พินิจนาคในคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาท

บทคัดย่อ

งูหรือพญานาคในภาคที่เป็นสัตว์มีความสัมพันธ์กับมนุษย์ในฐานะสัตว์โลกธรรมดาชนิดหนึ่งแต่ในภาคจินตนาการเป็นสัตว์ทิพย์ที่มีฤทธิ์อำนาจสามารถนิรมิตร่างกายเป็นงูหรือเป็นมานพน้อยได้ และมีภพภูมิซึ่งคล้ายๆ สวรรค์ ซึ่งล้วนเป็นของทิพย์เกิดมากับการบำเพ็ญบุญของนาคแต่ละตนในคราที่เกิดเป็นมนุษย์  ซึ่งสาเหตุที่ทำให้เกิดเป็นพญานาคมีทั้งตั้งความปรารถนาไว้แล้วบำเพ็ญบุญโดยประการต่าง ๆ อันเป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดเป็นพญานาคและความบังเอิญ เช่น การถูกฆาตกรรมที่ท่าน้ำ หรือ การตกน้ำตาย เป็นต้น

บทความนี้จะนำเสนอหลักคิดสำคัญที่ได้จากการศึกษาเรื่องพินิจนาคในคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาท  นอกจากประเด็นความเชื่อและข้อมูลต่าง ๆ ของพญานาคที่ปรากฏในคัมภีร์ต่างๆ เพื่อเป็นแนวทางในการศึกษาต่อไป