การประยุกต์ใช้จิตวิทยาเชิงพุทธในการปลูกฝังทักษะชีวิต เพื่อป้องกันโรคซึมเศร้าในเด็กปฐมวัย

บทคัดย่อ

โรคซึมเศร้าในเด็กสามารถเกิดขึ้นได้และนับเป็นปัญหาที่ส่งผลร้ายแรงต่อพัฒนาการเจริญเติบโตทางความคิด เป็นตัวฉุดรั้งพัฒนาการในด้านต่างๆของปัจเจกบุคคล ไม่ว่าจะเป็นทางกายและทางจิตใจ และเนื่องจากเด็กเป็นอนาคตของชาติ จึงส่งผลกระทบต่อการเติบโตของประเทศชาติ ในด้านการสร้างทรัพยากรมนุษย์ให้มีคุณภาพ การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อเสนอแนะแนวทางการประยุกต์หลักธรรมในพระพุทธศาสนาที่มีองค์ความรู้ในเชิงจิตวิทยาที่สามารถนำมาปลูกฝังทักษะให้แก่ชีวิตเด็กปฐมวัย โดยมุ่งเน้นการนำมาป้องกันการเกิดโรคซึมเศร้าที่สามารถเกิดขึ้นได้ในเด็ก เพื่อให้เกิดเป็นเกราะป้องกัน โดยการสร้างความรู้ความเข้าใจให้เด็กมีความเข้าใจโลกและชีวิตด้วยวิธีการของพุทธจิตวิทยา อันนำไปสู่ประโยชน์สูงสุดคือความหลุดพ้นจากสภาวะแห่งความเป็นทุกข์ ซึ่งหลักพุทธจิตวิทยาสามารถนำมาแก้ไขปัญหาในด้านจิตใจและสร้างปัญญาในการคิดวิเคราะห์ให้เห็นโลกตามความเป็นจริงได้ ซึ่งโรคซึมเศร้าในเด็กเป็นอาการป่วยทางจิต ที่เป็นปัญหาทางด้านจิตใจของคน โดยมองปัญหาไปที่ปัญหาทั่วไปหรือปัญหาพื้นฐานของชีวิตที่สามารถเกิดขึ้นได้เป็นธรรมดา เพราะมนุษย์ยังมีความบกพร่องและไม่สมบูรณ์ มนุษย์จึงมีความทุกข์ จึงเกิดเป็นคำถามว่าจะทำอย่างไรเพื่อป้องกันมิให้จิตใจที่บอบบางของเด็กสามารถอยู่รอดได้ในโลกที่เต็มไปด้วยความทุกข์

จากการศึกษาหลักธรรมที่สามารถนำมาช่วยในการสร้างทักษะชีวิตเด็กปฐมวัยและยังสามารถช่วยป้องกันและเยียวยาโรคซึมเศร้าได้ เช่น หลักอานาปณสติ, หลักพรมวิหารและหลักภาวนา ตามแนวพระพุทธศาสนา โดยหลักอานาปาณสติคือการเจริญสมาธิ โดยการกำหนดลมหายใจ เพื่อให้เกิดการตระหนักรู้ในตนเองและเกิดสติ หลักพรมวิหารนำมาใช้ในการปลูกฝังทักษะชีวิตเด็กในด้านการสร้างความเห็นอกเห็นใจและสร้างจิตใจให้มีความเมตตา หลักภาวนา เป็นหลักการที่ส่งเสริมการพัฒนาการให้แก่เด็กในด้านการยอมรับและการปรับตัว หลักธรรมทั้งสามนี้มีผลทั้งในด้านการเยียวยาสภาพจิตใจด้านลบและการพัฒนาสภาพจิตใจด้านบวก อีกทั้งยังช่วยส่งเสริมพัฒนาการทางกาย จิตใจ และทางสังคม หลักพุทธจิตวิทยาในการสร้างทักษะแก่ชีวิตให้แก่เด็กจึงจำเป็นอย่างยิ่งในการที่นำหลักธรรมเหล่านี้เข้าไปพัฒนาให้เกิดความสุขและความสมบูรณ์ในชีวิต

คำสำคัญ: ทักษะชีวิต, เด็กปฐมวัย, จิตวิทยาเชิงพุทธ, ป้องกันโรคซึมเศร้า