รู้เท่าทัน "AI Deepfake" ด้วยหลักโยนิโสมนสิการ
คำสำคัญ:
AI Deepfakes; โยนิโสมนสิการ; รู้เท่าทันบทคัดย่อ
บทความวิชาการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาธรรมชาติของ AI Deepfakes และเพื่อเสนอแนวทางคำอธิบายหลักโยนิโสมนสิการประยุกต์ใช้ให้รู้เท่าทันกับ AI Deepfakes
จากการศึกษาพบว่า AI Deepfakes เป็น Generative AI รูปแบบหนึ่งที่สามารถสร้างสื่อสังเคราะห์ ทั้งภาพนิ่ง เสียง ภาพเคลื่อนไหวพร้อมลอกเลียนเสียงจากมนุษย์จริงมาพูดคุยจริง ๆ จนแทบแยกไม่ออกซึ่งปัญญาประดิษฐ์สามารถมีระบบการเรียนรู้ หรือ Deep Learning จากลักษณะภายนอกของบุคคล เช่น สีผิว ตา ปาก จมูก รูปลักษณ์ต่าง ๆ ด้วยความฉลาดล้ำจากการเรียนรู้ข้อมูลมหาศาลของ Generative AI
AI Deepfakes มีทั้งข้อดีและข้อเสีย หรือ ดาบสองคม จึงมีความจำเป็นต้องรู้เท่าทันเพื่อนำไปใช้ประโยชน์อย่างแท้จริงซึ่งไม่มีผลเสียตามมา โดยเครื่องมือที่รองรับ AI Deepfakes คือ โยนิโสมนสิการหรือการทำในใจโดยแยบคาย เป็นหลักพุทธธรรมที่สามารถกลั่นกรองและตรวจสอบให้มนุษย์ใช้ทักษะการคิดด้วยกระบวนการของโยนิโสมนสิการ 10 รูปแบบ ได้แก่ 1.วิธีคิดแบบสืบสาวเหตุปัจจัย 2. วิธีคิดแบบแยกแยะส่วนประกอบ 3.วิธีคิดแบบสามัญลักษณ์ 4.วิธีคิดแบบอริยสัจจ์/คิดแบบแก้ปัญหา 5. วิธีคิดแบบอรรถธรรมสัมพันธ์ 6.วิธีคิดแบบเห็นคุณโทษและทางออก 7. วิธีคิดแบบรู้คุณค่าแท้ – คุณค่าเทียม 8. วิธีคิดแบบเร้าคุณธรรม 9. วิธีคิดแบบอยู่กับปัจจุบัน และ10. วิธีคิดแบบวิภัชชวาท ก่อนที่จะตัดสินใจนำไปใช้ให้ถูกต้องตามทำนองคลองธรรม
โยนิโสมนสิการเป็นปัจจัยภายในของสัมมาทิฏฐิจำเป็นต้องอาศัยเหตุปัจจัยให้เกิดขึ้นพร้อม ได้แก่ สติสัมปชัญญะ บูรณาการกับองค์ธรรม 4 (เหตุผล แยกแยะ ความจริง และคุณค่า) จึงจะสามารถรู้เท่าทัน AI Deepfakes ได้ ทั้งนี้โยนิโสมนสิการเป็นเพียงระเบียบความคิดให้เป็นระบบ เพื่อให้ตัวปัญญาได้ตัดให้เด็ดขาด ตกลงใจโดยดุษฎี หรือให้ปัญญาได้แก้ไขปัญหา AI Deepfakes ให้เด็ดขาดแน่นอน จึงจะสามารถได้คำตอบถูกต้องเหมาะสมและเกิดประโยชน์ได้อย่างแท้จริง
เอกสารอ้างอิง
Appman. (2023). Dealing with AI weapons used in identity fraud with Deep Fake Detection. Retrieved September 4, 2023, from https://www.appman.co.th/how-to-deep-fake-detection-with-liveness-detection/# brief/
Colin, Campbell., Kirk, Plangger., Sean, Sands., Jan, Kietzmann., Kenneth, Bates. (2022). How Deepfakes and Artificial Intelligence Could Reshape the Advertising Industry. Journal of Advertising Research, doi: 10.2501/jar-2022-017
Damir, Yalov., Danil Myakin. (2023). Top 10 AI Deepfake Generators for Images and Videos in 2023. Retrieved September 06, 2023, from https://mpost.io/th/top-ai-deepfake-generators/
Eddy. (2024). Top 10 Deepfake Video Creation Tools for Fun Don't use anything before you read. Retrieved January 30, 2024, from https://school.mangoanimate.com/th/ video creators-deepfake-10-top/
Gamingdose. (2021). What is DeepFake? Why is it scarier than you think?. Retrieved July 29, 2021, from https://www.gamingdose.com/feature/deepfake/
Hina, Shahzad., Furqan, Rustam., Emmanuel, Soriano, Flores., Juan, Luís, Vidal, Mazón., Isabel,
de, la, Torre, Díez., Imran, Ashraf. (2022). A Review of Image Processing Techniques for Deepfakes. Sensors, doi: 10.3390/s22124556
Mahachulalongkornrajavidyalaya University. (1996). Thai Tripitakas. Bangkok: Mahachulalongkornrajavidyalaya Press.
Muhammad, Salihin, Saealal., M., Z., Ibrahim., David, Mulvaney., Mohd, Ibrahim, Shapiai.,
Norasyikin, Binti, Fadilah. (2022). Using cascade CNN-LSTM-FCNs to identify AI-altered video based on eye state sequence. PLOS ONE, doi: 10.1371/journal.pone.0278989
Naroa, Amezaga., Jeremy, Hajek. (2022). Availability of Voice Deepfake Technology and its Impact for Good and Evil. doi: 10.1145/3537674.3554742
Office of Information Technology Administration for Educational Development. (2024). Get to know AI Deepfake technology, if used incorrectly it becomes a double-edged sword!! Nowadays, artificial intelligence technology or AI (AI: Artificial Intelligence) has been developed and used. Used in many industries, especially the extremely intelligent Generative AI. Retrieved March 29, 2024, from https://www.uni.net.th/index.php/article/2513/
PPTV Online. (2024). Scammers use Deepfake to impersonate the head of finance and scam them out of 900 million baht. Retrieved February 5, 2024, from https://www.pptvhd36.com/news/ abroad /216306/
Rattamangam, S., Thitipasitthikorn, P., Yusamran, P., Wichai, P. (2022). Communication for Social Development in the Artificial Intelligence Era. Journal of Buddhist Studies Vanam Dongrak, 9(1), 179-189.
Techsauce Team. (2024). Teach you how to spot Deepfakes and prevent yourself from being tricked. Be aware of scams and false information. Retrieved February 16, 2024, from https://techsauce.co/tech-and-biz/how-to-counteract-deepfake
Thai PBS Sci & Tech. (2023). Be aware of "Deepfake" clips edited to deceive the world by the smoothest AI. Suggestions on how to capture landmarks. Retrieved July 27, 2023, from https://www.thaipbs.or.th/now/content/219/
Thairath Online. (2023). Almost smooth A criminal pretends to be a police officer on a video call, but sits still and can only move his mouth. Retrieved March 10, 2023, from https://www.thairath.co.th/news/society/2338077/
True Digital. (2022). A compilation of all stories about Deepfake, the villain of technology or the best helper of 2022. Retrieved June 13, 2022, from https://www.truedigital.com/post/ A compilation of all stories about Deepfake, the villain of technology or the best helper of 2022/
Uninet. (2023). Get to know AI Deepfake technology, if used incorrectly it becomes a double-edged sword!! Nowadays, artificial intelligence technology or AI (AI: Artificial Intelligence) has been developed and used. Used in many industries, especially the extremely intelligent Generative AI. Retrieved August 1, 2023, from https://www.uni.net.th/index.php/article/2513/
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสาร มจร พุทธปัญญาปริทรรศน์
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
