บทบาทของชุมชนในการป้องกันและแก้ไขปัญหาการเกิดอุบัติเหตุทางถนน กรณีศึกษา บ้านแพง ตำบลแพง อำเภอโกสุมพิสัย จังหวัดมหาสารคาม

บทคัดย่อ

การเกิดอุบัติเหตุในพื้นที่องค์การบริหารส่วนตำบลแพง เกิดจากพฤติกรรมของผู้ขับขี่ที่ไม่เหมาะสม เช่น การขับรถเร็ว ขับรถประมาท ไม่สวมหมวกนิรภัย การไม่ให้สัญญาณไฟเลี้ยว การดื่มแอลกอฮอล์ เป็นต้น สภาพแวดล้อมที่เป็นอุปสรรคและไม่ปลอดภัย เช่น การไม่ติดตั้งไฟสัญญาณจราจรในบริเวณแยกที่สำคัญ ถนนชำรุดเสียหาย ไม่มีไฟให้แสงสว่างทำให้ทัศน์วิสัยในการมองไม่ชัด โดยกลุ่มบุคคลที่เกิดอุบัติเหตุบ่อยครั้ง ได้แก่ เด็กและเยาวชนในชุมชน วัยแรงงาน ผู้ปกครองเด็กนักเรียน ดังนั้นการวิจัยนี้จึงมีจุดมุ่งหมายเพื่อ (1) ศึกษาสถานการณ์ของปัญหาการเกิดอุบัติเหตุทางถนนและความรุนแรงของปัญหาในชุมชนบ้านแพง (2) ศึกษาบทบาทของชุมชนในการป้องกันและแก้ไขปัญหาอุบัติเหตุทางถนนในชุมชนบ้านแพง และ (3) ศึกษาแนวทางในการป้องกันและแก้ไขปัญหาการเกิดอุบัติเหตุในชุมชนโดยใช้กระบวนการประชาสังคมของชุมชนบ้านแพง ตำบลแพง อำเภอโกสุมพิสัย จังหวัดมหาสารคาม โดยทำการศึกษาจากแบบสอบถามจากประชากรกลุ่มตัวอย่า จำนวน 360 ชุด ได้จากการสุ่มตัวอย่างแบบโควตา และการเลือกตามแบบสะดวก การเก็บรวมรวมข้อมูลพฤติกรรมเสี่ยงต่อการเกิดอุบัติเหตุทางถนน ข้อมูลการเกิดอุบัติเหตุบนถนนของประชาชน และความคิดเห็นเกี่ยวกับบทบาทของชุมชนในการป้องกันและแก้ไขปัญหาอุบัติเหตุ และใช้แบบสัมภาษณ์ จำนวน 50 คน จัดสนทนากลุ่มแบบ เกี่ยวกับแนวทางการป้องกันและแก้ไขปัญหาการเกิดอุบัติเหตุทางถนนโดยใช้กระบวนการประชาสังคมของชุมชน ใช้วิธีการวิเคราะห์ข้อมูล โดยใช้โปรแกรมทางสถิติเพื่อการวิจัยทางสังคมศาสตร์ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ค่าเฉลี่ย และค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน
ผลการวิจัยปรากฏดังนี้
1. สถานการณ์ของปัญหาการเกิดเกิดอุบัติเหตุทางถนนและความรุนแรงของปัญหาในชุมชนบ้านแพง ในด้านพฤติกรรมเสี่ยงต่อการเกิดอุบัติเหตุ คือ ประชาชนใช้รถจักรยานยนต์ในการเดินทางหรือเดินการสัญจรไปมา (ร้อยละ 61.4) เคยฝ่าฝืนกฎจราจร (ร้อยละ 68.9) ขับสวนทางการจราจร (ร้อยละ 43.9) การคาดเข็มขัดนิรภัยเป็นบางครั้ง (ร้อยละ 63.9) สวมหมวกกันน็อคเป็นบางครั้ง (ร้อยละ 66.4) และด้านข้อมูลการเกิดอุบัติเหตุ คือ เกิดอุบัติเหตุครั้งล่าสุดช่วงเทศกาลปีใหม่ (ร้อยละ 14.4) เกิดอุบัติเหตุนอกเขตชุมชน (ร้อยละ 29.2) สถานที่เกิดอุบัติเหตุเกิดบนถนนสายหลักโกสุมพิสัย – ท่าพระ (ร้อยละ 12.2) กรณีที่เกิดขึ้นในชุมชน เกิดอุบัติเหตุในเขตชุมชน (ร้อยละ 15.0) สถานที่เกิดอุบัติเหตุพบว่าเกิดที่บริเวณสี่แยกในชุมชน (ร้อยละ 6.4) ช่วงระยะเวลาที่เกิดเหตุ 15.00 – 18.59 น. (ร้อยละ 14.4) สาเหตุของการเกิดอุบัติเหตุมาจากตัวผู้ขับขี่ (ร้อยละ 40.3) และลักษณะการเกิดอุบัติเหตุเกิดจากการเฉี่ยวชน (ร้อยละ 14.2) บุคคลที่ประสบอุบัติเหตุ (คู่กรณี) เป็นคนนอกชุมชน (ร้อยละ 26.1) สภาพร่างกายก่อนเกิดอุบัติเหตุปกติ (ร้อยละ 32.5) และสภาพร่างการของคู่กรณีก่อนเกิดอุบัติเหตุปกติ (ร้อยละ 27.8)
2. บทบาทของชุมชนในการป้องกันและแก้ไขปัญหาอุบัติเหตุทางถนนในชุมชนบ้านแพง มีทั้งหมดทั้ง 7 ด้าน คือ ด้านบทบาทด้านหน้าที่ของชุมชน บทบาทด้านการรณรงค์/ประชาสัมพันธ์ บทบาทด้านการฝึกอบรมให้ความรู้ บทบาทด้านด้านการแจ้งข่าว บทบาทด้านการแก้ไข บทบาทด้านการประสานงาน และบทบาทด้านการสร้างเครือข่าย เมื่อพิจารณาในภาพรวมของบทบาทของชุมชนในการป้องกันและแก้ไขปัญหาการเกิดอุบัติเหตุทางถนนในชุมชน มีค่าเฉลี่เท่ากับ 3.38 (xˉ = 3.38) แสดงว่าตัวอย่างมีระดับการปฏิบัติในระดับปานกลาง
3. แนวทางในการป้องกันและแก้ไขปัญหาการเกิดอุบัติเหตุทางถนนโดยกระบวนการประชาสังคมของชุมชนบ้านแพง จาการจัดสนทนากลุ่มของประชากรกลุ่มตัวอย่าง เห็นควรว่าควรมีการจัดตั้งกลุ่ม เครือข่ายการป้องกันและแก้ไขปัญหาการเกิดอบติเหตุทางถนนในชุมชน มีการสำรวจจุดเสี่ยงในชุมชน หาแนวทางในการป้องกันและแก้ไขจุดเสี่ยงโดยมีจุดเสี่ยง 9 จุดสำคัญ โดยให้มีแผนการป้องกันและแก้ไข คือ จัดทำเครื่องหมายจราจรและกาติดตั้งไฟจราจร จัดทำลูกระนาด ณ จุดบริเวณดังกล่าว รณรงค์ให้ผู้ใช้รถจักรยานยนต์สวมหมวกนิรภัยในขณะขับขี่ โดยเฉพาะการสวมหมวกนิรภัย การใช้ความเร็ว การไม่ดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ และเข้าร่วมเป็นจิตอาสาหรือเครือข่ายในการป้องกันและแก้ไขปัญหาการเกิดอุบัติเหตุทางถนนในชุมชนประชาสัมพันธ์บริเวณที่เป็นจุดอันตราย ถนนที่อยู่ระหว่างซ่อมแซมหรือก่อสร้าง เพื่อป้องกันปัญหาอุบัติเหตุและการจราจรติดขัด การประชาสัมพันธ์แนะนำเส้นทางสายหลัก สายรอง และเส้นทางลัดต่างๆ

โดยสรุป การเกิดอุบัติเหตุทางถนนในชุมชน เกิดอุบัติเหตุครั้งล่าสุดช่วงเทศกาลปีใหม่ ส่วนใหญ่เกิดอุบัติเหตุนอกเขตชุมชน บนถนนสายหลักโกสุมพิสัย- ท่าพระ และเกิดขึ้นในชุมชนเกิดอุบัติเหตุในเขตชุมชน เกิดที่บริเวณสี่แยกในชุมชน ภาพรวมของบทบาทของชุมชนในการป้องกันและแก้ไขปัญหาการเกิดอุบัติเหตุทางถนนในชุมชน มีระดับการปฏิบัติในระดับปานกลาง ซึ่งผลการวิจัยเป็นประโยชน์ต่อการวางแผนในการป้องกันและแก้ไขปัญหาการเกิดอุบัติเหตุในระดับชุมชนแลระดับท้องถิ่น เพื่อลดการกเดอุบัติเหตุในชุมชนต่อไป