รูปแบบการบริหารจัดการท่องเที่ยวเชิงเกษตรจังหวัดจันทบุรี

บทคัดย่อ

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์ (1) เพื่อศึกษาการบริหารจัดการจำแนกตามรูปแบบการจัดการของการท่องเที่ยวเชิงเกษตรในจังหวัดจันทบุรี และ(2) เพื่อนำเสนอรูปแบบการบริหารจัดการการท่องเที่ยวเชิงเกษตรจังหวัดจันทบุรี

การศึกษาครั้งนี้ การสำรวจโดยใช้แบบประเมินสภาวะอย่างเร่งด่วน (Rural Rapid Appraisal : RRA)      ในพื้นที่ การสัมภาษณ์แบบกึ่งมีโครงสร้าง (Semi-Structured Interview) ในรูปแบบการเจาะลึก และการจัดเวทีระดมสมอง/ประชุมกลุ่มย่อยผู้มีส่วนได้ส่วนเสียต่อการบริหารจัดการท่องเที่ยวเชิงเกษตร แล้วทำการวิเคราะห์จุดแข็ง จุดอ่อน โอกาส และอุปสรรค (SWOT Analysis) การวิเคราะห์โดยจำแนกเป็นกลุ่ม (Typological Analysis) และวิธีการคิดสร้างสรรค์อย่างเป็นระบบ (Systematic Inventive Thinking) เพื่อสังเคราะห์ให้ได้รูปแบบการบริหารจัดการท่องเที่ยวเชิงเกษตร จังหวัดจันทบุรี โดยกลุ่มตัวอย่างเป็นการเลือกแบบเจาะจง (Purposive Sampling)    จากกลุ่มชาวสวนที่เข้าร่วมโครงการ “อร่อยทุกไร่ ชิมไปทุกสวน” ปี 2559 และต้องมีบทบาทเกี่ยวกับการจัดการ   การท่องเที่ยวเชิงเกษตร จังหวัดจันทบุรี จึงมีผู้เข้าร่วมทั้งหมด 14 สวน และหน่วยงานภาครัฐ ภาคเอกชน ที่มีหน้าที่เกี่ยวข้อง จำนวน 8 หน่วยงาน

ผลการวิจัยในสภาวการณ์ปัจจุบันพบว่า 1. การบริหารจัดการจำแนกตามรูปแบบการบริหารจัดการการท่องเที่ยวเชิงเกษตร จังหวัดจันทบุรี มีรูปแบบการดำเนินธุรกิจ 2 รูปแบบ 1) ธุรกิจเจ้าของคนเดียว ซึ่งการเปิดให้บริการท่องเที่ยวเชิงเกษตรในลักษณะมีกิจกรรมเฉพาะ และ 2) กลุ่มวิสาหกิจชุมชน ซึ่งมีรูปแบบวิสาหกิจชุมชนประเภทคณะบุคคลที่มิใช่นิติบุคคล มีการจัดการท่องเที่ยวสมาชิกกลุ่มเกษตรกรที่อยู่ในชุมชนสังคมเดียวกัน จากการวิเคราะห์การบริหารจัดการ 4 มิติ พบว่า มิติด้านบุคลากร : ยังขาดแคลนบุคลากรทั้งเชิงปริมาณและคุณภาพ มิติด้านผลผลิต : ในช่วงผลไม้ไม่เพียงพอ ต้องซื้อผลไม้จากแหล่งอื่นที่ไม่สามารถรับรองคุณภาพได้ มิติด้านการตลาด : กิจกรรมมีรูปแบบใกล้เคียงกันทุกสวน ขาดความรู้ด้านการประชาสัมพันธ์ผ่านสื่อออนไลน์ มิติด้านการเงิน : การจัดเก็บเอกสารไม่เป็นระบบ จึงไม่สามารถใช้ข้อมูลทางการเงินมาวิเคราะห์เพื่อการตัดสินใจของธุรกิจได้

2. การเสนอรูปแบบการบริหารจัดการการท่องเที่ยวเชิงเกษตรจังหวัดจันทบุรี โดยการนำข้อมูลการจัดการทั้ง 4 มิติมาแยกออกเป็นส่วน ๆ แล้วนำมาประกอบใหม่ให้กลายเป็นวิธีการใหม่ ซึ่งสามารถแบ่งรูปแบบการบริหารจัดการท่องเที่ยวเชิงเกษตร จังหวัดจันทบุรี ได้ 3 รูปแบบนั่นคือ 1) รูปแบบการจัดการท่องเที่ยวเชิงเกษตรที่เน้นตลาดเฉพาะกลุ่ม (Niche Market Style) 2) รูปแบบการจัดการท่องเที่ยวเชิงเกษตรแบบการจัดการพื้นที่ (Zoning Style) 3) รูปแบบการจัดการท่องเที่ยวเชิงเกษตรที่เรียนรู้วิถีเกษตร (Learning Style)