การจัดกิจกรรมพัฒนาทักษะชีวิตผู้เรียนในศตวรรษที่ 21

Abstract

กระทรวงศึกษาธิการ กำหนดให้มีการปฏิรูปการศึกษาในทศวรรษที่สอง คือระหว่าง พ.ศ. 2552–2561 โดยมุ่งให้ผู้เรียนได้รับการพัฒนาความสามารถทักษะและคุณลักษณะของผู้เรียน ซึ่งทักษะชีวิตเป็นจุดเน้นด้านความสามารถ และทักษะที่เด็กและเยาวชนจำเป็นต้องได้รับการพัฒนา และเสริมสร้างทักษะชีวิตอย่างรอบด้านเป็นภูมิคุ้มกันพื้นฐานที่จะช่วยให้ผู้เรียนสามารถเผชิญกับปัญหาและความท้าทาย ในการดำรงชีวิตได้อย่างมีประสิทธิภาพ สอดคล้องกับวัฒนธรรมและสังคม ตามที่หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 ได้กำหนดให้สมรรถนะสำคัญของผู้เรียนเป็นเป้าหมายในการพัฒนาผู้เรียนให้เป็นคนดี มีปัญญา มีคุณภาพชีวิตที่ดีและมีขีดความสามารถในการแข่งขันในเวทีระดับโลก นอกเหนือจากคุณภาพผู้เรียนตามมาตรฐานและตัวชี้วัดและคุณลักษณะอันพึงประสงค์แล้วนั้น การประเมินสมรรถนะสำคัญของผู้เรียนจึงเป็นกลไกสำคัญอันหนึ่งที่สะท้อนให้เห็นถึงความสำเร็จในการจัดการศึกษาตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐานพุทธศักราช 2551 โดยในหลักสูตรฯได้กำหนดสมรรถนะสำคัญที่จำเป็นสำหรับผู้เรียนไว้ 5 สมรรถนะได้แก่ ความสามารถในการสื่อสาร ความสามารถในการคิด ความสามารถในการแก้ปัญหา ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิต และความสามารถในการใช้เทคโนโลยี (สำนักทดสอบทางการศึกษา สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน, 2557: คำนำ)

การจัดกิจกรรมการเรียนรู้เพื่อพัฒนาทักษะชีวิตของผู้เรียนในศตวรรษที่ 21 เป็นกิจกรรมที่มุ่งเน้น ส่งเสริมความรู้ ทักษะประสบการณ์ชีวิต ให้แก่ผู้เรียน นอกเหนือจากการเรียนในห้องเรียนตามปกติแล้ว การจัดกิจกรรมเป็นส่วนหนึ่งที่จะช่วยพัฒนาผู้เรียนให้เกิดทักษะ ความรู้ตามจุดประสงค์ที่กำหนดได้ รูปแบบของการจัดกิจกรรมมีอยู่หลากหลาย ขึ้นอยู่กับจุดประสงค์ที่ต้องการให้เกิดกับผู้เรียน วิธีดำเดินการของแต่ละกิจกรรมก็จะแตกต่างกันออกไป ซึ่งในการจัดกิจกรรมครั้งนี้ จุดประสงค์คือ ต้องการให้ผู้เรียนมีทักษะชีวิต ด้านตระหนักรู้และเห็นคุณค่าในตนเองและผู้อื่น ด้านการตัดสินใจ และแก้ปัญหาอย่างสร้างสรรค์ ด้านการจัดการกับอารมณ์และความเครียด และด้านการสร้างสัมพันธภาพที่ดีกับผู้อื่นซึ่งองค์ประกอบหล่านี้ เป็นทักษะพื้นฐานที่มีความสำคัญในการดำเนินชีวิตของเด็กและเยาวชน ตามที่หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 ได้กำหนด องค์ความรู้ ทักษะสำคัญ และคุณลักษณะของกลุ่มสาระการงานอาชีพและเทคโนโลยี ไว้ว่า ผู้เรียนจำเป็นต้องมีความรู้ ทักษะ และเจตคติในการทำงาน การจัดการ การดำเนินชีวิต การประกอบอาชีพ และการใช้เทคโนโลยี (กระทรวงศึกษาธิการ, 2552 : 10 ) บทความนี้มุ่งนำเสนอให้เห็น ความสำคัญของทักษะชีวิต ซึ่งเป็นทักษะพื้นฐานในการดำเนินชีวิต โดยผู้เขียนใช้วิธีการจัดกิจกรรมลงมือปฏิบัติจริง เพื่อส่งเสริม และพัฒนาทักษะชีวิตของนักเรียน