วัด สถานที่ผลิตซ้ำความรุนแรงในนามของความเมตตา

บทคัดย่อ

วัดถูกมองว่าเป็นพื้นที่สงบและพระสงฆ์เป็นผู้มีเมตตากรุณา ตลอดจนพระสงฆ์ก็ไม่ใช้ความรุนแรงในการแก้ปัญหา บทความนี้เสนอว่า แท้จริงแล้วในหลายกรณีพบว่า วัดเป็นพื้นที่แห่งความรุนแรงที่พระภิกษุพี่เลี้ยงกระทำต่อสามเณรในนามของผู้มีเมตตาปรารถนาดีต่ออนาคตของเด็ก คำถามที่น่าสนใจคือ หลักธรรมที่ถูกตีความโดยชาวเถรวาทของคนไทยเอื้อต่อการใช้ความรุนแรงอย่างไร และมีความรุนแรงรูปแบบใดบ้างที่พบได้ในปัจจุบัน โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยทางชาติพันธุ์วรรณา ลงพื้นที่ในหลายจังหวัดภาคใต้และใช้ชีวิตร่วมกับพระภิกษุสามเณรเหล่านั้น มีข้อค้นพบว่า พุทธศาสนาเถรวาทถูกตีความเพื่อสนองอรรถประโยชน์นิยมในการปกครองมากกว่าสนใจสิทธิของสามเณร เนื่องจากวัดได้กลายเป็นพื้นที่รองรับเด็กจำนวนมากซึ่งครอบครัวมีปัญหา เด็กได้ถูกมอบให้เป็นสิทธิของเจ้าอาวาสหรือพระพี่เลี้ยงในการอบรมสั่งสอน การใช้ความรุนแรงในนามของผู้มีเมตตาต่อศิษย์ในสถานะของพระสงฆ์ที่ควรเคารพจึงเป็นเรื่องที่กระทำได้ ในบางกรณีแม้เจ้าอาวาสจะมีเมตตา แต่เพราะความชราภาพซึ่งตนไม่มีอำนาจบริหารจริง อำนาจทั้งหมดจึงเป็นของพระพี่เลี้ยงหรือเลขาฯ สามเณรเหล่านั้นจึงถูกทำร้ายโดยที่เจ้าอาวาสช่วยไม่ได้ ปรากฏการณ์นี้สะท้อนถึงความล้มเหลวของระบอบชราธิปไตยในคณะสงฆ์ได้อีกมิติหนึ่งความรุนแรงที่พระสงฆ์กระทำต่อสามเณรมีทั้งในมิติความรุนแรงทางร่างกาย คำพูด และการล่วงละเมิดทางเพศและผู้คนมักมองข้ามหรือไม่กล้าฟ้องร้อง ทั้งที่ระดับของความรุนแรงไม่ด้อยไปกว่าพื้นที่ทางโลก