การสร้างสรรค์ภาพจิตรกรรมบนวัสดุเสื่อกก ชุมชนท่าแฉลบ ตำบลบางกะจะ อำเภอเมือง จังหวัดจันทบุรี

Main Article Content

กฤติยา โพธิ์ทอง
เบญจพร ประจง
ธนวัฒน์ กันภัย
กิตติพล คำทวี

บทคัดย่อ

         การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาพัฒนาการทางภูมิปัญญาและองค์ความรู้ด้านการทอเสื่อของชุมชนบ้านท่าแฉลบ และ 2) เพื่อศึกษาการทดลองใช้เสื่อกกในการสร้างสรรค์ผลงานจิตรกรรม กลุ่มตัวอย่างจำนวน 12 คน ได้แก่ ประธานและสมาชิกวิสาหกิจชุมชน ช่างผู้ผลิต ตัวแทนชุมชน อาจารย์ด้านศิลปะ และนักออกแบบ เครื่องมือวิจัยประกอบด้วยแบบสัมภาษณ์และการสนทนากลุ่ม วิเคราะห์ข้อมูลเชิงพรรณนา ผลการวิจัยพบว่าชุมชนมีการสืบทอดภูมิปัญญาการทอเสื่อมากว่า 90 ปี โดยพัฒนาการผลิตให้ร่วมสมัยผ่านการออกแบบลวดลายใหม่ การใช้สีธรรมชาติผสมสีเคมีที่ปลอดภัย และการสร้างตราสินค้า “เสื่อจันทร์” (CHANTHABOON MAT) เพื่อยกระดับสู่เศรษฐกิจสร้างสรรค์ การทดลองสร้างสรรค์ภาพจิตรกรรมพบว่าสมาชิกส่วนใหญ่เป็นผู้สูงอายุและขาดทักษะด้านการวาดภาพ จึงได้ออกแบบเทมเพลตช่วยร่างภาพรูปปลาและรูปปูจำนวน 10 แผ่น พร้อมกำหนดแนวทางการระบายสีอะคริลิกให้สอดคล้องกับพื้นผิวเสื่อ ผลการสร้างสรรค์ช่วยเพิ่มมูลค่า แก้ปัญหาความไม่สม่ำเสมอของสี และเสริมศักยภาพการแข่งขันของผลิตภัณฑ์ชุมชนได้อย่างมีประสิทธิภาพ

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
โพธิ์ทอง ก., ประจง เ., กันภัย ธ., & คำทวี ก. (2025). การสร้างสรรค์ภาพจิตรกรรมบนวัสดุเสื่อกก ชุมชนท่าแฉลบ ตำบลบางกะจะ อำเภอเมือง จังหวัดจันทบุรี. มนุษยสังคมสาร (มสส.) คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์, 23(3), 73–88. https://doi.org/10.14456/jhusoc.2025.24
ประเภทบทความ
บทความวิจัย

เอกสารอ้างอิง

กนกกร เจริญสุข, และอลงกรณ์ คำพิมพ์. (2561). การถ่ายทอดองค์ความรู้จากมหาวิทยาลัยสู่ชุมชน: กรณีศึกษาการอนุรักษ์วิหารพระเจ้าพันองค์ วัดปงสนุก จังหวัดลำปาง. วารสารรัฐศาสตร์และรัฐประศาสนศาสตร์, 9(1), 59–80.

เจษฎาวุฒิ บุตรเพชร, จุฑามาส ชมผา, และสุปิยา ทาปทา. (2561). รูปแบบการสร้างมูลค่าเพิ่มผลิตภัณฑ์หัตถกรรมผ้าไหมไทยในเขตพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ. รมยสาร, 16(2), 195-210.

เบญจพร ประจง, และธนวัฒน์ กันภัย. (2566). การพัฒนาและเพิ่มมูลค่าสินค้าชุมชน : ภาพปะติดจากเสื่อกก ชุมชนท่าแฉลบ ตำบลบางกะจะ อำเภอเมือง จังหวัดจันทบุรี. รายงานการวิจัย, มหาวิทยาลัยราชภัฏรำไพพรรณี.

ปริศนา ตุ้มชัยพร. (2566, 6 พฤศจิกายน). จาก “เสื่อสมเด็จ” สู่ “เสื่อจันทบุรี”. สำนักงานศิลปกรรมจังหวัดจันทบุรี. https://www.finearts.go.th/chantaburilibrary/view/45574

พีนาลิน สาริยา. (2535). จิตรกรรมประยุกต์ (พิมพ์ครั้งที่ 2). โอเดียนสโตร์.

พระครูสุจิตกิตติวัฒน์, ธวัชชัย สมอเนื้อ, และวรษา ขุนสนธิ. (2563). ศึกษานวัตกรรมผลิตภัณฑ์ชุมชนโดยใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่น : กรณีศึกษาวิสาหกิจชุมชน กลุ่มเสื่อบ้านท่าแฉลบจังหวัดจันทบุรี. วารสารวิชาการธรรมทรรศน์, 20(4), 11–23.

รัตนา บุตะมะ, และตรีชฎา โชติรัตนาภินันท์. (2565). การออกแบบผลิตภัณฑ์จากภูมิปัญญาจักสานและวัสดุท้องถิ่นในชุมชนตำบลพรมสวรรค์ อำเภอโพนทอง จังหวัดร้อยเอ็ด. วารสารศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น, 14(1), 225–256.

สุเทพ สุสาสนี. (2553). การศึกษาผลิตภัณฑ์จากต้นกกในตำบลบางสระเก้า อำเภอแหลมสิงห์ จังหวัดจันทบุรี [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิตที่ไม่มีการตีพิมพ์]. มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.

ฬิฏา สมบูรณ์. (2567). สืบสานตำนานเสื่อกกจันทบูร ภูมิปัญญาท้องถิ่นบนฐานอัตลักษณ์วิถีชุมชน กรณีศึกษาบ้านท่าแฉลบ ตำบลบางกะจะ จังหวัดจันทบุรี โดยผ่านกระบวนการจัดการความรู้. วารสารร้อยแก่นสาร, 9(10), 32–44.

อิษฎ์ รานอก, ภรดี พันธุภากร, และเทพศักดิ์ ทองนพคุณ. (2565). การประยุกต์ลายประดับปูนปั้นวัดพระศรีรัตนมหาธาตุเพื่อพัฒนาเป็นผลิตภัณฑ์ทองเหลืองของชุมชนบ้านท่ากระยาง. มนุษยสังคมสาร (มสส.) คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์, 18(2), 1-24.

Zahra Al-Zadjali. (2024). Art as a cultural mirror: Exploring visual arts and heritage expression. Art and Culture Studies Journal, 12(3), 45–59.