การศึกษาเชิงวิเคราะห์คติธรรมในพิธีกรรมเทาะอะโย่งกย้าจก์ของชาวมอญ ในอำเภอบางเลน จังหวัดนครปฐม

บทคัดย่อ

บทความฉบับนี้มีวัตถุประสงค์ 3 ประการ คือ 1) เพื่อศึกษาประวัติของการประกอบพิธีกรรมเทาะอะโย่งกย้าจก์ของชาวมอญ 2) เพื่อศึกษาคติในพิธีกรรมเทาะอะโย่งกย้าจก์ของชาวมอญ และ 3) เพื่อวิเคราะห์คติธรรมในพิธีกรรมเทาะอะโย่งกย้าจก์ ของชาวมอญ ในอำเภอบางเลน จังหวัดนครปฐม การศึกษาครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยศึกษาข้อมูลจากพระไตรปิฎก อรรถกถา ฎีกา หนังสือ ผลงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง และการสัมภาษณ์แบบเจาะลึก จากผู้ทรงคุณวุฒิทั้งฝ่ายบรรพชิตและคฤหัสถ์ จำนวน 10 รูป/คน แล้วนำมาสังเคราะห์สรุปนำเสนอข้อมูลในเชิงพรรณนา

ผลการวิจัยพบว่า 1) การประกอบพิธีกรรมเทาะอะโย่งกย้าจก์ เป็นอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรม ที่ได้รับการรักษาสืบทอดจากบรรพชนจนถึงปัจจุบัน ของชุมชนชาวมอญในอำเภอบางเลน จังหวัดนครปฐม ซึ่งมีความเกี่ยวข้องกับการรำผี ประเพณีซังกราน (สงกรานต์) และการปลูกบ้าน ส่วนคติความเชื่อเรื่องการสร้างพระพุทธรูปนั้น เป็นการอิงอาศัยประวัติทางพระพุทธศาสนา โดยมีความเกี่ยวข้องกับชาดก เช่น จันทเสนชาดก เป็นต้น 2) คติในพิธีกรรมเทาะอะโย่งกย้าจก์ของชาวมอญ ซึ่งมีความเชื่อมั่นในพระพุทธศาสนาแต่โบราณ จึงได้นำเอาพุทธประวัติมาเป็นแบบแผนในการจัดพิธีกรรม เพื่อบูชาคุณของพระพุทธเจ้าและอุทิศผลบุญแก่ญาติผู้ล่วงลับ ด้วยมุ่งหวังว่าบุญจะส่งผลให้ญาติได้รับความสุขในสุขติภพ ทั้งยังเป็นเครื่องหมายแสดงถึงความกตัญญูกตเวทีรู้คุณบรรพชน โดยพิธีกรรมนี้ยังช่วยให้เกิดความสามัคคีในหมู่คณะและเป็นอุบายให้คนรุ่นใหม่ได้เรียนรู้เรื่องราวในพุทธประวัติ และ3) การวิเคราะห์คติธรรมในพิธีกรรมเทาะอะโย่งกย้าจก์ของชาวมอญ ในอำเภอบางเลน จังหวัดนครปฐม พบว่า พิธีกรรมนี้ได้สอดแทรกหลักคำสอนเรื่องบุญส่งผลให้เกิดสุข บาปมีผลเป็นทุกข์ ทั้งในโลกนี้และโลกหน้า นอกจากนี้เป็นการส่งเสริมความสามัคคีของหมู่คณะ ที่ช่วยกระตุ้นให้ผู้เข้าร่วมพิธีกรรมมีโอกาสทำบุญกิริยาวัตถุ และมีความเชื่อมั่นในบวรพระพุทธศาสนา