โบราณสถานเมืองครุฑ และ เมืองกลอนโดในภูมิวัฒนธรรม ช่วงพุทธศตวรรษที่ 17 – 18 ANCIENT SITES OF KRUT AND KLONDOR IN THE CULTURAL LANDSCAPE DURING THE 17TH – 18TH BUDDHIST CENTURIES

Abstract

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาบทบาทของเมืองครุฑและเมืองกลอนโดในภูมิวัฒนธรรม ช่วงพุทธศตวรรษที่ 17-18 โดยใช้แนวคิดภูมิวัฒนธรรมร่วมกับหลักฐานทางประวัติศาสตร์และโบราณคดีที่พบ ในพื้นที่ดำเนินการวิจัยด้วยวิธีการวิจัยทางประวัติศาสตร์ โดยสำรวจและรวบรวมข้อมูลจากแหล่งข้อมูลปฐมภูมิ และทุติยภูมิ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยวิธีการวิเคราะห์สรุปอุปนัย ผลการวิจัยพบว่า เมืองครุฑและเมืองกลอนโดมีความสัมพันธ์กับเมืองสิงห์และได้รับอิทธิพลจากศิลปะขอมในช่วงพุทธศตวรรษที่ 17-18 ผลการศึกษาแสดงให้เห็นว่า เมืองโบราณทั้งสองแห่งนี้อาจมีบทบาทในสองสถานะ คือ สถานะแรก สันนิษฐานว่า เป็นการสถาปนาปราสาทศูนย์กลางของเมืองขนาดเล็ก ให้เป็นปราสาทชุมชน เพื่อประโยชน์ในเชิงอำนาจและผลประโยชน์ของเมืองพระนคร ผ่านศาสนาและวัฒนธรรม และสถานะที่สอง สันนิษฐานว่า เป็นการยกระดับศาสนสถานของชุมชนให้มีรูปแบบ และความหมายตามวัฒนธรรมและคตินิยมหลักในสมัยนั้น เพื่อแสดงให้เห็นถึงอำนาจและพัฒนาการภายใน ของชุมชน บริเวณลุ่มแม่น้ำแควน้อยเดิมที่ขยายตัวขึ้นจากการค้าและการรับวัฒนธรรมจากดินแดนภายนอก ในฐานะประตูด่าน จุดแวะพัก สำหรับการเดินทางต่อไปยังศาสนสถานหลักของเมืองหรือการเดินทางไปยังชุมทางหลัก ซึ่งทั้งสองสถานะสะท้อนถึงการใช้ประโยชน์จากลักษณะภูมิประเทศ และสิ่งแวดล้อมทางกายภาพภายใต้กระแสพัฒนาการและพลวัตทางวัฒนธรรมจากทั้งภายในพื้นที่เอง และวัฒนธรรมร่วมแบบศิลปกรรมขอมจากภายนอกพื้นที่ในช่วงพุทธศตวรรษที่ 17 – 18