การปรับตัวพุทธศาสนาในอีสานท่ามกลางการแพร่กระจายแนวคิด แบบพระสายวัดป่าธรรมยุติกนิกาย; The Adaptation of Isan Buddhism in the Midst of Propagation of the Concept of Forest Monks in Dhammayuttikanikaya

Abstract

        บทความวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ถึงการปรับตัวพุทธศาสนาในอีสานท่ามกลางการแพร่กระจายแนวคิดแบบธรรมยุติกาย เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพที่ใช้เครื่องมือคือการสัมภาษณ์เชิงลึกกลุ่มเป้าหมายจำนวน 36 รูป/คน  วิเคราะห์ข้อมูลโดยวิธีวิเคราะห์ข้อมูลเนื้อหาเชิงคุณภาพ ผลการวิจัยพบว่า ธรรมยุติกนิกายเกิดขึ้นท่ามกลางการเปลี่ยนแปลงทางการเมืองอย่างมีนัยยะสำคัญ เมื่อแพร่กระจายไปยังหัวเมืองอีสานซึ่งมีพุทธศาสนาแบบชาวบ้านอีสานอยู่ก่อนแล้ว ภายใต้การสนับสนุนจากกลไกรัฐไทย ทำให้แนวคิดแบบธรรมยุติกนิกายโดยการนำของพระสายวัดป่าได้รุกคืบมายังดินแดนอีสานส่งผลต่อพุทธศาสนาแบบอีสานอย่างมาก จนนำไปสู่การปรับตัวทั้งในแง่ของการเผชิญหน้าจนนำไปสู่ความตึงเครียดหลายพื้นที่ในอีสาน เกิดการต่อรองและการช่วงชิง และการโต้แย้งเพื่อตอบโต้ทั้งทางตรงและทางอ้อม รวมถึงเกิดการประนีประนอมจนนำไปสู่การปรับตัวเพื่อสร้างอัตลักษณ์ใหม่ของพุทธศาสนาแบบอีสาน

                                                                                           Abstract

        This research article aims to analyze the adaptation of Isan Buddhism in the midst of Propagation of Dhammayuttikanikaya. The in-depth interview was used as the tool for data collection from the target groups of 36 persons. Its result was found that Dhammayuttikanikaya was set up in the midst of political change significantly and expanding to the northeastern by supporting of state power resulting to adaptation of popular Buddhism by contestation encounter and compromise for creating new identity of Buddhism in Isan.