เครือข่ายความร่วมมือในการบริหารจัดการน้ำเพื่อการเกษตรชุมชนบ้านท่างอย ตำบลบุ่งหวาย อำเภอวารินชำราบ จังหวัดอุบลราชธานี

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษากระบวนการที่ก่อให้เกิดเครือข่ายความร่วมมือในการบริหารจัดการน้ำเพื่อการเกษตรชุมชนบ้านท่องอย ต.บุ่งหวาย อ.วารินชำราบ จ.อุบลราชธานี 2) ศึกษารูปแบบเครือข่ายความร่วมมือในการบริหารจัดการน้ำเพื่อการเกษตรชุมชนบ้านท่างอย ต.บุ่งหวาย อ.วารินชำราบ จ.อุบลราชธานี โดยใช้ระเบียบวิธีการวิจัยเชิงคุณภาพ ผลการวิจัยพบว่า กระบวนการที่ก่อให้เกิดเครือข่ายความร่วมมือเนื่องจากปัญหาน้ำท่วมพื้นที่การเกษตรในฤดูฝน เกษตรกรจึงเปลี่ยนมาทำนาปรังทดแทนโดยได้การสนับสนุนสถานีสูบน้ำและคลองชลประทานจากกรมชลประทาน แม้จะมีระบบชลประทานแต่ไม่สามารถดำเนินการต่อได้เนื่องจากกรมชลประทานและองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในพื้นที่ไม่มีงบประมาณ ปัญหาดังกล่าวเริ่มได้รับแก้ไขเมื่อมีการวิจัยเพื่อพัฒนาท้องถิ่นซึ่งเกษตรกรร่วมเป็นนักวิจัย มีการพูดคุยหาทางออกร่วมกันระหว่างหน่วยงานที่เกี่ยวข้องและเกิดข้อตกลงร่วมกันโดยองค์การบริหารส่วนจังหวัดอุบลราชธานีเข้ามารับถ่ายโอนภารกิจจากกรมชลประทาน ขณะที่รูปแบบเครือข่ายความร่วมมือมี 2 รูปแบบ คือ 1) เครือข่ายความร่วมมือเชิงปฏิบัติการ เป็นความร่วมมือระหว่างเกษตรกร เกิดการรวมกลุ่มเกษตรกร โดยเกษตรกรเป็นผู้แสดงบทบาทหลักในบริหารจัดการน้ำเพื่อการเกษตร 2) เครือข่ายความร่วมมือเชิงนโยบาย เป็นความร่วมมือระหว่าง องค์การบริหารส่วนจังหวัดอุบลราชธานี มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี และสำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย เครือข่ายนี้มีบทบาทสำคัญในฐานะผู้สนับสนุน ด้านความรู้ วัสดุอุปกรณ์ บุคลากร และงบประมาณ โดยเครือข่ายความร่วมมือทั้งสองรูปแบบทำให้เกษตรกรและองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นมีการพัฒนาเชิงการบริหารจัดการและเสริมสร้างจิตสำนึกความเป็นพลเมือง กระบวนการทำงานแบบเครือข่ายความร่วมมือจึงเป็นกลไกสำคัญในการเสริมสร้างและพัฒนาการบริหารจัดการน้ำเพื่อการเกษตรโดยชุมชน