พระมาลัยฉบับวัดเทวสังฆาราม:
การวิเคราะห์เชิงอักขรวิทยาและความเชื่อมโยงทางสังคมวัฒนธรรมท้องถิ่นกาญจนบุรี
คำสำคัญ:
พระมาลัย, วัดเทวสังฆาราม, อักขรวิทยา, วัฒนธรรมท้องถิ่น, กาญจนบุรีบทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) วิเคราะห์พระมาลัยฉบับวัดเทวสังฆารามในเชิงอักขรวิทยา และ 2) ศึกษาความเชื่อมโยงระหว่างพระมาลัยฉบับวัดเทวสังฆารามกับสังคมและวัฒนธรรมท้องถิ่นกาญจนบุรี โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพด้วยการเก็บข้อมูลภาคสนามและการวิเคราะห์สังเคราะห์เอกสาร ผลการวิจัย พบว่า 1) พระมาลัยฉบับวัดเทวสังฆาราม เป็นธรรมคดีทางพุทธศาสนา จารบนสมุดไทยขาวด้วยอักษรขอมบาลีและขอมไทย บันทึกด้วยภาษาบาลีและภาษาไทย ลักษณะอักษรอยู่ในช่วงสมัยรัชกาลที่ 1 -5 ของกรุงรัตนโกสินทร์ มีการใช้ตัวเต็มและตัวเชิง ด้านอักขรวิทยาพบว่า เขียนด้วยอักษรขอมบาลี อักษรขอมไทย และอักษรไทย แต่งเป็นกลอนสวด 6 ทำนอง คือ ฉันท์ เชิด ราบ มังกร วสันต์ และเอกบท เมื่อวิเคราะห์ในแบบฉันทลักษณ์ปัจจุบันพบการใช้แต่งเป็นกาพย์ยานี 11 จำนวน 507 บท กาพย์สุรางคนางค์ 32 (กาพย์ 32) จำนวน 248 บท กาพย์ฉบัง 16 จำนวน 19 บท และที่ไม่ทราบรูปแบบคำประพันธ์ซึ่งมีลักษณะคล้ายวสันตดิลกฉันท์แต่ไม่ถูกต้องตามครุ ลหุ จำนวน 10 บท ผู้สร้างคือ แม่พุ่ม ส่วนผู้จารคือ พระเถรไม้ มีวัตถุประสงค์เพื่อสอนเรื่องผลแห่งกรรม กระตุ้นให้ทำบุญทำทาน รักษาศีล เจริญภาวนา การให้ความรู้เรื่องนรก-สวรรค์ 2) ด้านความเชื่อมโยงระหว่างพระมาลัยฉบับวัดเทวสังฆารามกับสังคมและวัฒนธรรมท้องถิ่นกาญจนบุรีนั้นสะท้อนโลกทัศน์ของผู้แต่งใน 5 ด้าน ได้แก่ ด้านอานิสงส์ของการสืบทอดและทำนุบำรุงพระพุทธศาสนาตามสถานะของพุทธบริษัท ด้านอิทธิพลวัฒนธรรมพระพุทธศาสนาในชุมชนใกล้เคียง ด้านวรรณกรรมพระพุทธศาสนาจากกรุงเทพฯ
ผ่านเครือข่ายการศึกษาของพระสงฆ์ในสมัยรัชกาลที่ 5 ด้านการผสมผสานระหว่างขนบเดิมและการเปลี่ยนแปลงผ่านวัฒนธรรมการศึกษาในสมัยรัชกาลที่ 5 และด้านจินตภาพนรกภูมิจากพระมาลัยของช่างเขียนงานจิตรกรรม
เอกสารอ้างอิง
ภาษาไทย
Anuman Ratchathon, Phraya อนุมานราชธน, พระยา. (1962). Prapheni kao khong Thai: Prapheni nueang nai kan tai ประเพณีเก่าของไทย: ประเพณีเนื่องในการตาย [Ancient Thai traditions: Death-related customs]. Rung Rueang Tham Press.
Fine Arts Department กรมศิลปากร. (2006). Phra Malai Kham Luang พระมาลัยคำหลวง [Phra Malai Kham Luang]. Kurusapa Press.
Fon Preplan, & Parinya Pansuwan ฟ้อน เปรมพันธุ์, และปริญญา ปั้นสุวรรณ์. (2007). Khrongkan samruat lae sueksa wannakam thongthin phraphet lai lak nai khet amphoe Mueang changwat Kanchanaburi โครงการสำรวจและศึกษาวรรณกรรมท้องถิ่นประเภทลายลักษณ์ในเขตอำเภอเมือง จังหวัดกาญจนบุรี [A survey and study of local manuscript literature in Mueang district, Kanchanaburi province]. Kanchanaburi Rajabhat University.
Jamnong Thongprasert จำนงค์ ทองประเสริฐ. (2003). Chanthalak Thai ฉันทลักษณ์ไทย [Thai prosody]. Ramkhamhaeng University Press.
Montree Tramoth มนตรี ตราโมท. (1985). Lak kan taeng kham pra pan thai หลักการแต่งคำประพันธ์ไทย [Principles of Thai poetry composition]. Thai Wattana Panich Printing House.
Nongnuch Phumali. นงนุช ภู่มาลี. (2015). Chittrakam fah phanung sakun chang phuen ban nai khet Isan Klang. จิตรกรรมฝาผนังสกุลช่างพื้นบ้านในเขตอีสานกลาง [Mural painting of local artisan schools in Central Isan]. [Unpublished doctoral dissertation, Silpakorn University].
Paramin Charuworn. ปรมินท์ จารุวร. (1998). Thamnong suad Phra Malai khong chao Nong Khao, amphoe Tha Muang, changwat Kanchanaburi ทำนองสวดพระมาลัยของชาวหนองขาว อำเภอท่าม่วง จังหวัดกาญจนบุรี [The chanting style of Phra Malai by the people of Nong Khao, Tha Muang district, Kanchanaburi province]. Unpublished manuscript.
Paramin Charuworn. ปรมินท์ จารุวร. (2010). Khrokan phonwat khong kan suad an wannakam rueang Phra Malai: Kan sueksa piebkhaop kan suad hra Malai thi Changwat Kanchanaburi lae Chonburi: Rai ngan wichai chabap Somboon โครงการ พลวัตของการสวดอ่านวรรณกรรมเรื่องพระมาลัย: การศึกษาเปรียบเทียบการสวดพระมาลัย ที่จังหวัดกาญจนบุรีและชลบุรี: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ [Dynamics of chanting the Phra Malai literature: A comparative study of the Phra Malai chanting in Kanchanaburi and Chonburi provinces: Complete research report]. Thailand Research Fund.
Pratchaya Luangdaeng ปรัชญา เหลืองแดง. (2020). Kan chatkan khwarmru ngan sinlapkam Thai samai Rattankosintonton nai Wat Thewa Sangkharam phuea kan chat kan rianru prawattisat lae watthanatham thongthin smarap naksueksa khru sangkhomsueksa การจัดการความรู้งานศิลปกรรม ไทยสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้นในวัดเทวสังฆารามเพื่อการจัดการเรียนรู้ประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมท้องถิ่นสำหรับ นักศึกษาครูสังคมศึกษา [The knowledge management of early Rattanakosin period-traditional Thai art in Wat Thewa Sangkharam to local history and culture learning management for social studies teacher students]. Warasan manutsaya sangkhom parithat วารสารมนุษยสังคมปริทัศน์ (มสป.) [Journal of Humanities and Social Sciences Review (JHSSR)], 22(1), 144–160. https://so05.tcithaijo.org/index.php/hspbruacthjournal/article/view/256849
Prasert Na Nagara ประเสริฐ ณ นคร. (1983). Phra Malai พระมาลัย [Phra Malai]. Mahamakut Buddhist University Printing House.
Phra Krue Kitti Woranawat, Phra Chatchai Athipanyo, & Phra Udom Sitthinayok พระครูกิตติ วรานุวัตร, พระฉัตรชัย อธิปญฺโญ, และพระอุดม สิทธินายก. (2018). Botbat Phra Song Nai Kan Suebsan Watthanatham Thai. บทบาทพระสงฆ์ในการสืบสานวัฒนธรรมไทย [The Role of Monks in Preserving Thai Culture]. Warasan maha chula nakhondhat วารสารมหาจุฬานาครทรรศน์ [Journal of MCU Nakhondhat], 5(3), 468–487.
Sakchai Saisingh ศักดิ์ชัย สายสิงห์. (2013). Phutthasilp samai Rattanakosin: Phatthanakan khong ngan chang lae naew khit thi prabplian พุทธศิลป์สมัยรัตนโกสินทร์: พัฒนาการของงานช่าง และแนวคิดที่ปรับเปลี่ยน [Buddhist art of the Rattanakosin era: Development of craftsmanship and transforming concepts]. Muang Boran.
Samnak-ngan Ratchabandittayasapha สำนักงานราชบัณฑิตยสภา. (2011). Wannakam lae wannakhadi Thai วรรณกรรมและวรรณคดีไทย [Thai literature and classical Thai literature]. The Royal Society of Thailand.
Sang Monwithun แสง มนวิทูร (1974). Ruam Bot-khwaam Khong Satsadaajaan Ruat-tho-tho Saeng Monwithun รวมบทความของศาสตราจารย์ ร.ต.ท. แสง มนวิทูร [Collected articles of professor Police Lieutenant Saeng Monwithun]. Phikanet Press.
Siri Phetchai สิริ เพ็ชรไชย. (2003). Chulakanthawong: Prawat yaw khamphir thang phraphutthasatsana. จูฬคันถวงศ์: ประวัติย่อคัมภีร์ทางพระพุทธศาสนา [Chulakanthawong: A brief history of Buddhist scriptures]. Wat Paknam Bhasicharoen Printing House.
Supaporn Makchaeng สุภาพร มากแจ้ง. (1978). Maleyya Devattheravatthu: Kan truat chamra lae kan sueksa choeng wikhro. มาเลยฺยเทวตฺเถรวตฺถุ : การตรวจชำระและการศึกษาเชิงวิเคราะห์ [Maleyya-Devatheravatthu: A critical edition and an analytical study]. [Master's thesis, Chulalongkorn University].
Suphaphan Na Bang Chang สุภาพรรณ ณ บางช้าง. (1986). Wiwatthanakan ngan-khian thi pen phasa Bali nai prathetThai: Praphet wikhro thamma nai Phra Suttanta Pitaka วิวัฒนาการงานเขียนที่เป็นภาษาบาลีใน ประเทศไทย: ประเภทวิเคราะห์ธรรมในพระสุตตันตปิฏก [The evolution of Pali writings in Thailand: Analytical forms of Dhamma in the Sutta Pitaka]. Chulalongkorn University.
Tri Amatyakul ตรี อมาตยกุล. (1968). Phutthasasan khati lae ruam rueang mueang Kanchanaburi พุทธสาสนคติ และรวมเรื่องเมืองกาญจนบุรี [Buddhist perspective and miscellaneous accounts of Kanchanaburi town]. Mahamakut Buddhist University Press.
Trisilpa Boonkhachorn ตรีศิลป์ บุญขจร. (1987). Wannakam pra-phet klon suat phak klang: Kan sueksa choeng wikhor วรรณกรรมประเภทกลอนสวดภาคกลาง: การศึกษาเชิงวิเคราะห์ [Klon suat of Central Thailand: An analytical study]. [Unpublished master’s thesis]. Chulalongkorn University.
Udom Nuthong อุดม หนูทอง. (1979). Suat Malai สวดมาลัย [Suat Malai]. nai Saranukrom Watthanatham Thai Phaktai ใน สารานุกรมวัฒนธรรมไทยภาคใต้ [In the Encyclopedia of Southern Thai Culture] (p. 1). Siam Place Management Publishing.
Wuttichai Moolsin วุฒิชัย มูลศิลป์. (1998). Muea roem patirup kan sueksa samai Ratchakan Thi 5 – Ratchakan Thi 7 เมื่อเริ่มปฏิรูปการศึกษา สมัยรัชกาลที่ 5 – รัชกาลที่ 7 [The beginning of educational reform during reigns Rama V – Rama VII]. World Media.
ภาษาต่างประเทศ
Denis, E. (1965). L’Origin cingalaise du P’rah Malay. Journal of The Siam Society, Volume of South East Asian studies, Vol II. The Siam Society.
Likhitanon, L. (1969). The Pali Literature of Thailand. [Doctoral dissertation]. Magadh University.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
การป้องกันปัญหาด้านลิขสิทธิ์และการคัดลอกผลงาน
ผู้เขียนบทความมีหน้าที่ในการขออนุญาตใช้วัสดุที่มีลิขสิทธิ์คุ้มครองจากเจ้าของลิขสิทธิ์ ผู้เขียนบทความมีความรับผิดชอบที่จะต้องปฏิบัติตามกฎหมายในการคัดลอกและทำสำเนาวัสดุที่มีลิขสิทธิ์อย่างเคร่งครัด การคัดลอกข้อความและการกล่าวพาดพิงถึงเนื้อหาจากวัสดุตีพิมพ์อื่น ต้องมีการอ้างอิงแหล่งที่มากำกับและระบุแหล่งที่มาให้ชัดเจนในส่วนบรรณานุกรม การคัดลอกข้อความหรือเนื้อหาจากแหล่งอื่นโดยไม่มีการอ้างอิงถือเป็นการละเมิดจริยธรรมทางวิชาการที่ร้ายแรง และเข้าข่ายการละเมิดลิขสิทธิ์ตามพระราชบัญญัติลิขสิทธิ์ พ.ศ. 2537 หากมีการฟ้องร้องดำเนินคดีใด ๆ เกิดขึ้น ผู้เขียนบทความมีความรับผิดชอบทางกฎหมายแต่เพียงผู้เดียว
