รูปแบบการพัฒนาภาวะผู้นำเชิงนวัตกรรมของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในเขตพัฒนาพิเศษภาคตะวันออก
คำสำคัญ:
รูปแบบการพัฒนา, ภาวะผู้นำเชิงนวัตกรรม, ผู้บริหารสถานศึกษาบทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาองค์ประกอบและตัวบ่งชี้ภาวะผู้นำเชิงนวัตกรรมของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในเขตพัฒนาพิเศษภาคตะวันออก 2) พัฒนารูปแบบการพัฒนาภาวะผู้นำเชิงนวัตกรรมของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในเขตพัฒนาพิเศษภาคตะวันออก 3) ประเมินรูปแบบการพัฒนาภาวะผู้นำเชิงนวัตกรรมของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในเขตพัฒนาพิเศษภาคตะวันออก ใช้ระเบียบวิธิวิจัยแบบผสมวิธี (Mixed Methods Research) แบ่งการวิจัยออกเป็น 3 ระยะ คือ ระยะที่ 1 ศึกษาองค์ประกอบและ
ตัวบ่งชี้ภาวะผู้นำเชิงนวัตกรรมของผู้บริหารสถานศึกษา ใช้วิธีวิจัยเชิงคุณภาพเป็นการสังเคราะห์เอกสารและ งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง และจากการสัมภาษณ์ผู้ทรงคุณวุฒิ จำนวน 5 คน โดยการเลือกแบบเจาะจง วิเคราะห์ข้อมูลโดยการสังเคราะห์เนื้อหา เพื่อใช้กำหนดเป็นกรอบแนวคิดการวิจัย ระยะที่ 2 การพัฒนารูปแบบการพัฒนาภาวะผู้นำเชิงนวัตกรรมของผู้บริหารสถานศึกษา โดยใช้ข้อมูลจากระยะที่ 1 มาวิเคราะห์จัดลำดับและน้ำหนักความสำคัญขององค์ประกอบและตัวบ่งชี้ภาวะผู้นำเชิงนวัตกรรมของผู้บริหารสถานศึกษา โดยใช้เทคนิคกระบวนการลำดับชั้นเชิงวิเคราะห์ (AHP) จากผู้เชี่ยวชาญ จำนวน 7 คน โดยการเลือกแบบเจาะจง วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณโดยการหาค่าดัชนีฉันทามติ และค่าอัตราส่วนความสอดคล้อง และสรุปผลการจัดลำดับ จากนั้นนำข้อมูลมากำหนดแนวทางการพัฒนารูปแบบการพัฒนาภาวะผู้นำเชิงนวัตกรรมของผู้บริหารสถานศึกษา และจัดทำเครื่องมือการวิจัยโดยสร้างเป็นแบบสอบถาม และระยะที่ 3 การประเมินรูปแบบการพัฒนาภาวะผู้นำเชิงนวัตกรรมของผู้บริหารสถานศึกษา จำนวน 4 ด้าน ได้แก่ ด้านความถูกต้อง ความเหมาะสม ความเป็นไปได้ และความเป็นประโยชน์ของรูปแบบ ด้วยแบบสอบถาม จากกลุ่มตัวอย่างที่เป็นผู้บริหารสถานศึกษา จำนวน 400 คน โดยใช้วิธีการกำหนดสัดส่วนและการสุ่มตัวอย่างแบบหลายขั้นตอน วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณโดยใช้สถิติค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน
ผลการวิจัย พบว่า 1) องค์ประกอบและตัวบ่งชี้ภาวะผู้นำเชิงนวัตกรรมของผู้บริหารสถานศึกษามี 4 องค์ประกอบ ดังนี้ การมีวิสัยทัศน์เชิงนวัตกรรม การทำงานเป็นทีมและมีส่วนร่วม การมีความคิดสร้างสรรค์เชิงนวัตกรรม และการสร้างองค์กรแห่งนวัตกรรม 2) ผลการพัฒนารูปแบบการพัฒนาภาวะผู้นำเชิงนวัตกรรมของผู้บริหารสถานศึกษา แบ่งออกเป็น 6 ส่วน คือ หลักการ วัตถุประสงค์ องค์ประกอบภาวะผู้นำเชิงนวัตกรรมของผู้บริหารสถานศึกษา วิธีการพัฒนาภาวะผู้นำเชิงนวัตกรรมกระบวนการพัฒนาภาวะผู้นำเชิงนวัตกรรม และเงื่อนไขความสำเร็จ และ 3) ผลการตรวจอบรูปแบบการพัฒนาภาวะผู้นำเชิงนวัตกรรมของผู้บริหารสถานศึกษามีความถูกต้อง มีความเหมาะสม มีความเป็นประโยชน์อยู่ในระดับมากที่สุด และมีความเป็นไปได้อยู่ในระดับมาก
เอกสารอ้างอิง
ภาษาไทย
กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น. (2564). แนวทางการบริหารจัดการสถานศึกษาในสังกัดองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น. กรุงเทพฯ: กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น.
กุลชลี จงเจริญ. (2561). ประมวลสาระชุดวิชานวัตกรรมการบริหารการศึกษาและภาวะผู้นำ หน่วยที่ 12. นนทบุรี: สาขาวิชาศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.
บรรณรักษ์ ท่อนทอง. (2566). การศึกษาองค์ประกอบและความต้องการจำเป็นในการบริหารสู่ความเป็นองค์การนวัตกรรมสำหรับสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษากำแพงเพชร. Journal of Modern Learning Development, 8(10), 109-123.
บุญชม ศรีสะอาด. (2545). การวิจัยเบื้องต้น (พิมพ์ครั้งที่ 7). กรุงเทพฯ: สุวีริยาสาส์น.
ปาจรีย์ เนรมิตพานิชย์ (2567). รูปแบบการพัฒนาภาวะผู้นำเชิงนวัตกรรมของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา ภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน 1. สิกขา วารสาร ศึกษาศาสตร์, 11(2), 110-122.
ปุญญพัฒน์ สิงห์จารย์. (2564). การพัฒนารูปแบบการเสริมสร้างภาวะผู้นาเชิงนวัตกรรมของผู้บริหารสถานศึกษาสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาบึงกาฬ. วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยราชภัฏสกลนคร.
พิชญาพร พีรพันธุ์. (2565). กรอบแนวคิดศักยภาพความคิดสร้างสรรค์เชิงนวัตกรรม: ปัจจัยเชิงสาเหตุและ ผลลัพธ์. Journal of Roi Kaensarn Academi, 8(2), 306-318.
ภาวิณี ลักขษร และกฤชวรรธน์ โล่วัชรินทร์. (2562). เงื่อนไขการเกิดนวัตกรรมขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในประเทศไทย. วารสารรัฐศาสตร์และรัฐประศาสนศาสตร์, 10(2), 109-126.
ภูมิศักดิ์ แสนกันยา และเสน่ห์ คำสมหมาย. (2567). รูปแบบการพัฒนาภาวะผู้นำเชิงนวัตกรรมในยุคประเทศไทย 4.0 ของผู้บริหารสถานศึกษาสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา. วารสารสันติศึกษาปริทรรศน์ มจร., 12(5), 2013 – 2027.
สำนักงานคณะกรรมการนโยบายเขตพัฒนาพิเศษภาคตะวันออก. (2565). รายงานผลการดำเนินงานประจำปี พ.ศ. 2565. กรุงเทพฯ: สำนักงานคณะกรรมการนโยบายเขตพัฒนาพิเศษภาคตะวันออก.
สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. (2561). รายงานการศึกษาไทย พ.ศ. 2561. กรุงเทพฯ: กระทรวงศึกษาธิการ.
อุทุมพร จามรมาน. (2545). 9 ขั้นตอนการทำประกันคุณภาพการศึกษาที่ครบวงจร. กรุงเทพฯ: ฟันนี่.
ภาษาอังกฤษ
Adjei, D. (2013). Innovation leadership management. International Journal of ICT and Management, 1(2), 103-106.
Fullan, M. (2001). Leading in a culture of change. San Francisco, CA: Jossey-Bass. Retrieved August 22, 2025, from https://www.csus.edu/indiv/j/jelinekd/edte%20227/ fullanleadinginacultureofchange.pdf
Goepel, K. D. (2013). Implementing the analytic hierarchy process as a standard method for multi-criteria decision making in corporate enterprises – A new AHP Excel template with multiple inputs. In Proceedings of the International Symposium on the Analytic Hierarchy Process (ISAHP 2013), Kuala Lumpur, Malaysia.
Harris, A. (2009). Distributed leadership: What we know. In A. Harris (Ed.), Distributed leadership: Different perspectives. Springer.
Ivancevich, J. M., Donnelly, J. H., & Gibson, J. L. (1989). Management: Principles and functions (4th ed.). Homewood, IL: Richard D. Irwin.
Madaus, G. F., Scriven, M. S., & Stufflebeam, D. L. (1983). Evaluation models: Viewpoints on educational and human services evaluation. Kluwer-Nijhoff.
McCauley, C. D., Moxley, R. S., & Van Velsor, E. (1998). The Center for Creative Leadership handbook of leadership development. Jossey-Bass.
McMillan, J. H., & Schumacher, S. (2001). Research in education: A conceptual introduction (5th ed.). Longman.
Mumford, M. D., & Licuanan, B. (2004). Leading for innovation: Conclusions, issues, and directions. The Leadership Quarterly, 15(1), 163-171.
Nanus, B. (1992). Visionary leadership: Creating a compelling sense of direction for your organization. Jossey-Bass.
Robert, F. B., & Jeff, Z. (2010). Innovation and leadership in organizations. Routledge.
Saaty, T. L., & Vargas, L. G. (2012). Models, methods, concepts & applications of the analytic hierarchy process (2nd ed.). Springer.
Tidd, J. (2001). Innovation management in context: environment, organization and performance. International Journal of Management Reviews, 3(3), 169-183.
Weiss, D. S., & Legrand, C. P. (2011). Innovative intelligence: The art and practice of leading sustainable innovation in your organization. John Wiley & Sons Canada.
Yamane, T. (1973). Statistics: An introductory analysis (3rd ed.). Harper and Row.
Yukl, G. (2010). Leadership in organizations (7th ed.). Pearson/Prentice-Hall.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
