บทบาทและปัญหาความแตกต่างทางวัฒนธรรมในการทำงานของล่ามภาษาญี่ปุ่นชาวไทย ภายใต้บริบท “ความเป็นญี่ปุ่น” :กรณีศึกษาบริษัทญี่ปุ่นในนิคมอุตสาหกรรมของไทย ; Thai Interpreters’ Roles and Problems in Cultural Differences in the Context of Japanization : A Case Study of Japanese Enterprises in the Industrial Estate of Thailand

บทคัดย่อ

      งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาบทบาทของล่ามภาษาญี่ปุ่นชาวไทยและปัญหาความแตกต่างทางวัฒนธรรมที่ล่ามภาษาญี่ปุ่นพบในบริษัทญี่ปุ่นภายใต้บริบท “ความเป็นญี่ปุ่น” ที่อยู่ในรูปแบบของวัฒนธรรมองค์กรญี่ปุ่นในภาคธุรกิจของไทย โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงปริมาณ ทำการเก็บข้อมูลจากกลุ่มตัวอย่างล่ามภาษาญี่ปุ่นชาวไทย จำนวน 90 คน ที่ทำงานในบริษัทญี่ปุ่นเขตนิคมอุตสาหกรรมของไทย

       ผลการศึกษาพบว่า ล่ามภาษาญี่ปุ่นในเขตนิคมอุตสาหกรรมไทย มีรูปแบบปฏิสัมพันธ์ในการแปลภายในบริษัทเป็นหลัก ทำหน้าที่แปลการสื่อสารระหว่างพนักงานชาวญี่ปุ่น 1 คน ต่อกลุ่มพนักงานชาวไทย 2 -10 คน มากที่สุด โดยสัดส่วนของผู้ใช้ล่ามที่เป็นพนักงานชาวญี่ปุ่นเป็นเพศชายสูงถึงร้อยละ 97.2 หรือ 411 คน จากจำนวนพนักงานชาวญี่ปุ่นทั้งหมด 423 คน  ในด้านของลักษณะเนื้อหางานแปลที่ได้รับมอบหมายให้ทำเป็นประ จำ พบว่า การแปลการทักทาย แปลประชุมเช้า และแปลในงานดื่มสังสรรค์หลังเลิกงานของหัวหน้า อยู่ในระดับมาก ตามลำดับ  ในด้านบทบาทของล่ามภาษาญี่ปุ่นชาวไทย พบว่า ล่ามฯ มีบทบาทผู้แปล โดยทำหน้าที่แปลตรง แปลจับใจความ แปลเอกสาร และมีบทบาทเป็นคนกลางที่ใช้ทักษะทางภาษาทำหน้าที่ในการไกล่เกลี่ยให้เกิดความเข้าใจระหว่างพนักงานชาวญี่ปุ่นและชาวไทย ทำให้ต้องรับแรงกดดันจากทั้งสองฝ่าย นอกจากนั้นแล้ว ยังพบบทบาทอื่นๆ ที่ไม่เกี่ยวข้องกับการแปล เช่น  เลขานุการ ผู้ติดตามงาน   ผู้ต้อนรับแขกบริษัท เป็นต้น จากรูปแบบปฏิสัมพันธ์ในการแปลที่มีสัดส่วนพนักงานชาวญี่ปุ่นผู้ใช้ล่ามเป็นเพศชายสูง และเนื้อหางานแปลที่สอด คล้องกับวัฒนธรรมองค์กรญี่ปุ่น สะท้อนให้เห็นถึงบริบทวัฒนธรรมการทำงานแบบญี่ปุ่นในบริษัทญี่ปุ่นเขตนิคมอุตสาหกรรมของไทย และจากการที่ล่ามฯ ทำบทบาทที่เพิ่มขึ้นและหลาก หลายนี้ ชี้ให้เห็นว่าล่ามฯมีการปรับตัวในการทำงานเพื่อให้สอดคล้องวัฒนธรรมองค์ญี่ปุ่น  นอกจากนี้ ในการทำงานระหว่างสองวัฒนธรรมนั้น ล่ามฯยังพบประเด็นความแตกต่างทางวัฒนธรรมถึง 14 ประเด็น โดย แนวคิดเรื่อง “โฮ-เรน-โซ” (รายงาน-ติดต่อ-ปรึกษา)  แนวคิดเรื่อง “การตรงต่อเวลา”  “วิธีการปฏิบัติงาน” “การว่ากล่าวตักเตือนต่อหน้าพนักงานคนอื่นๆ” และ  “ความกระตือรือร้นและความรับผิดชอบในการทำงาน” เป็นประเด็นที่มีร้อยละของคำตอบสูงเป็น 5 อันดับแรก

Abstract

     This research paper aims to study the roles of Japanese Interpreters and explore the problems in cultural differences that they have encountered in the context of Japanization, which is the form of organizational culture applied in Japanese companies located in the Industrial Estate of Thailand. Questionnaires are the main tool to collect data from the sampling group of 90 Thai-Japanese interpreters who are working in Japanese enterprises located in Industrial Estate of Thailand. 

     The result reveals that Japanese interpreters are mostly involved in the interaction between 1 Japanese staff and 2-10 Thai staff. 97.2 % or 411 from 423 of Japanese interpreter’s users are male staff. Concerning contents of interpretation, it is found that “Greeting”, “Morning Meeting” and “After-Work Casual Conversation” are the most common contents that Thai-Japanese interpreters are requested to translate respectively. In the context of Japanization, Thai-Japanese interpreters’ roles are diverse. Their roles consist of interpreting conversations, translating documents, being a cultural mediator, being a dispute conciliator and other works not really related to interpreter’s main duties such as secretary, facilitator, company’s liaison officer, etc.  The interaction mainly involved with Japanese male staff, and the contents of interpreting reflect the fact that Japanization has been transferred and made presence in Japanese Enterprises in the Industrial Estate of Thailand. Moreover, the fact that Thai-Japanese interpreters have to perform diverse roles in work shows that the interpreters have preoccupied themselves completely into the Japanese organizational culture. Bridging between the two different cultures, the interpreters experience 14 cultural differences. “Ho-ren-so”, “Punctuality”, “Operational Strategies”, “Public Reprimand” and “Enthusiasm and Responsibility” are among the top 5 of the most commonly found problems caused by cultural differences.