รูปแบบการบริหารจัดการความปลอดภัยด้านอัคคีภัยของอาคารอยู่อาศัยประเภทอาคารสูง ในกรุงเทพมหานคร

บทคัดย่อ

                ดุษฎีนิพนธ์ฉบับนี้เป็นการศึกษาวิจัยเรื่องรูปแบบการบริหารจัดการความปลอดภัยด้านอัคคีภัยของอาคารอยู่อาศัยประเภทอาคารสูงในกรุงเทพมหานคร โดยมีวัตถุประสงค์ในการวิจัย คือ (1) เพื่อศึกษาสภาพปัญหาการบริหารจัดการความปลอดภัยด้านอัคคีภัยของอาคารอยู่อาศัยประเภทอาคารสูงในกรุงเทพมหานคร (2) เพื่อศึกษาภาวะผู้นำในการบริหารจัดการความปลอดภัยด้านอัคคีภัยของอาคารอยู่อาศัยประเภทอาคารสูงในกรุงเทพมหานคร (3) เพื่อศึกษากระบวนการบริหารจัดการความปลอดภัยด้านอัคคีภัยของอาคารอยู่อาศัยประเภทอาคารสูงในกรุงเทพมหานครตามหลักธรรมาภิบาล และ (4) เพื่อศึกษาและเสนอรูปแบบการบริหารจัดการความปลอดภัยด้านอัคคีภัยของอาคารอยู่อาศัยประเภทอาคารสูงในกรุงเทพมหานครตามหลักการมีส่วนร่วม โดยเป็นการวิจัยเชิงคุณภาพเก็บรวบรวมข้อมูลด้วยการสัมภาษณ์เชิงลึก มีกลุ่มผู้ให้ข้อมูลสำคัญเป็นผู้เชี่ยวชาญสังกัดกรุงเทพมหานคร ผู้เชี่ยวชาญและผู้ทรงคุณวุฒิจากภายนอก ประชาชนผู้อยู่อาศัยในอาคารสูงและผู้บริหารของธุรกิจอสังหาริมทรัพย์ประเภทอาคารสูงเพื่ออยู่อาศัยซึ่งเป็นผู้ที่มีความรู้ความสามารถมีความเชี่ยวชาญ มีประสบการณ์เกี่ยวข้องหรือมีอำนาจหน้าที่เกี่ยวกับการบริหารจัดการด้านการตรวจสอบและควบคุมมาตรฐานความปลอดภัยของอาคารอยู่อาศัยประเภทอาคารสูงในกรุงเทพมหานคร จำนวน 15 คน แล้วนำมาวิเคราะห์โดยพรรณนาความในลักษณะที่เป็นระบบระเบียบ ผลการวิจัยพบว่า
                1. กรุงเทพมหานครมีโครงสร้างการบริหารจัดการความปลอดภัยด้านอัคคีภัยของอาคารอยู่อาศัยประเภทอาคารสูงที่ดีและเหมาะสม มีการกำหนดบทบาทหน้าที่ความรับผิดชอบและระเบียบปฏิบัติที่ชัดเจน ยึดปฏิบัติตามกฎหมายต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องอย่างเคร่งครัด โดยกำหนดให้ผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานครเป็นผู้สั่งการสูงสุดและทำงานร่วมกับผู้อำนวยการเขตทั้ง 50 เขต มีอำนาจตัดสินใจได้ แต่กระบวนการตัดสินใจยังมีขั้นตอนที่มากเกินไป เนื่องจากการใช้ระบบแบบราชการ ทำให้ตอบสนองต่อการให้ความช่วยเหลือประชาชนในกรณีเกิดอัคคีภัยรุนแรงได้ช้า รวมทั้งอัตราเจ้าหน้าที่ยังไม่เพียงพอ ขาดคุณวุฒิและประสบการณ์ในการวิเคราะห์และแก้ปัญหาที่เกิดขึ้น ทำให้เจ้าหน้าที่ดูแลและแก้ปัญหาได้ไม่ครอบคลุมทุกอาคารในพื้นที่กรุงเทพมหานคร กรุงเทพมหานครควรให้องค์การเอกชนเข้ามามีบทบาทช่วยเหลือในด้านการตรวจสอบ
                2. ผู้บริหารกรุงเทพมหานครมีภาวะผู้นำในการบริหารจัดการความปลอดภัยด้านอัคคีภัยของอาคารอยู่อาศัยประเภทอาคารสูงในกรุงเทพมหานครมีการกำหนดเป้าหมาย แผนงาน และวิธีปฏิบัติที่ดี ทั้งในเรื่องของการป้องกัน การเตรียมความพร้อม และการปฏิบัติเมื่อเกิดเหตุ แต่การตรวจสอบประเมินผลและการลงโทษเมื่อทำผิดกฎหมายยังไม่จริงจังเข้มงวดเท่าที่ควร ทำให้มีเจ้าของอาคารที่หลบเลี่ยงการตรวจสอบอาคารประจำปี ในเรื่องที่ยังไม่ถูกต้องตามกฎหมายพอสมควร อีกทั้งในกิจกรรมการฝึกซ้อมหนีไฟเพื่อให้ประชาชนช่วยเหลือตัวเองได้กรณีเกิดอัคคีภัยเช่น การซ้อมหนีไฟก็ยังขาดการควบคุมการซ้อมหนีไฟเป็นไปแบบไม่มีประสิทธิภาพ
                3. กรุงเทพมหานครมีการบริหารจัดการความปลอดภัยด้านอัคคีภัยของอาคารอยู่อาศัยประเภทอาคารสูงตามหลักธรรมาภิบาลที่ดี เนื่องจากเป็นเรื่องที่เกี่ยวข้องกับความสูญเสียต่อชีวิตและทรัพย์สินของประชาชน ผู้บริหารจึงให้นโยบายที่จริงจังและเข้มงวดมาก การกำหนดวิสัยทัศน์และนโยบายทุกอย่างของทางราชการ ยึดหลักความปลอดภัยของประชาชนเป็นสำคัญ
                4. หน่วยงานที่รับผิดชอบเรื่องความปลอดภัยด้านอัคคีภัยของกรุงเทพมหานครยังมีการบริหารจัดการตามหลักการมีส่วนร่วมไม่มากพอ ควรจัดให้ภาคประชาชนเข้ามามีส่วนร่วมทั้งในเรื่องการออกความเห็นและการประเมินผลในแผนงานและกิจกรรมต่าง ๆ ของแต่ละพื้นที่มากขึ้น เพื่อผลประโยชน์ทั้งในเรื่องความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สิน รวมทั้งชื่อเสียงและคุณค่าของภาคประชาชนเอง

* นักศึกษาหลักสูตรปริญญารัฐประศาสนศาสตรดุษฎีบัณฑิต คณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยกรุงเทพธนบุรี 10170. ดุษฎีนิพนธ์ภายใต้การดูแลของรองศาสตราจารย์ ดร.สถิตย์ นิยมญาติ
Corresponding author : sunjutha.witchawut@gmail.com