รูปแบบการจัดการความรู้ในการประกันคุณภาพการศึกษาภายในของสถานศึกษาสังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน

Authors

  • สมศักดิ์ จี้เพ็ชร์
  • อรรณพ จีนะวัฒน์
  • สฤษดิ์พงษ์ ลิมปิษเฐียร
  • บัณฑิต แท่นพิทักษ์

Keywords:

รูปแบบ, การจัดการความรู้, การประกันคุณภาพการศึกษาภายใน, สถานศึกษาขั้นพื้นฐาน

Abstract

 

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) ศึกษาองค์ประกอบและกระบวนการการจัดการความรู้ (2) กำหนดรูปแบบการจัดการความรู้ และ (3) ทดลองและตรวจสอบรูปแบบการจัดการความรู้ ในการประกันคุณภาพการศึกษาภายในของสถานศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน วิธีดำเนินการวิจัยแบ่งเป็น 3 ขั้นตอน คือ ขั้นตอนที่ 1 ศึกษาองค์ประกอบและกระบวนการจัดการความรู้ ในการประกันคุณภาพการศึกษาจากโรงเรียนที่มีผลการประเมินคุณภาพภายนอกระดับดีมาก จำนวน 6 โรงเรียน เครื่องมือเป็นแบบสอบถามและแบบสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้าง ขั้นตอนที่ 2 กำหนดรูปแบบ การจัดการความรู้ในการประกันคุณภาพการศึกษา แล้วจัดสนทนากลุ่มผู้ทรงคุณวุฒิเพื่อตรวจสอบรูปแบบ ครั้งที่ 1 เครื่องมือที่ใช้เป็นแนวคำถามในการสนทนากลุ่มและแบบสอบถาม ขั้นตอนที่ 3 ทดลองและ ตรวจสอบรูปแบบการจัดการความรู้ในการประกันคุณภาพการศึกษาในสถานศึกษา 3 แห่ง เครื่องมือ เป็นแบบสอบถามและแบบสังเกตแบบไม่มีส่วนร่วม แล้วนำข้อมูลมาปรับปรุงรูปแบบครั้งที่ 2 ผลการวิจัย พบว่า (1) องค์ประกอบการจัดการความรู้ ได้แก่ ความรู้ ผู้บริหารและครู เทคโนโลยี และโครงสร้าง การบริหารสถานศึกษา และกระบวนการจัดการความรู้ ได้แก่ การกำหนดเป้าหมายการจัดการความรู้ การแลกเปลี่ยนเรียนรู้ และการจัดเก็บความรู้ (2) รูปแบบการจัดการความรู้ ประกอบด้วย ขั้นเตรียมการ

ได้แก่ การกำหนดโครงสร้างการบริหารสถานศึกษา และการแต่งตั้งคณะกรรมการจัดการความรู้ และ ขั้นดำเนินการ ได้แก่ การกำหนดเป้าหมายการจัดการความรู้ การแลกเปลี่ยนเรียนรู้ และการจัดเก็บความรู้ และ (3) ผลการทดลองและตรวจสอบรูปแบบ พบว่ารูปแบบที่พัฒนาขึ้น มีความเหมาะสมและเป็นไปได้ใน ระดับมากสำหรับการนำไปใช้ในสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน

 

References

เกียรติศักดิ์ พันธ์ลำเจียก. (2552). รูปแบบการจัดการความรู้ในการเรียนการสอนระดับบัณฑิตศึกษาสู่สังคม.
กรุงเทพฯ: สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ.
ฉลาด จันทรสมบัติ. (2550). การพัฒนารูปแบบการจัดการความรู้ขององค์กรชุมชน (ปริญญานิพนธ์ปริญญา
ดุษฎีบัณฑิต). มหาสารคาม: มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.
ธงชัย พาบุ. (2552). การจัดการความรู้ธุรกิจสุดยอดหนึ่งตำบลหนึ่งผลิตภัณฑ์ (ปริญญานิพนธ์ปริญญาดุษฎี
บัณฑิต). ขอนแก่น: มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
ชุติมา เพชรรัตน์ และสุริยะ เจียมประชานรากร. (2558). การจัดการความรู้เพื่อขับเคลื่อนมหาวิทยาลัย
ราชภัฏสวนดุสิตสู่องค์กรแห่งการเรียนรู้. วารสารวิจัย มสด สาขามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์,
11(1), 145-162.
บุญอนันต์ พินัยทรัพย์ และพลาพรรณ คำพรรณ์. (2550). องค์การกับการจัดการความรู้: ศึกษาองค์การ
ที่ประสบความสำเร็จในภาคธุรกิจ. กรุงเทพฯ: สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์.
ประพนธ์ ผาสุขยืด. (2550). การจัดการความรู้ (KM) ฉบับขับเคลื่อน LO (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพฯ: ใยไหม.
ประเวศ วะสี. (2548). การจัดการความรู้: กระบวนการปลดปล่อยมนุษย์สู่ศักยภาพเสรีภาพและความสุข.
กรุงเทพฯ: สถาบันส่งเสริมการจัดการความรู้เพื่อสังคม (สคส.).
ผกาพันธ์ อินต๊ะแก้ว. (2552). รูปแบบการจัดการความรู้ของกลุ่มโรงเรียนสาธิต (ปริญญานิพนธ์ปริญญาดุษฎี
บัณฑิต). กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยรามคำแหง.
มานิกา แสงหิรัญ. (2556). รูปแบบการจัดการความรู้ของสมาคมกีฬาแห่งประเทศไทย (ปริญญานิพนธ์
ปริญญาดุษฎีบัณฑิต). กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
วิจารณ์ พานิช. (2550). วิธีดำเนินการจัดการความรู้ในองค์กรตามแนวทางของ Nonaka & Takeuchi.
สืบค้น 17 มิถุนายน 2550, จาก www.kmi.or.th/document/About_KM.pdf.
วิจารณ์ พานิช. (2551). การจัดการความรู้ฉบับนักปฏิบัติ. กรุงเทพฯ: สุขภาพใจ.
ศศิธร บัวทอง. (2556). การพัฒนารูปแบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษาระดับกลุ่มสาระการเรียนรู้
ของโรงเรียน ระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน (ปริญญานิพนธ์ปริญญาดุษฎีบัณฑิต). กรุงเทพฯ:
มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
สมหวัง พิธิยานุวัฒน์. (2548). ผลการประเมินคุณภาพภายนอกสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน ในรายงาน
การสัมมนา เรื่อง 6 ปีกับการปฏิรูปการศึกษา. กรุงเทพฯ: สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา
กระทรวงศึกษาธิการและสำนักงานรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษา (องค์การ
มหาชน).
สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2550). แนวทางการกระจายอำนาจการบริหารและจัด
การศึกษาให้คณะกรรมการสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาและสถานศึกษาตามกฎกระทรวงกำหนด
เกณฑ์และวิธีการกระจายอำนาจการบริหารและจัดการศึกษา พ.ศ.2550. กรุงเทพฯ: ชุมนุม
สหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย.
สำนักงานรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษา (องค์การมหาชน). (2546). ระบบการประกัน
คุณภาพการศึกษาตามเจตนารมณ์ของพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ.2542. กรุงเทพฯ:
พิมพ์ดี.
สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. (2552). รายงานการวิจัยและพัฒนานวัตกรรมการเพิ่มประสิทธิภาพของ
องค์กรทางการศึกษาด้วยการจัดการความรู้. นนทบุรี: เจริญผล.
สำนักทดสอบทางการศึกษา. (2555). บทสรุปและข้อเสนอแนะเชิงนโยบายและเชิงปฏิบัติจากผลการ
ประเมินคุณภาพภายนอกรอบสอง (พ.ศ. 2549 – 2553) ระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน. กรุงเทพฯ:
ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย.
สำนักทดสอบทางการศึกษา. (2556). แนวทางการพัฒนาระบบประกันคุณภาพภายในของสถานศึกษา
ตามกฎกระทรวง ว่าด้วยระบบ หลักเกณฑ์ และวิธีการประกันคุณภาพการศึกษา พ.ศ. 2553
(พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ: ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย.
สำนักพัฒนานวัตกรรมการศึกษา. (2550). รายงานการดำเนินงานโครงการพัฒนาบุคลากรแกนนำนักจัดการ
ความรู้สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. กรุงเทพฯ: สำนักงานคณะกรรมการ
การศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ.
สุภารัตน์ ฤกษ์อรุณทอง และกุลภัทธ์ กุลชาติดิลก. (2557). ศึกษารูปแบบกระบวนการจัดการความรู้ของ
สถาบันการศึกษาระดับอุดมศึกษา. นครปฐม: มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลรัตนโกสินทร์.
Barlow, S. R. (2008). A Study of Organizational Learning and Knowledge Management as
Mechanisms for Educational Change: The Development of Professional Learning
Communities in a School district (Doctoral dissertation). University of California,
California.
Bugg, K. A. (2000). Quality Assurance and Improvement Planning in Illinois High Schools
(Doctoral dissertation). Illinois State University, Illinois.
Fuinlong, C. (2000). The Use of Quality Assurance Models in Thai Colleges and Universities
Doctoral dissertation). University of Pittsburgh, Pittsburgh.
Mc Gloughlin, D. M. (2016). How District Leaders Use Knowledge Management to Influence
Principals’ Instructional Leadership (Doctoral dissertation). Grand Canyon
University, Arizona.
Nonaka, I. & Konno, N. (2005). The Concept of “BA” Building a Foundation for Knowledge
Creation in Knowledge Management Critical Perspectives on Business and
Management. (Volume II). New York, USA: Rout ledge.
Translated Thai References
Buetong, S. (2013). Development of Quality Assurance Model within the Educational
Institutions at the Elementary School Level (Doctoral dissertation). Bangkok:
Srinakharinwirot University. (in Thai)
Educational Testing Bureau. (2003). Guidelines for Developing Internal Quality Assurance
Systems of Educational Institutions. According to the Ministerial Regulation on
the Quality Assurance System and Guidelines for Education in 2010 (2nd ed.).
Bangkok: Agricultural Co-operative Federation of Thailand. (in Thai)
Educational Testing Bureau. (2012). Conclusions and Policy and Practical
Recommendations from External Quality Assessment Round Two (BE 2549-2553)
Basic Education Level. Bangkok: Agricultural Co-operative Federation of Thailand.
(in Thai)
Intakeaw, P. (2009). Knowledge Management Model of Demonstration School (Doctoral
dissertation). Bangkok: Ramkhamhaeng University. (in Thai)
Juntarasombat, C. (2007). Development of Knowledge Management Model of Community
Organization (Doctoral dissertation). Mahasarakarm: Mahasarakarm University.
(in Thai)
Office of Educational Quality Assurance and Accreditation (Public Organization). (2003).
Educational Quality Assurance System under the Intent of the National
Education Act BE 2542. Bangkok: Pimdee. (in Thai)
Office of Educational Innovation Development. (2007). Report on the Implementation of
the Personnel Development Project, the Leader of the Knowledge Management
Officer, the Office of the Basic Education Commission. Bangkok: Office of the
Basic Education Commission. (in Thai)
Office of the Basic Education Commission. (2007). A Decentralized Approach to the
Administration and Management of Education for the Office of Educational
Service Area Offices According to the Ministerial Regulation, Criteria and Methods
of Decentralization of Administrative and Educational Management BE 2550.
Bangkok: Agricultural Co-operative Federation of Thailand. (in Thai)
Office of the Secretary of the Council for Education. (2009). Research Report on Innovation
and Enhancement of Educational Organizations by Knowledge Management.
Nonthaburi: Rongpimleatumpok Charoenpol. (in Thai)
Pabu, T. (2009). One Tambon One Product Knowledge Management (Doctor dissertation).
Khonkaen: Khonkaen University. (in Thai)
Panich, V. (2007). How to Conduct Organizational Knowledge Management in a Nonaka &
Takeuchi Approach. Retrieved June 17, 2007, from www.kmi.or.th/document/
About_KM.pdf. (in Thai)
Panich, V. (2008). Knowledge Management Practitioners. Bangkok: Sookaparpjai. (in Thai)
Pasookyud, P. (2007). Knowledge Management (KM), powered by LO (3rd ed.). Bangkok:
Yaimai. (in Thai)
Petcharat, C. & Jiamprachanarakorn, S. (2015). Knowledge Management for Driving Suan
Dusit Rajabhat University through Learing Organization. SDU Resaerch Journal
Humanities and Social Sciences, 11(1), 145-162. (in Thai)
Pinaisup, B. & Kumpun, P. (2007). Organization and Knowledge Management: A Successful
Enterprise in Business. Bangkok: National Institute of Development Administration.
(in Thai)
Pithiyanuwat, S. (2005). Results of External Quality Assessment of Basic Education
Institutions. Seminar Report 6 Years with Educational Reform. Office of the
Council of Education Ministry of Education and the Office for Quality Standards
and Quality Assessment. (in Thai)
Punlumjiek, K. (2009). Knowledge Management Model in Graduate Education to Society.
Bangkok: National Research Council of Thailand. (in Thai)
Ruerkgaroonthong, S. & Kullachartdilok, K. (2014). Study the Knowledge Management
Process Model of Higher Education Institutions. Nakornpatom: Rajamangala
University of Technology Rattanakosin. (in Thai)
Sanghirun, M. (2013). Knowledge Management Model of the Sports Association of
Thailand (Doctoral dissertation). Bangkok: Kasetsart University. (in Thai)
Vasee, P. (2005). Knowledge Management: the Process of Human Liberation towards the
Potential of Freedom and Happiness. Bangkok: Institute for the Promotion of
Knowledge Management for Society. (in Thai)

Downloads

Published

2018-04-02

How to Cite

จี้เพ็ชร์ ส., จีนะวัฒน์ อ., ลิมปิษเฐียร ส., & แท่นพิทักษ์ บ. (2018). รูปแบบการจัดการความรู้ในการประกันคุณภาพการศึกษาภายในของสถานศึกษาสังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. Journal of Multidisciplinary in Social Sciences, 14(1), 111–132. Retrieved from https://so03.tci-thaijo.org/index.php/sduhs/article/view/186396

Issue

Section

Original Articles