วาทกรรมที่ทำให้เกษตรกรต้องปรับตัวภายใต้ภาวะการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศของเกษตรกรในพื้นที่ลุ่มน้ำท่าจีน จังหวัดนครปฐม

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้ เป็นส่วนหนึ่งของดุษฎีนิพนธ์เรื่อง “การปรับตัวของเกษตรกรต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ: จากวาทกรรมสู่การตอบโต้ของเกษตรกรลุ่มแม่น้ำท่าจีน” โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลกระทบและการปรับตัวต่อภาวะการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศของเกษตรกรในพื้นที่ลุ่มน้ำท่าจีน จังหวัดนครปฐม และเพื่อศึกษาวาทกรรมที่ทำให้เกษตรกรต้องปรับตัว ทำการวิเคราะห์และเผยให้เห็นถึงอำนาจการครอบงำของวาทกรรมพบว่า การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศส่งผลกระทบทางลบต่อเกษตรกรลุ่มน้ำท่าจีน คือ 1) ผลกระทบด้านกายภาพ 2) ผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อม 3) ผลกระทบด้านเศรษฐกิจ นอกจากนี้ ผลกระทบที่เกิดขึ้นนำไปสู่การปรับตัวของเกษตรกร คือ 1) การปรับตัวด้านอาชีพ 2) การปรับตัวตามสถานการณ์เฉพาะหน้า ซึ่งขึ้นอยู่กับความพร้อมด้านเงินทุนและองค์ความรู้ของแต่ละคน และวาทกรรมที่ทำให้เกษตรต้องปรับตัว ที่มีวาทกรรมเป็นกระแสหลักที่ถูกพูดถึงในพื้นที่ศึกษาโดยรัฐนักวิชาการ 5 วาทกรรม ก็คือ 1) วาทกรรมแก้ปัญหาภาวะโลกร้อน ด้วยการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกจากต้นตอแหล่งผลิตในภาคการเกษตร 2) วาทกรรมการพึ่งตนเองก่อน เมื่อเกิดภัยพิบัติให้เกษตรกรคิดหาทางพึ่งตนเองและเอาตัวรอดด้วยตนเองก่อน 3) วาทกรรมการเสียสละเพื่อประโยชน์ส่วนรวม รัฐมีแนวคิดในการป้องกันน้ำท่วมในเขตพื้นที่กรุงเทพชั้นใน ให้นครปฐมเป็นฟลัดเวย์ รัฐบอกให้ชาวนครปฐมเป็นผู้เสียสละบ้านของตนให้เป็นพื้นที่รับน้ำ 4) วาทกรรมการผลิตเพื่อการค้า รัฐมีนโยบายส่งเสริมให้ชาวสวนกล้วยไม้ปลูกเพื่่อส่งออกเป็นจำนวนมาก เกษตรจึงต้องใส่ปุ๋ยเคมีและยาฆ่าแมลงเพื่อให้ดอกกล้วยไม้สวยงาม ซึ่งย้อนแย้งกลับนโยบายลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก 5) วาทกรรมการเกษตรที่ขับเคลื่อนด้วยนวัตกรรม หรือเกษตรอัจฉริยะเป็นความหวังใหม่ของเกษตรกร ทำให้เกษตรกรต้องเสียเงินลงทุนด้านเทคโนโลยี แต่ก็ไม่สามารถทำได้ทุกคน