การขยายสายพันธุ์วัวชนในชุมชน: กรณีศึกษา ชุมชนหนองเพ็งกรอ ตำบลเสือหึง อำเภอเชียรใหญ่ จังหวัดนครศรีธรรมราช

บทคัดย่อ

           บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา การขยายสายพันธุ์วัวชน สภาพปัญหาในการขยายสายพันธุ์วัวชน และแนวทางการส่งเสริมการขยายสายพันธุ์วัวชนในชุมชน กรณีศึกษา: ชุมชนหนองเพ็งกรอ ตำบลเสือหึง อำเภอเชียรใหญ่ จังหวัดนครศรีธรรมราช ใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ ผู้ให้ข้อมูลหลัก คือ ผู้ทำการขยายสายพันธุ์วัวชนในชุมชนหนองเพ็งกรอให้แก่ค่ายวัวชนในตำบลเสือหึง จำนวน 10 คน และผู้ให้ข้อมูลรอง คือ ผู้ที่ส่งเสริม และสนับสนุนการขยายสายพันธุ์วัวชนในชุมชน จำนวน 6 คน เก็บข้อมูลด้วยแบบสัมภาษณ์ วิเคราะห์จากข้อเท็จจริงจากข้อมูลที่ได้มา ผลการวิจัยพบว่า 1) การขยายสายพันธุ์วัวชนในชุมชน มีขั้นตอนดังนี้ 1.1) การคัดเลือกสายพันธุ์วัวชน มีลักษณะเด่นจำเพาะตามตำราลักษณะวัวชนที่ดี  1.2) วิธีการขยายสายพันธุ์วัวชน มี 2 รูปแบบคือ ผสมแบบธรรมชาติ และรูปแบบผสมเทียม 1.3) การเลี้ยงวัวชน พบว่า มีขั้นตอนเริ่มตั้งแต่นำวัวมาออกกำลังกาย กินน้ำ อาบน้ำ นำวัวมาตากแดด ฝึกแทงดิน ตากน้ำค้างยามค่ำคืน และนอนกางมุ้ง เป็นต้น 2) สภาพปัญหาในการขยายสายพันธุ์วัวชนในชุมชน พบว่ามีปัญหาหลายประการ ดังนี้ 2.1) สภาพปัญหาด้านความเชื่อ เช่น ลูกวัวที่มีลักษณะไม่ครบตามลักษณะที่ต้องการ 2.2) ปัญหาด้านการผสมพันธุ์ พบว่า มีการขยายพันธุ์ววัชนได้ยาก ต้องคัดคุณภาพของน้ำเชื้อ 3) แนวทางการส่งเสริมการขยายสายพันธุ์วัวชนในชุมชน พบว่า มีแนวทางการส่งเสริม 3.1) มีแนวทางการส่งเสริมอาชีพในชุมชน 3.2) มีแนวทางส่งเสริมกลุ่มผู้เลี้ยงวัชน 3.3) มีแนวทางส่งเสริมขยายสายพันธุ์วัวชน 3.4) มีแนวทางการสืบทอดองค์ความรู้จากรุ่นสู่รุ่น