คติหิ้งพระไทใหญ่: จริยธรรมและจารีตของชาวไทใหญ่ในเขตอำเภอแม่สาย จังหวัดเชียงราย

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาแนวคิดทางด้านจารีต และจริยธรรมทางพุทธศาสนาที่ปรากฎในวัฒนธรรมการจัดหิ้งพระภายในบ้านของชาวไทใหญ่ในเขตอำเภอแม่สาย จังหวัดเชียงราย อันส่งผลกระทบต่อคติความเชื่อและค่านิยมของชาวไทใหญ่ในการดำเนินชีวิตประจำวัน งานวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยวิเคราะห์ข้อมูลที่ได้จากการศึกษาเอกสาร การสัมภาษณ์เชิงลึก และการสังเกตแบบไม่มีส่วนร่วม พื้นศึกษาคือชุมชนของชาวไทใหญ่ป่ายางผาแตก หมู่ 10 ตำบลเวียงพางคำ และบ้านเกาะทราย หมู่ 7 ตำบลแม่สาย ในอำเภอแม่สาย จังหวัดเชียงรายผลการวิจัยพบว่าประเด็นเรื่องจุดมุ่งหมาย องค์ประกอบและค่านิยมในการจัดหิ้งพระนั้นการจัดหิ้งพระของชาวไทยใหญ่นั้น สะท้อนให้เห็นถึงวิธีการมองโลกและการให้ความหมายต่อธรรมชาติและสังคมรอบกายโดยมีการจัดลำดับความสำคัญของสรรพสิ่งรอบกายออกเป็นชั้นสูง-ต่ำ (Hierarchy) เช่นการจัดลำดับการให้ความสำคัญเป็นแบบสูง-ต่ำ อีกทั้งยังสร้างสำนึกความเป็นชาติพันธุ์ ก่อให้เกิดความรักและผูกพันในถิ่นกำเนิด เป็นการเชื่อมโยงมิติทางจิตวิญญาณของตนเองกับสิ่งที่เชื่อมั่น ศรัทธา และภูมิหลังของตนเอง ในส่วนผลการศึกษาเรื่องจารีตและจริยธรรมที่เกี่ยวข้องกับหิ้งพระและความเห็นต่อในพิธีกรรมการจัดตั้งหิ้งพระในปัจจุบันนั้นพบว่า  มีแนวความคิดที่เกี่ยวข้องกับจารีตและจริยธรรมที่เกี่ยวข้องความประพฤติและแนวทางในการปฏิบัติที่ส่งผลต่อการดำเนินชีวิตหลายประการ  และการจัดตั้งหิ้งพระนั้นยังเป็นสิ่งจำเป็นของครอบครัวชาวพุทธเพราะถือเป็นสิ่งยึดเหยี่ยวจิตใจของสมาชิกทุกคนในครอบครัว