การวิเคราะห์อุดมการณ์ กับการอ่าน และการอ่านซ้ำ นวนิยายผจญภัยขนาดยาว กรณีศึกษาการอ่านนวนิยายเรื่อง “เพชรพระอุมา”

บทคัดย่อ

บทความวิจัยเรื่องการวิเคราะห์อุดมการณ์ กับการอ่าน และการอ่านซ้ำ นวนิยายผจญภัยขนาดยาวกรณีศึกษาการอ่านนวนิยายเรื่อง “เพชรพระอุมา” มุ่งศึกษาวิเคราะห์แบบแผนพฤติกรรมการอ่านนวนิยายขนาดยาวของกลุ่มผู้อ่าน “เพชรพระอุมา”ในปัจจุบัน และ เพื่อศึกษาเปรียบเทียบการตีความสารที่กลุ่มผู้อ่านนวนิยาย “เพชรพระอุมา” ได้รับจากการอ่านแต่ละครั้ง โดยใช้วิธีการเก็บข้อมูลจากการสัมภาษณ์เชิงลึกกลุ่มตัวอย่างจำนวน 20  / คน การศึกษาตัวบท และใช้แนวคิดทฤษฎีกี่ยวกับแบบแผนการอ่านเป็นหลักในการวิเคราะห์อุดมการณ์ของผู้อ่าน และ การอ่านซ้ำของกลุ่มตัวอย่าง

ผลการศึกษาพบว่า 1.แบบแผนพฤติกรรมการอ่านนวนิยายขนาวยาวของกลุ่มผู้อ่าน “เพชรพระอุมา” เป็นกลุ่มผู้อ่านชนชั้นกลางที่มีตัวแปรภูมิหลังทางการเมืองและวัฒนธรรมเป็นตัวกำหนดพฤติกรรมการอ่าน โดยมีภูมิหลังทางการเมืองและวัฒนธรรมแบบเสรีนิยม จารีตนิยม และ  ซึ่งเป็น ชุดสำนึกอุดมการณ์ของกลุ่มตัวอย่างที่แสดงให้เห็นว่า ผู้รับสารไม่เคยมีสำนึกที่ว่างเปล่า ทว่ามีการหล่อหลอมชุดอุดมการณ์มาอยู่แล้วก่อนจะรับสารใดๆ ก็ตาม 2.การตีความสารที่กลุ่มผู้อ่านนวนิยาย “เพชรพระอุมา” ได้รับจากการอ่านแต่ละครั้ง(Re-reading) มีผู้ที่ไม่มีการเปลี่ยนแปลงของสำนึกต่ออุดมการณ์ต่อการรับสารนวนิยาย “เพชรพระอุมา” ในเรื่องเพศสภาพ ชนชั้น และเชื้อชาติที่นวนิยายเล่มดังกล่าวได้นำเสนอ และผู้ที่มีการเปลี่ยนแปลงสำนึกต่ออุดมการณ์ต่อการรับสารนวนิยาย “เพชรพระอุมา” ซึ่งการเกิดการเปลี่ยนแปลงของสำนึกต่ออุดมการณ์นั้นเป็นสิ่งที่เกิดขึ้นได้ยากยิ่งของผู้รับสารต่อตัวสาร แต่เมื่อมีการเปลี่ยนแปลงไปได้ของสำนึกต่อการรับสารแต่ละครั้งนั่นก็ยิ่งเป็นหลักฐานให้เห็นว่า  การเปลี่ยนสำนึกมุมมองต่อการมองโลกของผู้รับสารก็สามารถเปลี่ยนแปลงได้เช่นเดียวกัน