การสร้างเสริมพฤติกรรมสุขภาพของผู้สูงอายุตามแนวพระพุทธศาสนา

บทคัดย่อ

          งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ ดังนี้ 1) เพื่อวิเคราะห์สภาพทั่วไปและแนวคิด ทฤษฎีเกี่ยวกับการสร้างเสริมพฤติกรรมสุขภาพของผู้สูงอายุ 2) เพื่อวิเคราะห์หลักพุทธธรรมที่ใช้ในการสร้างเสริมพฤติกรรมสุขภาพของผู้สูงอายุ 3) เพื่อบูรณาการแนวคิด ทฤษฎีและหลักพุทธธรรมที่ใช้ในการสร้างเสริมพฤติกรรมสุขภาพของผู้สูงอายุ การวิจัยในครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยรวบรวมข้อมูลทางเอกสาร สัมภาษณ์เชิงลึกและจัดเวทีเสวนากลุ่ม จากผู้เชี่ยวชาญ และผู้ทรงคุณวุฒิ จำนวน 20 รูป/คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ แบบสัมภาษณ์ และวิเคราะห์ข้อมูลโดยวิธีพรรณนา

          ผลการวิจัยพบว่า 1) สภาพทั่วไป แนวคิดและทฤษฎีเกี่ยวกับการสร้างเสริมพฤติกรรมสุขภาพของผู้สูงอายุ พบว่า ในปัจจุบันประเทศไทยได้ให้ความสำคัญต่อผู้สูงอายุมากขึ้น รัฐบาลมีนโยบายให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องเตรียมความพร้อมเพื่อรองรับประชากรผู้สูงอายุมากขึ้น โดยมีการศึกษาถึงความต้องการของผู้สูงอายุในด้านต่างๆ เช่น การศึกษาคุณภาพชีวิต สวัสดิการ การส่งเสริมสุขภาพ รายได้ การทำงาน ความสัมพันธ์ในครอบครัวและชุมชนของผู้สูงอายุ เพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ รวมทั้งมีการส่งเสริม สนับสนุนให้มีการจัดตั้งชมรมผู้สูงอายุ โรงเรียนผู้สูงอายุ เพื่อให้ผู้สูงอายุได้มีโอกาสทำกิจกรรมต่างๆ ร่วมกัน นอกจากนี้การมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่ายต่างๆ ทั้งภาครัฐ เอกชน และชุมชน ซึ่งเป็นการช่วยให้ผู้สูงอายุเข้าถึงการบริการด้านต่างๆ มากยิ่งขึ้น 2) หลักพุทธธรรมที่ใช้ในการสร้างเสริมพฤติกรรมสุขภาพของผู้สูงอายุ ประกอบด้วยหลักอริยสัจ 4 การเข้าใจความเป็นจริงด้วยเหตุและผล หลักภาวนา 4 เป็นการพัฒนาทั้งด้านร่างกายและจิตใจ หลักทิศ 6 เป็นการทำหน้าที่ของตนได้อย่างถูกต้องเหมาะสมกับสถานะที่เกี่ยวข้องกับบุคคลนั้นๆ และหลักสาราณียธรรม 6 ผู้สูงอายุใช้หลักธรรมนี้ในการปรับปรุงตนเองเพื่อให้อยู่ในสังคมอย่างมีความสุข 3) การบูรณาการแนวคิด ทฤษฎีและหลักพุทธธรรมที่ใช้ในการสร้างเสริมพฤติกรรมสุขภาพของผู้สูงอายุ พบว่า การสร้างเสริมพฤติกรรมสุขภาพของผู้สูงอายุตามแนวพระพุทธศาสนา ผ่านรูปแบบที่เรียกว่า 4Hs Model ประกอบด้วย H (Heart) = หลักธรรมประจำใจ, H (Healthy) = สุขภาวะทางกายภาพ, H (Holistic care) = การดูแลแบบองค์รวม และ H (Habit) = การเสริมสร้างและปรับตัวด้านอุปนิสัยหรือพฤติกรรม