ยุทธศาสตร์การพัฒนาศักยภาพการบริหารจัดการกองทุนหมู่บ้านและชุมชนเมือง ของคณะกรรมการกองทุนหมู่บ้าน

บทคัดย่อ

                การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์คือ 1) เพื่อศึกษาปัญหาปัจจุบันของการบริหารจัดการกองทุนหมู่บ้าน และชุมชนเมืองของคณะกรรมการกองทุนหมู่บ้าน 2) เพื่อออกแบบยุทธศาสตร์การพัฒนากองทุนหมู่บ้าน และชุมชนเมืองของคณะกรรมการกองทุนหมู่บ้าน 3) เพื่อทดลองใช้ยุทธศาสตร์การพัฒนากองทุนหมู่บ้าน และชุมชนเมืองของคณะกรรมการกองทุนหมู่บ้าน และ 4) เพื่อประเมินผลและปรับปรุงยุทธศาสตร์การพัฒนากองทุนหมู่บ้านและชุมชนเมืองของคณะกรรมการกองทุนหมู่บ้าน
                กลุ่มเป้าหมายในการวิจัย ได้แก่ ประธานเครือข่ายกองทุนหมู่บ้านระดับจังหวัด จำนวน 8 คน ประธานกรรมการเครือข่ายกองทุนหมู่บ้านและชุมชนเมืองระดับอำเภอ จำนวน 10 คน ประธานกรรมการกองทุนหมู่บ้านที่มีศักยภาพและประสิทธิภาพการดำเนินงานอยู่ในระดับปานกลาง (C) และระดับควรปรับปรุง(D) จำนวน 3 คน เจ้าหน้าที่จากหน่วยงานราชการที่เกี่ยวข้อง จำนวน 3 คน ใช้วิธีเลือกตัวอย่างแบบเจาะจง (2) กลุ่มเป้าหมายที่ทดลองใช้ยุทธศาสตร์การพัฒนากองทุนหมู่บ้านและชุมชนเมือง ได้แก่ คณะกรรมการกองทุนหมู่บ้านที่มีผลการประเมินศักยภาพกองทุนหมู่บ้านอยู่ในระดับปานกลาง (C) และระดับควรปรับปรุง(D) ในเขตจังหวัดราชบุรี 3 กองทุน จำนวน 30 คน ใช้วิธีเลือกตัวอย่างแบบเจาะจง
                เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ แบบสัมภาษณ์เชิงลึก และแบบสอบถามลักษณะตรวจสอบรายการเพื่อวิเคราะห์สภาพปัจจุบันในการบริหารจัดการกองทุนหมู่บ้านและชุมชนเมืองของคระกรรมการกองทุนหมู่บ้านในพื้นที่เป้าหมาย รวมถึง แบบทดสอบเพื่อประเมินตนเองก่อนและหลังฝึกอบรมเพื่อพัฒนาศักยภาพการบริหารจัดการงานกองทุนหมู่บ้านและชุมชนเมืองของคณะกรรมการกองทุนหมู่บ้าน เครื่องมือมีการทดสอบคุณภาพของเครื่องมือทั้งความตรง และความเที่ยง
สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ค่าสถิติร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน การทดสอบค่าที และวิเคราะห์เนื้อหา
                ผลการศึกษาพบว่า
                1) สภาพปัญหาปัจจุบันของการบริหารจัดการกองทุนหมู่บ้านและชุมชนเมืองของคณะกรรมการกองทุนหมู่บ้าน ในกองทุนหมู่บ้านที่มีศักยภาพและประสิทธิภาพการดำเนินงานอยู่ในระดับต่ำ เกิดจากสาเหตุดังนี้ (1) คณะกรรมการขาดการเรียนรู้อย่างจริงจังจากเอกสารคู่มือปฏิบัติงานที่สำนักงานกองทุนหมู่บ้านและชุมชนเมืองแห่งชาติกำหนดไว้ (2) กรรมการที่ได้รับการอบรมจากหน่วยราชการและภาคีที่เกี่ยวข้องไม่ได้รับความรู้จริงและขาดทักษะการถ่ายทอดต่อ (3) กรรมการขาดแรงจูงใจในการเรียนรู้ และ (4) กรรมการไม่เห็นความสำคัญของระบบงานทะเบียน และการจัดเก็บเอกสาร
                2) การออกแบบยุทธศาสตร์การพัฒนากองทุนหมู่บ้านและชุมชนเมืองของคณะกรรมการกองทุนหมู่บ้าน มีแนวทางสร้างรูปแบบประกอบด้วยหน่วยระบบทำงานหรือหน่วยการเรียนรู้ ทั้งหมด 5 หน่วยระบบ คือ 1) การศึกษาดูงานกองทุนหมู่บ้านที่ประสบความสำเร็จ 2) ให้ความรู้เกี่ยวกับกองทุนหมู่บ้านและชุมชนเมือง 3) ให้ความรู้หลักวิชาว่าด้วยการบริหารจัดการกองทุนหมู่บ้านและชุมชนเมือง 4) กระบวนการหลังจากการศึกษาดูงานและเรียนรู้หลักวิชา และ 5) การวัดและประเมินผล
                 3) การทดลองใช้ยุทธศาสตร์การพัฒนากองทุนหมู่บ้านและชุมชนเมืองของคณะกรรมการกองทุนหมู่บ้าน พบว่า ผู้เข้ารับการอบรมตามหน่วยระบบของยุทธศาสตร์ฯ มีความรู้ความเข้าใจของตนเองหลังอบรมสูงกว่าก่อนเข้ารับอบรมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 และผู้เข้ารับการอบรมมีความพึงพอใจต่อยุทธศาสตร์ฯ และคู่มือการพัฒนาศักยภาพการบริหารจัดการกองทุนหมู่บ้านและชุมชนเมืองของคณะกรรมการกองทุนหมู่บ้าน ในภาพรวมอยู่ในระดับมาก และ
                 4) การประเมินผลและปรับปรุงยุทธศาสตร์การพัฒนากองทุนหมู่บ้านและชุมชนเมืองของคณะกรรมการกองทุนหมู่บ้าน พบว่า คณะกรรมการกองทุนหมู่บ้านที่มีศักยภาพและประสิทธิภาพการดำเนินงานอยู่ในระดับต่ำ คือ ปานกลาง (C) และควรปรับปรุง (D) เมื่อได้รับการพัฒนาตามวิธีการในหน่วยระบบ 5 หน่วย และอนุระบบ 14 หน่วย สามารถนำความรู้ความเข้าใจ ความพึงพอใจที่ได้รับจากการอบรมตามยุทธศาสตร์ฯไปใช้ ทำให้มีความรู้ความเข้าใจในการบริหารจัดการมากขึ้นสามารถปฏิบัติได้ดีและยกระดับผลการประเมินศักยภาพการบริหารจัดการกองทุนหมู่บ้านขึ้นจากระดับปานกลาง (C) เป็นระดับดีมาก (A) จำนวน 1 กองทุน กองทุนหมู่บ้านจากระดับควรปรับปรุง (D) เป็นระดับดี (B) จำนวน 2 กองทุน จึงสรุปว่ายุทธศาสตร์นี้สามารถแก้ปัญหาที่พบได้จริงจึงไม่ต้องปรับปรุงยุทธศาสตร์

* นักศึกษาหลักสูตรปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขายุทธศาสตร์การพัฒนา มหาวิทยาลัยราชภัฏเพชรบุรี.76000 ดุษฎีนิพนธ์ภายใต้การดูแลของศาสตราจารย์ ดร.เฉลียว บุรีภักดี และ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.กอบกุล วิศิษฎ์สรศักดิ์
Corresponding author : Wichainjan@gmail.com