ศักยภาพในการปฏิบัติงานของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน: กรณีศึกษาในเขตเทศบาลนครขอนแก่น

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้เป็นการวิจัยแบบผสานวิธี โดยศึกษากับอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านในเขตเทศบาลนครขอนแก่น ในการวิจัยเชิงปริมาณมีกลุ่มตัวอย่าง จำนวน 111 คน ใช้วิธีการสุ่มแบบชั้นภูมิตามสัดส่วน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย คือ แบบสอบถาม วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนาและความแปรปรวนทางเดียว ส่วนการวิจัยเชิงคุณภาพมีผู้ให้ข้อมูลสำคัญจำนวน 10 คน ใช้วิธีคัดเลือกแบบเจาะจง เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย คือ แบบสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้าง และใช้การวิเคราะห์เชิงเนื้อหา แล้วนำมาเขียนบรรยายเชิงพรรณนา

ผลการวิจัย พบว่า 1) อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน มีบทบาทหน้าที่ในการติดต่อประสานงานร่วมกับหน่วยงานต่าง ๆ เพื่อแจ้งข่าวสารทางสุขภาพ ให้คำแนะนำแก่ประชาชน เฝ้าระวังปัญหาและแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นภายในชุมชน 2) ปัญหาและอุปสรรคในการปฏิบัติงาน โดยภาพรวมอยู่ในระดับปานกลาง ส่วนใหญ่พบว่า ประชาชนค่อนข้างไม่ให้ความร่วมมือ รองลงมาคือรายได้และอุปกรณ์ที่ใช้ในการปฏิบัติงานไม่เพียงพอ และเมื่อศึกษาถึงระดับศักยภาพในการปฏิบัติงานด้านความรู้ ด้านทักษะ ด้านบุคลิกลักษณะ และด้านแรงจูงใจ พบว่า ภาพรวมอยู่ในระดับปานกลาง ส่วนด้านความคิดเห็นเกี่ยวกับตนเองในการปฏิบัติงานอยู่ในระดับสูง และจากผลการศึกษาข้อมูลพื้นฐานส่วนบุคคล (อายุ ประเภทชุมชนที่ดูแล และจำนวนเข้ารับการอบรม) กับระดับศักยภาพในการปฏิบัติงาน พบว่ามีความสัมพันธ์กันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ 3) แนวทางการพัฒนา หน่วยงานที่เกี่ยวข้องควรจัดให้มีการอบรมเพื่อเพิ่มความรู้อย่างสม่ำเสมอ ควรสนับสนุนงบประมาณ จัดหาเครื่องมือหรืออุปกรณ์ที่จำเป็นให้เพียงพอ ทันสมัย และมีประสิทธิภาพมากขึ้น ส่งเสริมให้ประชาชนมีส่วนร่วมและให้ความร่วมมือ มีการพัฒนาให้เป็นอสม. 4.0 และสร้างขวัญกำลังใจอย่างต่อเนื่อง และพัฒนาศักยภาพด้วยวิธีที่เหมาะสมกับแต่ละชุมชน