การกระทำความรุนแรงต่อผู้สูงอายุภายในครอบครัว: สาเหตุและแนวทางการป้องกัน
คำสำคัญ:
ความรุนแรงต่อผู้สูงอายุ, การกระทำความรุนแรงภายในครอบครัวบทคัดย่อ
สังคมไทยกำลังปรับเปลี่ยนไปสู่สังคมผู้สูงอายุ ทำให้มีจำนวนผู้สูงอายุเพิ่มมากขึ้นกว่าสัดส่วนของประชากรวัยอื่น มีความเสี่ยงที่จะเกิดปัญหาการกระทำความรุนแรงต่อผู้สูงอายุในครอบครัวเพิ่มมากขึ้น บทความชิ้นนี้มีจุดมุ่งหมายที่จะอธิบายถึงการกระทำความรุนแรงต่อผู้สูงอายุภายในครอบครัว สาเหตุของการกระทำความรุนแรงต่อผู้สูงอายุ และแนวทางป้องกันการกระทำความรุนแรงต่อผู้สูงอายุ ข้อค้นพบที่สำคัญของบทความนี้คือ แนวโน้มการกระทำความรุนแรงต่อผู้สูงอายุภายในครอบครัวมีความเสี่ยงที่จะเพิ่มขึ้นตามจำนวนประชากรผู้สูงอายุที่มีสัดส่วนเพิ่มขึ้น สาเหตุของการกระทำความรุนแรงต่อผู้สูงอายุ มาจากหลายปัจจัยที่เกิดขึ้นได้พร้อมกันในหลายระดับ ตั้งแต่ระดับปัจเจกบุคคล ครอบครัว ชุมชน สังคม สภาพแวดล้อมต่าง ๆ นำไปสู่ปัญหาการละเมิดสิทธิมนุษยชนและการก่อปัญหาอาชญากรรม ซึ่งสภาพการณ์ที่กำลังเกิดขึ้นเป็นเรื่องท้าทายหน่วยงานภาครัฐที่จะแก้ไขปัญหา และป้องกันไม่ให้เกิดการกระทำ ความรุนแรงต่อผู้สูงอายุภายในครอบครัว
เอกสารอ้างอิง
กรมสุขภาพจิต. (2558). วันป้องกันการฆ่าตัวตายโลก (World Suicide Prevention Day). วันที่ค้นข้อมูล 17 ธันวาคม 2562, เข้าถึงได้จาก http://www.dmh.go.th
กรมคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพ, (2562). แผนสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ ฉบับที่ 4 (พ.ศ.2562 – 2566). วันที่ค้นข้อมูล วันที่ 20 ธันวาคม 2562, เข้าถึงได้จาก http://www.rlpd.go.th/rlpdnew/images/rlpd_16/plan/plan4.pdf
กิตติพรรณ ศิริทรัพย์. (2556). ประสบการณ์ทางจิตใจของผู้สูงอายุที่ถูกกระทำความรุนแรง. วิทยานิพนธ์หลักสูตรปริญญาศิลปศาสตรมหาบัณฑิต, สาขาวิชาจิตวิทยาการปรึกษา, จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
จิราพร เกศพิชญวัฒนา. (2552). รายงานฉบับสมบูรณ์ความรุนแรงต่อผู้สูงอายุไทย:การทบทวนองค์ความรู้และสถานการณ์ในปัจจุบัน .กรุงเทพฯ: มูลนิธิสถาบันวิจัยและพัฒนาผู้สูงอายุไทย (มส.ผส.). สำนักกองทุนสนับสนุนการส่งเสริมสุขภาพ (สสส.).
จิราพร เกศพิชญวัฒนา และสุวิณี วิวัฒน์วานิช. (2555). คู่มือแนวทางการจัดการปัญหาความรุนแรงต่อผู้สูงอายุ. คณะพยาบาลศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ธนธร ภูมี. (2559). การทบทวนมาตรการในการป้องกันและแก้ไขปัญหาการกระทำความรุนแรงต่อผู้สูงอายุ. การค้นคว้าอิสระหลักสูตรรัฐศาสตรมหาบัณฑิต, สาขาบริหารรัฐกิจและกิจการสาธารณะ, คณะรัฐศาสตร์, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
ภัณฑิลา อิฐรัตน์, กฤตยา แสวงเจริญ, จิราวรรณ แท่นวัฒนกุล, นิลาวรรณ ฉันทะปรีดา และสมพร วัฒนนุกูลเกียรติ. (2545). ความรุนแรงต่อผู้สูงอายุในครอบครัวภาคตะวันออกเฉียงเหนือ. ขอนแก่น: มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
รณภพ พรอรุณ. (2542). ความสัมพันธ์ระหว่างภาวะเศรษฐกิจกับอาชญากรรมในพื้นที่จังหวัดฉะเชิงเทรา. ปัญหาพิเศษรัฐประศาสนศาสตรมหาบัณฑิต, สาขานโยบายสาธารณะ, บัณฑิตวิทยาลัย, มหาวิทยาลัยบูรพา.
รศรินทร์ เกรย์, อุมาภรณ์ ภัทรวาณิชย์, เฉลิมพล แจ่มจันทร์ และเรวดี สุวรรณนพเก้า. (2556). มโนทัศน์ใหม่ของนิยามผู้สูงอายุ: มุมมองเชิงจิตวิทยาสังคม และสุขภาพ. สถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล. นครปฐม: โรงพิมพ์เดือนตุลา.
ราชบัณฑิตยสถาน. (2539). พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2539. กรุงเทพฯ: อักษรเจริญทัศน์.
วรรณลักษณ์ เมียนเกิด. (2548). ค่านิยมและความคาดหวังของผู้สูงอายุและพหุวัย. วารสารพฤฒาวิทยาและเวชศาสตร์ผู้สูงอายุ, 6(เมษายน-มิถุนายน), 21-32.
วัลลภ วาทะสิทธิ์. (2556). ความชุกของการเกิดความรุนแรงต่อผู้สูงอายุหญิงในครอบครัวและคุณลักษณะของผู้กระทำความรุนแรง จ.นครราชสีมา. กรุงเทพฯ: คณะสาธารณสุข มหาวิทยาลัยมหิดล.
ศศิพัฒน์ ยอดเพชร. (2552). การสังเคราะห์งานวิจัยครอบครัวและผู้สูงอายุ. กรุงเทพฯ: คณะสังคมสงเคราะห์ศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
ศูนย์ช่วยเหลือสังคม 1300. (2561). สถิติความรุนแรงประจำปีงบประมาณ 2559-2561. วันที่ค้นข้อมูล 25 พฤศจิกายน 2562, เข้าถึงได้จาก https://1300thailand.m-society.go.th/upload/ WURGYJORDW.pdf
สมรักษ์ ชัยสิงห์กานานนท์. (2545). ความชราภาพและการใช้ชีวิตในเมือง. ใน ปริตตา เฉลิมเผ่ากออนันตกุล, บรรณาธิการ, ชีวิตชายขอบ ตัวตนกับความหมาย, (หน้า 138-183). กรุงเทพฯ: ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร.
สำนักงานสถิติแห่งชาติ กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม. (2561). รายงานการสำรวจประชากรสูงอายุในประเทศไทย พ.ศ. 2560. กรุงเทพฯ: สำนักงานสถิติแห่งชาติ กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม.
สำนักส่งเสริมสถาบันครอบครัว สำนักงานกิจการสตรีและสถาบันครอบครัว. (2555). งานวิจัยด้านนโยบายและยุทธศาสตร์ เรื่องการวิเคราะห์สถานการณ์และศึกษานโยบาย มาตรการในการจัดระบบสวัสดิการสังคมที่จำเป็นสำหรับครอบครัวผู้สูงอายุที่ประสบสภาวะยากลำบาก: ครอบครัว ผู้สูงอายุเลี้ยงดูแลเด็กตามลำพังและครอบครัวผู้สูงอายุอาศัยตามลำพัง. กรุงเทพฯ: สำนักส่งเสริมสถาบันครอบครัว สำนักงานกิจการสตรีและสถาบันครอบครัว.
สำนักส่งเสริมและพิทักษ์ผู้สูงอายุ สำนักงานส่งเสริมสวัสดิภาพและพิทักษ์เด็ก เยาวชน ผู้ด้อยโอกาสและผู้สูงอายุ กระทรวงพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์. (2555). แนวทางในการจัดการปัญหา ความรุนแรงต่อผู้สูงอายุ. กรุงเทพฯ: สำนักส่งเสริมและพิทักษ์ผู้สูงอายุ สำนักงานส่งเสริมสวัสดิภาพและพิทักษ์เด็ก เยาวชน ผู้ด้อยโอกาสและผู้สูงอายุ กระทรวงพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์.
อมรา สุนทรธาดา และสุพัตรา เลิศชัยเพชร. (2552). การลดลงของครอบครัวสามช่วงวัยในสังคมไทย: นัยเชิงนโยบาย. ในประชากรและสังคม 2552: ครอบครัวไทยในสถานการณ์เปลี่ยนผ่านทางสังคมและประชากร. นครปฐม: สถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล.
Bandura, A. (1986). The social learning perspective: Mechanisms of aggression. In H. Toch (Ed.), Psychology of crime and criminal justice, (pp.198-236). Prospect Heights, IL: Waveland Press.
Fulmer, T. (1998). Mistreatment of Elders: Assessment, Diagnosis, and Intervention. In J. A. Allender;and C. L. Rector (eds), Reading in gerontological nursing, (pp. 396-407). Philadelphia:Lippincott-Raven Publishers.
Pillemer, K. A., Mueller-Johnson, U., Mock, S. E. Suitor, J. J. & Lachs, M. S. (2007). ‘Intervention to prevent elder mistreatment’ in LS Doll et al (eds), Handbook of Injury and violence Preventior.New York: Springer.
Schiamberg, L. B., & Gans, D. (2000). Elder abuse by adult children: an applied ecological framework for understanding contextual risk factors and the intergenerational character of quality of life. Int J Aging Hum Dev, 50(4), 329-359.
Sengstock, M. C., et al. (2004). Abuse and neglect of the elderly in family setting. In J. Campbell (ed). Family Violence and Nursing Practic, (pp. 97-144). Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins.
United Nation. (2013). World Population Prospects: The 2012 Revision. New York: United Nations.
Van Hasselt, V. B., & Hersen, M. (1999). Handbook of psychological approaches with violence offenders. New York: Kluwer Academic/ Plenum Publishers.
Wilson, H. S., & Kneisl, C. R. (1996). Psychiatric nursing (2th ed.). California: Cummings Publishing Company, Inc.
กรมคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพ, (2562). แผนสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ ฉบับที่ 4 (พ.ศ.2562 – 2566). วันที่ค้นข้อมูล วันที่ 20 ธันวาคม 2562, เข้าถึงได้จาก http://www.rlpd.go.th/rlpdnew/images/rlpd_16/plan/plan4.pdf
กิตติพรรณ ศิริทรัพย์. (2556). ประสบการณ์ทางจิตใจของผู้สูงอายุที่ถูกกระทำความรุนแรง. วิทยานิพนธ์หลักสูตรปริญญาศิลปศาสตรมหาบัณฑิต, สาขาวิชาจิตวิทยาการปรึกษา, จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
จิราพร เกศพิชญวัฒนา. (2552). รายงานฉบับสมบูรณ์ความรุนแรงต่อผู้สูงอายุไทย:การทบทวนองค์ความรู้และสถานการณ์ในปัจจุบัน .กรุงเทพฯ: มูลนิธิสถาบันวิจัยและพัฒนาผู้สูงอายุไทย (มส.ผส.). สำนักกองทุนสนับสนุนการส่งเสริมสุขภาพ (สสส.).
จิราพร เกศพิชญวัฒนา และสุวิณี วิวัฒน์วานิช. (2555). คู่มือแนวทางการจัดการปัญหาความรุนแรงต่อผู้สูงอายุ. คณะพยาบาลศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ธนธร ภูมี. (2559). การทบทวนมาตรการในการป้องกันและแก้ไขปัญหาการกระทำความรุนแรงต่อผู้สูงอายุ. การค้นคว้าอิสระหลักสูตรรัฐศาสตรมหาบัณฑิต, สาขาบริหารรัฐกิจและกิจการสาธารณะ, คณะรัฐศาสตร์, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
ภัณฑิลา อิฐรัตน์, กฤตยา แสวงเจริญ, จิราวรรณ แท่นวัฒนกุล, นิลาวรรณ ฉันทะปรีดา และสมพร วัฒนนุกูลเกียรติ. (2545). ความรุนแรงต่อผู้สูงอายุในครอบครัวภาคตะวันออกเฉียงเหนือ. ขอนแก่น: มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
รณภพ พรอรุณ. (2542). ความสัมพันธ์ระหว่างภาวะเศรษฐกิจกับอาชญากรรมในพื้นที่จังหวัดฉะเชิงเทรา. ปัญหาพิเศษรัฐประศาสนศาสตรมหาบัณฑิต, สาขานโยบายสาธารณะ, บัณฑิตวิทยาลัย, มหาวิทยาลัยบูรพา.
รศรินทร์ เกรย์, อุมาภรณ์ ภัทรวาณิชย์, เฉลิมพล แจ่มจันทร์ และเรวดี สุวรรณนพเก้า. (2556). มโนทัศน์ใหม่ของนิยามผู้สูงอายุ: มุมมองเชิงจิตวิทยาสังคม และสุขภาพ. สถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล. นครปฐม: โรงพิมพ์เดือนตุลา.
ราชบัณฑิตยสถาน. (2539). พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2539. กรุงเทพฯ: อักษรเจริญทัศน์.
วรรณลักษณ์ เมียนเกิด. (2548). ค่านิยมและความคาดหวังของผู้สูงอายุและพหุวัย. วารสารพฤฒาวิทยาและเวชศาสตร์ผู้สูงอายุ, 6(เมษายน-มิถุนายน), 21-32.
วัลลภ วาทะสิทธิ์. (2556). ความชุกของการเกิดความรุนแรงต่อผู้สูงอายุหญิงในครอบครัวและคุณลักษณะของผู้กระทำความรุนแรง จ.นครราชสีมา. กรุงเทพฯ: คณะสาธารณสุข มหาวิทยาลัยมหิดล.
ศศิพัฒน์ ยอดเพชร. (2552). การสังเคราะห์งานวิจัยครอบครัวและผู้สูงอายุ. กรุงเทพฯ: คณะสังคมสงเคราะห์ศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
ศูนย์ช่วยเหลือสังคม 1300. (2561). สถิติความรุนแรงประจำปีงบประมาณ 2559-2561. วันที่ค้นข้อมูล 25 พฤศจิกายน 2562, เข้าถึงได้จาก https://1300thailand.m-society.go.th/upload/ WURGYJORDW.pdf
สมรักษ์ ชัยสิงห์กานานนท์. (2545). ความชราภาพและการใช้ชีวิตในเมือง. ใน ปริตตา เฉลิมเผ่ากออนันตกุล, บรรณาธิการ, ชีวิตชายขอบ ตัวตนกับความหมาย, (หน้า 138-183). กรุงเทพฯ: ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร.
สำนักงานสถิติแห่งชาติ กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม. (2561). รายงานการสำรวจประชากรสูงอายุในประเทศไทย พ.ศ. 2560. กรุงเทพฯ: สำนักงานสถิติแห่งชาติ กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม.
สำนักส่งเสริมสถาบันครอบครัว สำนักงานกิจการสตรีและสถาบันครอบครัว. (2555). งานวิจัยด้านนโยบายและยุทธศาสตร์ เรื่องการวิเคราะห์สถานการณ์และศึกษานโยบาย มาตรการในการจัดระบบสวัสดิการสังคมที่จำเป็นสำหรับครอบครัวผู้สูงอายุที่ประสบสภาวะยากลำบาก: ครอบครัว ผู้สูงอายุเลี้ยงดูแลเด็กตามลำพังและครอบครัวผู้สูงอายุอาศัยตามลำพัง. กรุงเทพฯ: สำนักส่งเสริมสถาบันครอบครัว สำนักงานกิจการสตรีและสถาบันครอบครัว.
สำนักส่งเสริมและพิทักษ์ผู้สูงอายุ สำนักงานส่งเสริมสวัสดิภาพและพิทักษ์เด็ก เยาวชน ผู้ด้อยโอกาสและผู้สูงอายุ กระทรวงพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์. (2555). แนวทางในการจัดการปัญหา ความรุนแรงต่อผู้สูงอายุ. กรุงเทพฯ: สำนักส่งเสริมและพิทักษ์ผู้สูงอายุ สำนักงานส่งเสริมสวัสดิภาพและพิทักษ์เด็ก เยาวชน ผู้ด้อยโอกาสและผู้สูงอายุ กระทรวงพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์.
อมรา สุนทรธาดา และสุพัตรา เลิศชัยเพชร. (2552). การลดลงของครอบครัวสามช่วงวัยในสังคมไทย: นัยเชิงนโยบาย. ในประชากรและสังคม 2552: ครอบครัวไทยในสถานการณ์เปลี่ยนผ่านทางสังคมและประชากร. นครปฐม: สถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล.
Bandura, A. (1986). The social learning perspective: Mechanisms of aggression. In H. Toch (Ed.), Psychology of crime and criminal justice, (pp.198-236). Prospect Heights, IL: Waveland Press.
Fulmer, T. (1998). Mistreatment of Elders: Assessment, Diagnosis, and Intervention. In J. A. Allender;and C. L. Rector (eds), Reading in gerontological nursing, (pp. 396-407). Philadelphia:Lippincott-Raven Publishers.
Pillemer, K. A., Mueller-Johnson, U., Mock, S. E. Suitor, J. J. & Lachs, M. S. (2007). ‘Intervention to prevent elder mistreatment’ in LS Doll et al (eds), Handbook of Injury and violence Preventior.New York: Springer.
Schiamberg, L. B., & Gans, D. (2000). Elder abuse by adult children: an applied ecological framework for understanding contextual risk factors and the intergenerational character of quality of life. Int J Aging Hum Dev, 50(4), 329-359.
Sengstock, M. C., et al. (2004). Abuse and neglect of the elderly in family setting. In J. Campbell (ed). Family Violence and Nursing Practic, (pp. 97-144). Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins.
United Nation. (2013). World Population Prospects: The 2012 Revision. New York: United Nations.
Van Hasselt, V. B., & Hersen, M. (1999). Handbook of psychological approaches with violence offenders. New York: Kluwer Academic/ Plenum Publishers.
Wilson, H. S., & Kneisl, C. R. (1996). Psychiatric nursing (2th ed.). California: Cummings Publishing Company, Inc.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
2021-01-27
ฉบับ
ประเภทบทความ
บทความวิจัย
