กฎหมายต้นแบบว่าด้วยธนาคารเวลาจากการสะสมเวลาเพื่อ ทำคุณประโยชน์แก่สังคมของผู้สูงอายุ

บทคัดย่อ

วิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ในการจัดทำกฎหมายต้นแบบว่าด้วยธนาคารเวลาจากการสะสมเวลาเพื่อทำคุณประโยชน์แก่สังคมผู้สูงอายุ เพื่อแก้ไขปัญหาสภาวการณ์ผู้สูงอายุไทยที่มีจำนวนเพิ่มมากขึ้น อันส่งผลต่องบประมาณของภาครัฐที่ต้องนำมาใช้ในการจัดทำบริการสาธารณะเพื่อทำจัดสวัสดิการให้แก่ผู้สูงอายุ อันเป็นภารกิจที่รัฐพึงกระทำ ซึ่งปัญหาจำนวนผู้สูงอายุมีมากขึ้นในต่างประเทศเช่นเดียวกับไทย แต่ต่างประเทศได้นำรูปแบบการสะสมเวลาในธนาคารเวลาของผู้สูงอายุ ภายใต้หลักการ “ผู้สูงวัยช่วยเหลือผู้สูงวัยด้วยกันเอง” มาใช้เป็นรูปแบบหนึ่งในการจัดสวัสดิการเพื่อบรรเทาภาระงบประมาณในการจัดสวัสดิการของทางภาครัฐ ซึ่งการนำรูปแบบการสะสมเวลาดังกล่าวมาใช้ในไทยนั้นมีความจำเป็นต้องนำรูปแบบการสะสมเวลาของต่างประเทศมาเปรียบกับการจัดสวัสดิการของไทย และปรับรูปแบบการสะสมเวลาให้เข้ากับบริบทของสังคมไทยเพื่อนำมาเป็นโครงสร้างของกฎหมายต้นแบบเพื่อรองรับการสะสมเวลาให้เป็นรูปธรรม และมีหลักเกณฑ์ที่ชัดเจน โดยใช้วิทยาการวิจัยที่ใช้เป็นวิจัยเชิงคุณภาพ ประกอบด้วย การวิจัยเชิงเอกสาร การสัมภาษณ์เชิงลึกประชากรที่เกี่ยวข้องทั้งในประเทศไทย และประชากรในสมาพันธรัฐสวิตเซอร์แลนด์ การมีส่วนร่วมออกแบบ - ร่วมออกแบบของประชากรกลุ่มผู้มีส่วนได้เสีย และนำผลการร่วมออกแบบ - ร่วมออกแบบ มาวิเคราะห์กับการทบทวนวรรณกรรมเพื่อนำมาจัดทำเป็นร่างกฎหมายต้นแบบและนำมาซึ่งการรับฟังความคิดเห็นของผู้ที่เกี่ยวข้องกับการจัดสวัสดิการของผู้สูงอายุ ผลการวิจัยพบว่า การสะสมเวลาที่จะนำมาเป็นรูปแบบในการกฎหมายต้นแบบเพื่อรองรับการสะสมเวลานั้นมีองค์ประกอบของกฎหมาย คือ องค์กรที่รับผิดชอบและบริหารจัดการการสะสมเวลา คุณสมบัติของสมาชิกในธนาคารเวลา รูปแบบ กระบวนการสะสมเวลา สิทธิประโยชน์ที่ได้จากการสะสมเวลา มาตรการส่งเสริมและความรับผิดที่เกิดขึ้นจากการสะสมเวลา ซึ่งเป็นการแก้ไขพระราชบัญญัติส่งเสริมการจัดสวัสดิการสังคม พ.ศ. 2546 โดยมีลำดับศักดิ์กฎหมายชั้นพระราชบัญญัตินั้นเนื่องมาจากเป็นการแก้ไขเพิ่มเติมกฎหมายในระดับพระราชบัญญัติ ซึ่งร่างกฎหมายนี้ประกอบด้วยบทบัญญัติจำนวน 36 มาตรา แบ่งออกเป็น 1 หมวด 15 ส่วน 1 บทเฉพาะกาล อันเป็นกฎหมายที่สามารถรองรับรูปแบบการสะสมเวลา และมีการดำเนินการสะสมเวลาที่ชัดเจนและเป็นรูปธรรมต่อการจัดสวัสดิการเพื่อประโยชน์อย่างสูงสุดของผู้สูงอายุ ซึ่งในงานวิจัยนี้มีการจัดทำกฎหมายลำดับรองเพื่ออำนวยความสะดวกและชัดเจนในร่างกฎหมายดังกล่าวแล้ว หากแต่มีข้อเสนอแนะงานวิจัยว่าควรมีการหามาตรการของทางรัฐในการทำความเข้าใจกับผู้ที่เกี่ยวข้องในการบังคับใช้กฎหมาย และผู้สูงอายุในฐานะผู้มีส่วนได้เสียในการเป็นสมาชิกธนาคารเวลาเนื่องจากรูปแบบการสะสมเวลานี้เป็นรูปแบบใหม่ไม่เคยเกิดขึ้นในประเทศไทย อีกทั้งการดูแลผู้สูงอายุเป็นงานละเอียดอ่อนจำต้องอาศัยความรู้ความเข้าใจเป็นอย่างยิ่ง