : เชียงใหม่.

วนิดา บำรุงไทย และเกศรินทร์ คันธมาลา. (2554). การศึกษาภาพสะท้อนสังคมในวรรณคดีเรื่อง “พระสี่เสาร์กลอนสวด. วารสารอารยธรรมศึกษาโขง-สาละวิน. 2(1), 7-24.

วัฒนชัย หมั่นยิ่ง. (2555). วิเคราะห์การใช้ภาษาภาพพจน์ในมหาเวสสันดรชาดก (กัณฑ์ทานกัณฑ์) ฉบับภาษาเขมร. วารสารมนุษยศาสตร์มหาวิทยาลัยนเรศวร. 9(1), 43-56.

ศิราพร ณ ถลาง. (2548). ทฤษฎีคติชนวิทยา : วิธีวิทยาในการวิเคราะห์ตํานาน - นิทานพื้นบ้าน. กรุงเทพฯ: โครงการเผยแพร่ผลงานทางวิชาการ คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

สมชาย นิลอาธิ. (2544). โลกทัศน์จากคัมภีร์ใบลาน : คติชนและวิถีชีวิต, เอกสารการสัมมนาระดับภูมิภาคเพื่อสร้างเครือข่ายความร่วมมือด้านการจัดการมรดกทางวัฒนธรรมประเภทเอกสารโบราณในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ. (157-173) . มหาสารคาม: โครงการอนุรักษ์ใบลานภาคตะวันออกเฉียงเหนือ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.

อภิรักษ์ กาญจนคงคา. (2020, Sep 05). พระมหาเจดีย์ชเวดากอง. http://huexonline.com/knowledge/26/182/

Downloads

Published

2020-11-29

How to Cite

คำผา . ก. (2020). ตำนานพระธาตุตะกุ้ง ฉบับวัดสระไตรนุรักษ์ บ้านนาเวียง อำเภอทรายมูล จังหวัดยโสธร : การศึกษาบทบาทหน้าที่และกลวิธีทางวรรณกรรม: Wat Sratrainurak Version of Phrathat Ta Kung Legend, Nawiang Village Saimoon District, Yasothon Province : A Study of Roles and Strategy of Literature. JOURNAL OF LANGUAGE, RELIGION AND CULTURE, 9(2), 1–25. Retrieved from https://so03.tci-thaijo.org/index.php/gshskku/article/view/247957

Issue

Section

บทความวิจัย