ความพร้อมทางด้านกฎหมายของประเทศไทยในการเป็นภาคีอนุสัญญา ขององค์การยูเนสโก ว่าด้วยการคุ้มครองและการส่งเสริมความหลากหลาย ของการแสดงออกทางวัฒนธรรม ค.ศ 2005

บทคัดย่อ

               การศึกษาครั้งนี้มุ่งที่จะศึกษาความพร้อมทางกฎหมายภายในประเทศไทยสำหรับการเข้าเป็นภาคีอนุสัญญาขององค์การยูเนสโกว่าด้วยการคุ้มครองและการส่งเสริมความหลากหลายของการแสดงออกทางวัฒนธรรม ค.ศ. 2005 โดยตรวจสอบกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับความหลากหลายทางการแสดงออกทางวัฒนธรรม รวมถึงศึกษาเจตนารมณ์ หลักการ มาตรการและกลไกของอนุสัญญาฯ ที่จะมีผลต่อการเป็นภาคีอนุสัญญาฯ ตลอดจนปัจจัยอื่นที่เกี่ยวข้องในการเข้าร่วมเป็นภาคีและอนุวัติพันธกรณีตามอนุสัญญาฯ โดยเน้นการสร้างสมดุลระหว่างประโยชน์ของความร่วมมือและการแลกเปลี่ยนทางวัฒนธรรม รวมถึงการอนุรักษ์ความหลากหลายในการแสดงออกทางวัฒนธรรมกับภาพรวมและผลกระทบทางวัฒนธรรม สังคม กฎหมาย เศรษฐกิจ การเมือง และอื่นๆ ที่จะเกิดขึ้นกับสังคมไทยในอนาคต ตลอดจนความเป็นไปได้และแนวทางการนำไปปรับใช้กับบริบทของประเทศไทยได้อย่างเหมาะสม โดยที่ประเทศไทยได้แสดงเจตจำนงทางการเมืองในเชิงนโยบายที่จะเข้าเป็นภาคีอนุสัญญาฯ ผ่านการรับรองอนุสัญญาฯ ดังกล่าว เมื่อวันที่ 20 ตุลาคม 2548

                    การศึกษาพบว่าประเทศไทยมีความพร้อมทางกฎหมายที่จะรองรับการปฏิบัติตามพันธกรณีของอนุสัญญาฯระดับหนึ่ง อย่างไรก็ดี เนื่องจาก อนุสัญญาฯ ไม่ได้มีสภาพบังคับอย่างเข้มงวด ในทางตรงกันข้าม อนุสัญญาฯ มีความยืดหยุ่นและให้สิทธิอธิปไตยแห่งตน (Sovereign right) แก่รัฐภาคีค่อนข้างสูง สะท้อนให้เห็นถึง            ความจำเป็นที่ประเทศไทยจะต้องมีการพิจารณาเพื่ออนุวัติการกฎหมายภายในประเทศเพื่อให้ประเทศไทยสามารถดำเนินการเพื่อให้เกิดการคุ้มครองและการส่งเสริมความหลากหลายของการแสดงออกทางวัฒนธรรมในประเทศอย่างมีประสิทธิภาพ ได้แก่ 1. การปรับปรุงกฎหมายที่กำหนดคำนิยามที่เกี่ยวข้องให้มีความชัดเจนและครอบคลุม เช่น ความหลากหลายของการแสดงออกทางวัฒนธรรม และสินค้าและบริการทางวัฒนธรรม 2. การปรับปรุงหรืออนุวัติการกฎหมายภายในประเทศในประเด็นที่เกี่ยวข้องสำคัญ ได้แก่ ด้านวัฒนธรรม ขยายความครอบคลุมให้รวมไปถึงประเด็นความหลากหลายของการแสดงออกทางวัฒนธรรมที่สามารถเชื่อมโยงกับการค้า 3. ด้านการค้าและทรัพย์สินทางปัญญา  การแก้ไขปรับปรุงกฎหมายให้เอื้อต่อการเกิดผู้ประกอบการรายใหม่และรายย่อยที่เป็นผู้ผลิตสินค้าและบริการทางวัฒนธรรม รวมถึงผู้ประกอบการในอุตสาหกรรมวัฒนธรรมและอุตสาหกรรมสร้างสรรค์ 4. ด้านสื่อสารมวลชนและสภาพแวดล้อมดิจิทัล ปรับปรุงกฎหมายที่เกี่ยวกับการผลิตสื่อแบบเดิมและสมัยใหม่ โดยลดข้อจำกัดและการผูกขาดในการผลิตสื่อ 5. ด้านสิทธิและความเสมอภาค ปรับปรุงกลไกทางกฎหมายให้สามารถขจัดการเลือกปฏิบัติหรือลดผลกระทบจากการกระทำดังกล่าวให้น้อยที่สุด และ 6. ข้อเสนอให้ประเทศไทยอาจพิจารณาการจัดทำกฎหมายคุ้มครองและส่งเสริมความหลากหลายของการแสดงออกทางวัฒนธรรมเป็นการเฉพาะ โดยกฎหมายดังกล่าวต้องมีความครอบคลุมประเด็นที่เกี่ยวข้องที่กล่าวมาแล้ว