การจัดการพื้นที่ด้วยอาหาร “มะตะบะปูยุด” จังหวัดปัตตานี เพื่อพัฒนาอัตลักษณ์ ส่งเสริมคุณค่าและสร้างมูลค่าเพิ่มทางการตลาดไปสู่การสร้างวิสาหกิจชุมชน

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้เป็นส่วนหนึ่งจากงานวิจัยเรื่อง ศิลปะชุมชน: กระบวนการสร้างการมีส่วนร่วมของพื้นที่ชุมชนผ่านอัตลักษณ์ท้องถิ่นปูยุด มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษา ค้นคว้าและวิเคราะห์อัตลักษณ์ชุมชน ผ่านอาหารท้องถิ่น (มะตะบะ) ตำบลปูยุด อำเภอเมือง จังหวัดปัตตานี 2) สร้างกระบวนการมีส่วนร่วมของพื้นที่ชุมชน ผ่านรูปแบบการจัดวางศิลปะวีดิทัศน์ (Video Installation) 3) ผลักดันและส่งเสริมชุมชนปูยุดให้เกิดเป็นวิสาหกิจชุมชน เป็นงานวิจัยคุณภาพ รวบรวมข้อมูลโดยวิเคราะห์เอกสาร การสัมภาษณ์เชิงลึกและการจัดประกิจกรรมกลุ่มย่อยของชุมชน ผลการวิจัยพบว่า โครงสร้างทางประวัติศาสตร์ชุมชนก่อนที่จะเกิดกระบวนการศิลปะชุมชนนี้ มีผลต่อการพัฒนาทางด้านแหล่งท่องเที่ยว ด้วยการประชาสัมพันธ์ที่ต่างไปจากภาพข่าวเหตุการณ์ความไม่สงบในพื้นที่สามจังหวัดชายแดนใต้ กระบวนการศิลปะชุมชนได้เข้าไปมีส่วนปรับทัศนคติและสร้างความสัมพันธ์ในการ‍ช่วยเหลือกัน การพูดคุยและการส่งเสริมเกื้อหนุน  ผ่านการทำมะตะบะปูยุด เห็นถึงความแตกต่างทั้งก่อนและหลัง ซึ่งได้เป็นแนวทางที่สำคัญกับพื้นที่ที่มีความหวาดระแวงจากเหตุการณ์ความรุนแรงที่เกิดขึ้นมายาวนานตั้งแต่ พ.ศ. 2547 และภาพที่สื่อออกไปเป็นมุมเดียวที่คนภายนอกรับรู้ โดยกิจกรรมทางศิลปะที่เกิดขึ้นในวิจัยครั้งนี้ จะเป็นกลไกสำคัญที่ขับเคลื่อนชุมชนให้มีความเข้มแข็งด้วยการต่อยอไปสู่วิสาหกิจชุมชนด้วยตัวคนในท้องถิ่น ที่มีอัตลักษณ์ของอาหารและศิลปวัฒนธรรมที่แตกต่างไปจากพื้นที่อื่น