การบริหารจัดการภัยแล้งและการพัฒนาศักยภาพชุมชนเข้มแข็งอย่างยั่งยืน ด้วยวิจัยและนวัตกรรม: ตำบลนาอิน อำเภอพิชัย จังหวัดอุตรดิตถ์

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อบริหารจัดการถ่ายทอดผลงานวิจัยและนวัตกรรม และบริหารจัดการน้ำตามศักยภาพน้ำต้นทุนสู่การใช้ประโยชน์ของชุมชนเชิงพื้นที่ รวมทั้งพัฒนาอาชีพและผลิตภัณฑ์ด้วยนวัตกรรมชุมชน โดยใช้วิธีการวิจัยเชิงผสมผสาน ทั้งเทคนิควิธีการเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ กลุ่มตัวอย่าง 150 คน คัดเลือกด้วยการสุ่มแบบแบ่งกลุ่ม ผู้ให้ข้อมูลสำคัญคัดเลือกจากผู้นำชุมชนและผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย สัมภาษณ์ 16 คน สนทนากลุ่มเฉพาะ 28 คน และถอดบทเรียน 30 คน เครื่องมือ คือ แบบประเมินชุมชน แบบสอบถามความเชื่อมั่น แบบสังเกตพฤติกรรม เอกสารการสนทนากลุ่มเฉพาะ และเอกสารการถอดบทเรียน การวิจัยเชิงปริมาณวิเคราะห์ค่าความถี่ ร้อยละ และค่าเฉลี่ย ส่วนการวิจัยเชิงคุณภาพวิเคราะห์เนื้อหา ผลการวิจัย พบว่า 1) การถ่ายทอดผลงานวิจัยและนวัตกรรมสู่การใช้ประโยชน์ของชุมชนเชิงพื้นที่ ผลสัมฤทธิ์ระดับดีมากจากความเข้มแข็งของทรัพยากรมนุษย์ในพื้นที่ 2) การบริหารจัดการน้ำตามศักยภาพน้ำต้นทุน ความพึงพอใจและความเชื่อมั่นในภาพรวม ระดับมาก มากที่สุดคือลดความเสี่ยงการเกิดภัยแล้ง น้อยที่สุดคือไม่แน่ใจว่าจะมีระบบงานที่เป็นมาตรฐาน 3) การอยู่ดีมีสุขระดับปานกลาง ชุมชนมีอาหารเพียงพอ แต่ยังมีการใช้สารเคมีในการเพาะปลูก ก่อนเข้าโครงการ คนในชุมชนส่วนใหญ่ ร้อยละ 67.64 มีรายได้เฉลี่ย 50,000 – 150,000 บาท/ปี ร้อยละ 76.47 มีการเก็บออมเงิน หลังเข้าโครงการร้อยละ 94.11 มีรายได้เพิ่มขึ้น ร้อยละ 96.32 สามารถลดรายจ่าย ร้อยละ 97.05 มีคุณภาพชีวิตดีขึ้น ปัจจัยความสำเร็จ คือ (1) ความชัดเจนของข้อมูลนำเข้า ผู้นำชุมชน และความเชื่อมโยงระหว่างนวัตกรรมกับพื้นที่ (2) การมีส่วนร่วมระหว่างชุมชน คณะทำงาน และเครือข่าย และ (3) ความเข้าใจวิถีชุมชน โครงการ และนวัตกรรม