กฎหมายต้นแบบว่าด้วยการคุ้มครองและส่งเสริมคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ

บทคัดย่อ

               การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์ศึกษาเกี่ยวกับการคุ้มครองสวัสดิการของผู้สูงอายุและส่งเสริมคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุอย่างครบวงจร จากการรวบรวมข้อมูลโดยสำนักงานสถิติแห่งชาติ ดำเนินการสำรวจประชากรสูงอายุในประเทศไทยครั้งแรกในปี พ.ศ. 2537 ต่อเนื่องมาถึง การสำรวจในปี พ.ศ. 2564  นับเป็นการสำรวจครั้งที่ 7 ประเทศไทยเป็น “สังคมสูงวัย ” มานานมากกว่า 10 ปี ที่มีสัดส่วนประชากรอายุ 60 ปีขึ้นไปเพิ่มสูงขึ้นมากกว่าร้อยละ 10 ของประชากรทั้งประเทศ ในขณะที่วัยเด็กและวัยแรงงานลดลงเรื่อย ๆ จากนั้นจะกลายเป็น “สังคมสูงวัยอย่างสมบูรณ์ ” เมื่อมีประชากรสูงอายุ 60 ปีขึ้นไปมากกว่าร้อยละ 20 ของประชากรทั้งหมดในอนาคตอีก 1-2 ปีข้างหน้า เมื่อมีประชากรอายุ 60 ปีขึ้นไปมากกว่าร้อยละ 28 ของประชากรทั้งหมด

               จากการศึกษาพบว่า พระราชบัญญัติผู้สูงอายุ พ.ศ. 2546 ยังมิได้บัญญัติถึงการคุ้มครองสวัสดิการของผู้สูงอายุรวมทั้งการดูแล การคุ้มครองและส่งเสริมคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุอย่างครบวงจร โดยในการดำเนินการวิจัยประเด็นปัญหา 5 ข้อ ประกอบด้วย 1) ปัญหาการได้รับการคุ้มครองด้านสภาพความเป็นอยู่และรายได้ของผู้สูงอายุจากภาครัฐ 2) ปัญหาการได้รับการคุ้มครองด้านสวัสดิการที่พักอาศัยของผู้สูงอายุจากภาครัฐและเอกชน 3) ปัญหาการได้รับการคุ้มครองด้านการรักษาพยาบาลของผู้สูงอายุตามกฎหมายสาธารณสุขจากภาครัฐและเอกชน 4) ปัญหาการได้รับการคุ้มครองด้านการดูแลผู้สูงอายุจากผู้สืบสันดาน  5) ปัญหาการได้รับการคุ้มครองจากโครงสร้างกระบวนการยุติธรรมทางอาญาของผู้สูงอายุ

               เพื่อเป็นการแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นประกอบกับ เป็นการคุ้มครองและส่งเสริมคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ เพื่อเตรียมความพร้อมสำหรับการรองรับสังคมผู้สูงอายุในอนาคต การศึกษาและวิจัยนี้จึงมีวัตถุประสงค์ที่ต้องการค้นหาคำตอบ นำไปสู่การจัดทำการปรับปรุงกฎหมายเพื่อรองรับกับการคุ้มครองและส่งเสริมคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ และกำหนดให้เป็นกฎหมายเฉพาะที่กำหนดหลักเกณฑ์ วิธีการและมาตรการในการคุ้มครองผู้สูงอายุให้สามารถเข้าถึงสิทธิต่าง ๆ และได้รับสวัสดิการต่าง ๆ อย่างเหมาะสมและมีประสิทธิภาพ โดยพิจารณาจากการกำหนดหลักเกณฑ์ วิธีการ และมาตรการในการคุ้มครองและส่งเสริมคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุของกฎหมายมหาชนระหว่างประเทศ และกฎหมายต่างประเทศ โดยกำหนดเป็นร่าง “กฎหมายต้นแบบว่าด้วยการคุ้มครองและส่งเสริมคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ ”