การสูญศัพท์ของคำเรียกอาหารอีสาน

บทคัดย่อ

ภาษาอีสานเป็นภาษาท้องถิ่นของภูมิภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทยที่มีผู้พูดราว 21 ล้านคน อย่างไรก็ตามการที่ภาษาอีสานไม่มีการเรียนการสอนในโรงเรียนนั้น ภาษาอีสานอาจจะเกิดการสูญเสียคำศัพท์ได้ง่าย โดยเฉพาะคำศัพท์ที่เกี่ยวกับวัฒนธรรม บทความนี้จะเสนอให้เห็นถึงระดับการสูญเสียคำศัพท์ในกลุ่มคำศัพท์วัฒนธรรมเกี่ยวกับอาหารอีสาน คำศัพท์เหล่านี้รวมคำเรียกวิธีการเตรียมอาหาร และ การประกอบอาหาร จำนวน 50 คำ รวบรวมจากพจนานุกรมอีสาน-ไทยกลาง และจากการสัมภาษณ์ผู้บอกภาษาหลักซึ่งมีความรู้เกี่ยวกับอาหารอีสาน นำคำศัพท์ทั้งหมดไปสอบถามกับวัยรุ่นอีสาน จำนวน 300 คน อายุระหว่าง 15-20 ปี ที่อาศัยอยู่ในพื้นที่ตัวเมืองของจังหวัดขอนแก่น ผลการวิจัย พบว่า คำศัพท์จำนวน 14 คำ ไม่อยู่ในระดับการสูญศัพท์ และคำศัพท์ จำนวน 36 คำ เกิดภาวะของการสูญศัพท์ ระดับการสูญศัพท์แบ่งออกเป็น 5 ระดับ คือ มากที่สุด มาก  ปานกลาง น้อย และระดับ น้อยที่สุด โดยคำศัพท์ส่วนใหญ่อยู่ในระดับการสูญศัพท์ ระดับ มากที่สุด และคำศัพท์ในกลุ่มการเตรียมอาหารอยู่ในภาวะของการสูญศัพท์มากกว่าคำศัพท์ในกลุ่มการประกอบอาหาร  นอกจากนี้ยังพบว่า มีสูญศัพท์แบบสมบูรณ์ จำนวน 1 คำ คือ คำว่า “ดง” เป็นคำกริยาอยู่ในกลุ่มคำเกี่ยวกับการเตรียมอาหาร