การศึกษาแนวทางการจัดการเรียนรู้โดยใช้พิพิธภัณฑ์เป็นฐานเพื่อส่งเสริมทักษะการคิดทางประวัติศาสตร์ของนักเรียน ชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาสภาพปัจจุบันของการจัดการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดทางประวัติศาสตร์ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น 2) เพื่อศึกษาแนวทางการจัดการเรียนรู้โดยใช้พิพิธภัณฑ์เป็นฐานเพื่อส่งเสริมทักษะการคิดทางประวัติศาสตร์ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพโดยค้นคว้าข้อมูลจากเอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง การสัมภาษณ์เชิงลึกและสนทนากลุ่ม ผู้ให้ข้อมูลสำคัญ ได้แก่  นักเรียนในระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 โรงเรียนบ้านยางเมือง จังหวัดสุโขทัย ภัณฑารักษ์ กลุ่มครูผู้มีประสบการณ์ และกลุ่มอาจารย์มหาวิทยาลัย จำนวน 31 คน โดยใช้วิธีการคัดเลือกแบบเจาะจง เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ 1) แนวคำถามเชิงลึก 2) แนวคำถามในการสนทนากลุ่ม วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้วิเคราะห์เนื้อหาแล้วเขียนบรรยายเชิงพรรณนา

ผลการวิจัยพบว่า 1) สภาพปัจจุบันของการจัดการเรียนรู้ มีดังนี้ ด้านหลักการจัดการเรียนรู้ เป็นการจัดการเรียนรู้ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐานกำหนดไว้ วิธีการจัดการเรียนรู้มีการใช้การบรรยาย การใช้วิธีการทางประวัติศาสตร์ และใช้สื่อประกอบการเรียนการสอน ด้านบทบาทผู้สอน พบว่า ผู้สอนควรมีการเตรียมการสอน มีทัศนคติที่ดี ยอมรับความคิดเห็นของผู้เรียน ด้านผู้เรียน ผู้เรียนส่วนใหญ่ยังคงเป็นผู้ฟัง และมองว่าประวัติศาสตร์เป็นเรื่องไกลตัว ทำให้ไม่เกิดแรงจูงใจในการเรียน 2) แนวทางการจัดการเรียนรู้โดยใช้พิพิธภัณฑ์เป็นฐานเพื่อส่งเสริมทักษะการคิดทางประวัติศาสตร์ พบว่า พิพิธภัณฑ์ควรเป็นแหล่งวิทยาการเรียนรู้ที่ส่งเสริมให้ผู้เรียนเกิดกระบวนการคิดผ่านกิจกรรมการเรียนรู้ต่าง ๆ เช่น การใช้กระบวนการตั้งคำถาม การใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ การจัดการเรียนรู้โดยใช้วิธีการทางประวัติศาสตร์ เป็นต้น ผู้สอนควรวิเคราะห์จุดมุ่งหมายของพิพิธภัณฑ์ ออกแบบกิจกรรมระหว่างเจ้าหน้าที่ของพิพิธภัณฑ์และผู้สอน ส่วนผู้เรียนควรมีบทบาทในการดำเนินกิจกรรม การตั้งคำถาม การสืบค้นข้อมูล และสามารถสรุปองค์ความรู้ให้ได้ด้วยตนเอง