การจัดการความขัดแย้งระหว่างคนกับช้างป่าในพื้นที่ตำบลพลวงทอง อำเภอบ่อทอง จังหวัดชลบุรี

ผู้แต่ง

  • โอฬาร ถิ่นบางเตียว คุณะรัฐศาสตร์และนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัย
  • ชนิดาภา แก้วจันทร์

คำสำคัญ:

การจัดการความขัดแย้ง, คน, ช้างป่า, ชลบุรี

บทคัดย่อ

               การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อการเกิดความขัดแย้งระหว่างคนกับช้างป่าและแนวทางในการจัดการความขัดแย้งระหว่างคนกับช้างป่าในพื้นที่ตำบลพลวงทอง อำเภอบ่อทอง จังหวัดชลบุรี การศึกษาครั้งนี้ใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ ด้วยการรวบรวมข้อมูลจากการวิจัยจากเอกสาร เช่น เว็บไซต์ของสำนักข่าว อินเทอร์เน็ต หนังสือที่เกี่ยวกับพื้นที่ งานวิจัย วิทยานิพนธ์ บทความวิชาการ วารสารวิชาการ เป็นต้น และการสัมภาษณ์แบบเจาะลึก โดยผู้ให้ข้อมูลหลัก ได้แก่ ผู้นำท้องที่ ได้แก่ ผู้นำชุมชน เจ้าหน้าที่รัฐ ตัวแทนเกษตรกร ประชาชนที่อยู่ในพื้นที่ นักวิชาการ และตัวแทนหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง  ผลการศึกษาพบว่าปัจจัยที่มีผลต่อการเกิดความขัดแย้งระหว่างคนกับช้างป่ามีสาเหตุ ดังนี้ 1. การขยายตัวของชุมชนและการบุกรุกพื้นที่ป่า 2. การขยายตัวทางเศรษฐกิจสังคมและโครงสร้างการเมืองท้องถิ่น 3. การเพิ่มขึ้นของจำนวนช้างป่า และ 4. การเปลี่ยนแปลงของระบบนิเวศที่ส่งผลกระทบต่อช้างป่า แนวทางในการจัดการความขัดแย้งระหว่างคนกับช้างป่า สรุปสาระสำคัญ ดังนี้ 1. แนวทางการแก้ไขปัญหาระยะเร่งด่วน ผู้ว่าจังหวัดชลบุรีต้องมีนโยบายที่ชัดเจนในการแก้ปัญหาเร่งด่วน เร่งประสานกับนายกองค์การบริหารส่วนจังหวัดชลบุรี องค์กรปกครองท้องถิ่นในพื้นที่อำเภอบ่อทอง ส่วนราชการที่เกี่ยวข้องในการแก้ไขปัญหา 2. แนวทางการแก้ไขปัญหาระยะยาว รัฐบาลต้องกำหนดปัญหาความขัดแย้งระหว่างช้างป่ากับคนให้เป็นวาระแห่งชาติ มีการกำหนดแผนยุทธศาสตร์การแก้ไขปัญหาทั้งระบบ มีการบูรณาการร่วมกันในการแก้ไขปัญหาทั้งภาครัฐ องค์กรปกครองท้องถิ่น ภาคเอกชน ภาควิชาการ และภาคประชาสังคม 

เอกสารอ้างอิง

ภาษาไทย

กลุ่มชาวบ้าน. (2566, 18 พฤษภาคม). สัมภาษณ์.

กลุ่มชาวบ้าน. (2566, 25 พฤษภาคม). สัมภาษณ์.

กลุ่มชาวบ้าน. (2566, 29 พฤษภาคม). สัมภาษณ์.

กองบรรณาธิการ. (2567). GreenNews “ดันช้างกลับป่าตะวันออก” ยากเย็น-ยั่งยืน?. วันที่ค้นข้อมูล 29 พฤษภาคม 2566, เข้าถึงได้จาก https://greennews.agency/?p=36665)

ฌชัชชญา ทองจันทร์, พิชัยศักดิ์ หรยางกรู, เดชา ศิริเจริญ, วิสิฐ ญาฌภิรัต, ปรพฤติ ฉัตรประภาชัย, ธนสารจองพานิช และรัฐสภา จุรีมาศ. (2560). มาตรการทางกฎหมายในการจัดการพื้นที่เพื่ออนุรักษ์ช้างป่า. วารสารนิติสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, 10, 115-132.

ญาณธิชา บัวเผื่อน. (2565).โศกนาฏกรรมที่รัฐบาลเมินเฉย. วันที่ค้นข้อมูล 29 พฤษภาคม 2566, เข้าถึงได้จากhttps://www.moveforwardparty.org/article/15120/

ณัฐพล วงษ์รัมย์ และสมคิด สาลี. (2560). การวิเคราะห์หาพื้นที่เสี่ยงอันตรายจากช้างป่าด้วยเทคโนโลยีภูมิสารสนเทศ. บุรีรัมย์: มหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์.

The citizen.plus thai pbs. (2566). ฟังเสียงประเทศไทย: ‘ปัญหาช้างป่า’ การเยียวยาที่ไม่ถูกเมินเฉย. วันที่ค้นข้อมูล 29 พฤษภาคม 2566, เข้าถึงได้จาก https://thecitizen.plus/node/80214

ปิยะนันท์ มูลตรีมา. (2560). การศึกษาข้อเสนอการแก้ไขปัญหาการอยู่ร่วมกันระหว่างชุมชนและช้างป่า ในพื้นที่การพัฒนา 2 กระแส. วิทยานิพนธ์รัฐศาสตรมหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

ผู้จัดการออนไลน์. (2563). ดับสลด! ช้างป่าทำร้ายพระขณะออกบิณฑบาตในเขต อ.บ่อทอง จ.ชลบุรี มรณภาพ สภาพร่างกายฉีกขาด. วันที่ค้นข้อมูล 29 พฤษภาคม 2566, เข้าถึงได้จากhttps://mgronline.com/local/detail/9630000108474

พิเชฐ นุ่นโต, ชุติอร ซาวินี, มัทนา ศรีกระจ่าง และชิษณุวัฒน์ มณีศรีขำ. (2561). เสียงคน เสียงช้างป่า: แนวโน้มการตอบสนองของชุมชนต่อการจัดการปัญหาความขัดแย้งระหว่างคนกับช้างป่าในประเทศไทย. กรุงเทพฯ: กองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.) ฝ่ายวิจัยเพื่อท้องถิ่น.

มูลนิธิสืบนาคะเสถียร. (2563). แผนแก้ปัญหาช้างป่าออกพื้นที่ เขาอ่างฤๅไน กับแนวคิดการอยุ่ร่วมกันอย่างยั่งยืนของคนกับช้างป่า. วันที่ค้นข้อมูล 29 พฤษภาคม 2566, เข้าถึงได้จาก https://www.seub.or.th/bloging/work/แผนแก้ปัญหาช้างป่า-เขาอ/

วีระพงศ์ โคระวัตร. (2566, 20 พฤษภาคม). หัวหน้าเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเขาอ่างฤๅไน. สัมภาษณ์.

วีระพงศ์ โคระวัตร. (2566, 25 พฤษภาคม). หัวหน้าเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเขาอ่างฤๅไน. สัมภาษณ์.

สำนักงานเสริมสร้างความเข้มแข็งชุมชน กรมการพัฒนาชุมชน. (2563). รายงานผลการขับเคลื่อนการแก้ไขปัญหาช้างป่าพื้นที่ป่ารอยต่อ 5 จังหวัดภาคตะวันออก: พื้นที่่จังหวัด. วันที่ค้นข้อมูล 29 พฤษภาคม 2566, เข้าถึงได้จาก https://chumchon.cdd.go.th/wp-content/uploads/sites/106/2021/09รายงานผลการขับเคลื่อนการแก้ไขปัญหาช้างป_compressed.pdf

สำนักบริหารงานกลาง กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช. (2566). ‘ช้างไทยแนวโน้มเพิ่มขึ้น’ กรมอุทยานฯ เผยยุทธศาสตร์แก้ปัญหาคนกับช้างป่าอย่างยั่งยืน. วันที่ค้นข้อมูล 29 พฤษภาคม 2566,เข้าถึงได้จาก http://news.dnp.go.th/news/23197

สิบเอกอภิณพ มังกรแก้ว. (2566, 19 พฤษภาคม). พัฒนาการอำเภอบ่อทอง. สัมภาษณ์.

องค์การบริหารส่วนตำบลพลวงทอง. (ม.ป.ป.). สภาพทั่วไปและข้อมูลพื้นฐาน. วันที่ค้นข้อมูล 29 พฤษภาคม 2566, เข้าถึงได้จาก https://www.seub.or.th/bloging/news

อติราช เกิดทอง, ภูวดล บัวบางพู และฬิฎา สมมา. (2553). การมีส่วนร่วมของชุมชนในการลดปัญหาช้างป่าบุกรุกทำลายพื้นที่เกษตร ตำบลทับช้าง อำเภอสอยดาว จังหวัดจันทบุรี. วารสารวิจัยรำไพพรรณี, 14, 33-41.

Human Elephant. (2564). สถิติคนกับช้างบาดเจ็บและเสียชีวิต พ.ศ. 2564. (2564). วันที่ค้นข้อมูล 29 พฤษภาคม 2566, เข้าถึงได้จาก https://humanelephantvoices.org/elephant/thailand-human-elephant-conflict-2021

ภาษาอังกฤษ

Desai, A. A., & Riddle, H. S. (2558). Human-Elephant Conflict in Asia. U.S. Fish and Wildlife Service and Asian Elephant Support. Retrieved May 19, 2024, from https://www.fws.gov/international/pdf/Human-Elephant-Conflict-in-Asia-June2015.pdf

McConkey, K., Nathalang, A., Brockelman, W., Saralamba, C., Santon, J., Matmoon, U., Somnuk, R., & Srinoppawan, K. (2018). Different megafauna vary in their seed dispersal effectiveness of the megafaunal fruit Platymitra macrocarpa (Annonaceae). PLoS ONE, 13(7), e0198960.

Shaffer, L. J., Khadka, K. K., Van Den Hoek, J., & Naithani, K. J. (2019). Human-elephant conflict: A review of current management strategies and future directions. Frontiers in Ecology and Evolution, 6, 235.

Sukumar, R. (2549). A brief review of the status, distribution and biology of wild Asian elephants Elephas maximus. Int. Zoo. Yearbook. 2006, 40, 1-8.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-06-30

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิจัย