การพัฒนาขันธ์ 5 ในอนัตตลักขณสูตร
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
งานวิจัยนี้ เป็นงานวิจัยที่ใช้ข้อมูลเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) มีวัตถุประสงค์ 2 ประการ คือ 1) เพื่อศึกษาโครงสร้างของขันธ์ 5 ในอนัตตลักขณสูตร 2) เพื่อศึกษาวิเคราะห์การพัฒนาขันธ์ 5 ในอนัตตลักขณสูตร โดยผู้วิจัยได้ศึกษาข้อมูลจากเอกสาร (Documentary research) วิเคราะห์ข้อมูลจากเอกสารเชิงเนื้อหา (Content Analysis) ตามสภาพความเป็นจริงที่ปรากฏในอนัตตลักขณสูตร
จากการศึกษา พบว่า การจำแนกโครงสร้างของอนัตตลักขณสูตรนั้น ทำให้เราเห็นวิธีการแสดงธรรมเทศนาโดยทรงเน้นความสำคัญของแต่ละองค์ประกอบของขันธ์ 5 ออกมาเป็นขั้นเป็นตอนว่าเป็นอนัตตา ทำให้ผู้ฟังเกิดความเข้าใจได้โดยง่าย พร้อมทั้งแนะวิธีปฏิบัติต่อขันธ์ 5 คือการไม่เข้าไปยึดมั่นถือมั่นอีกต่อไป และเมื่อมีความสงสัยพระผู้มีพระภาคเจ้า ก็ทรงเปิดโอกาสให้มีส่วนร่วมในการฟังโดยการถาม-ตอบ อย่างต่อเนื่องจนพระปัญจวัคคีย์คลายความกังวลสงสัย มีความรู้ความเข้าใจอย่างถ่องแท้ ในที่สุดแห่งการแสดงพระธรรมเทศนาในพระสูตรนี้ ยังผลให้พระปัญจวัคคีย์ได้บรรลุธรรมเป็นพระอรหันต์ในพระพุทธศาสนาในเวลานั้น
แก่นธรรมที่ปรากฏในอนัตตลักขณสูตร ได้แก่ ขันธ์ 5 และไตรลักษณ์โดยเฉพาะคือ “อนัตตา”ถือว่าเป็นใจความสำคัญของพระสูตรนี้โดยตรง เมื่อได้ศึกษาให้เข้าใจอย่างถ่องแท้แล้วก็จะสามารถพัฒนาตนเองให้ไปสู่เป้าหมายในทางพระพุทธศาสนาได้อย่างแท้จริง
ส่วนหลักพุทธธรรมเพื่อการพัฒนาขันธ์ 5 นั้น พระปัญจวัคคีย์ทั้งห้าได้นำหลักพุทธธรรมคือไตรสิกขามาปฏิบัติต่อขันธ์ 5 ได้อย่างรู้เท่าทันตามความเป็นจริง จนสามารถพัฒนาตนเองไปสู่จุดหมายสูงสุดของชีวิตตามกระบวนการพัฒนาทางพระพุทธศาสนา กล่าวคือ สำเร็จเป็นอรหันต์ผู้ประเสริฐ เพราะละอุปาทานความยึดมั่นในขันธ์ 5 ได้สำเร็จจนสิ้นสุดภพชาติโดยสมบูรณ์
Article Details
เนื้อหาและข้อมูลในบทความที่ลงตีพิมพ์ในวารสารบัณฑิตสาเกตปริทรรศน์ ถือเป็นข้อคิดเห็นและความรับผิดชอบของผู้เขียนบทความโดยตรงซึ่งกองบรรณาธิการวารสาร ไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย หรือร่วมรับผิดชอบใด ๆบทความ ข้อมูล เนื้อหา รูปภาพ ฯลฯ ที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสารบัณฑิตสาเกตปริทรรศน์ ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารบัณฑิตสาเกตปริทรรศน์ หากบุคคลหรือหน่วยงานใดต้องการนำทั้งหมดหรือส่วนหนึ่งส่วนใดไปเผยแพร่ต่อหรือเพื่อกระทำการใด ๆ จะต้องได้รับอนุญาตเป็นลายลักอักษรจากวารสารบัณฑิตสาเกตปริทรรศน์ ก่อนเท่านั้น
เอกสารอ้างอิง
พระจิรวัฒน์ อุตฺตมเมธี (วุฒิพงศ์). (2553). ศึกษาวิเคราะห์การศึกษาเพื่อพัฒนาตนตามทัศนะของพระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต). วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระมหานิยม สีลสํวโร (เสนารินทร์). (2542). การศึกษาเชิงวิเคราะห์แนวคิดเรื่องอนัตตาในพุทธปรัชญาเถรวาท. วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ.ปยุตฺโต) . (2550). การพัฒนาที่ยั่งยืน. พิมพ์ครั้งที่ 6. กรุงเทพมหานคร: บริษัทสหธรรมิก.
มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2535). พระไตรปิฎกภาษาบาลี ฉบับมหาจุฬาเตปิฏกํ, 2500. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
สุชีพ ปุญญานุภาพ. (2535). พระไตรปิฎกฉบับสำหรับประชาชน. พิมพ์ครั้งที่ 14. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหามกุฏราชวิทยาลัย.
