ปัญหาในการตรวจและเก็บพยานหลักฐานที่มาจากสารพันธุกรรม : กรณีการใช้ดุลพินิจของเจ้าพนักงานผู้มีอำนาจ

บทคัดย่อ

การนำเทคโนโลยีวิทยาศาสตร์มาช่วยในกระบวนการยุติธรรมทางอาญา โดยเฉพาะการนำสารพันธุกรรมในร่างกายมาประยุกต์ใช้ในการแสวงหาพยานหลักฐาน ถูกยอมรับจากทั่วมุมโลกว่า สามารถช่วยคลี่คลายคดีอาญาที่เกิดขึ้นได้อย่างแท้จริง เพราะมีความแม่นยำน่าเชื่อถือและมีประสิทธิภาพมากที่สุดหากเทียบกับพยานหลักฐานชนิดอื่นๆ จะเห็นได้จากคดีที่มักขาดประจักษ์พยาน แม้การนำสารพันธุกรรมมาใช้ในกระบวนการยุติธรรมทางอาญาจะมีประโยชน์มากเพียงใดก็ตาม แต่อาจส่งผลกระทบต่อศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ได้ อันเนื่องมาจากวิธีการได้มาของสารพันธุกรรมจะต้องทำการล่วงล้ำเข้าไปในเนื้อตัวร่างกายของบุคคล ซึ่งถือเป็นการละเมิดต่อสิทธิอย่างหนึ่งที่ต้องได้รับความคุ้มครอง ดังนั้น แต่ละประเทศจะต้องออกกฎหมายเพื่อกำหนดขอบเขตการใช้อำนาจของเจ้าพนักงานในการสั่งตรวจและเก็บสารพันธุกรรมมิให้กระทบต่อศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ของพลเมืองในประเทศ โดยคำนึงถึงหลักสิทธิมนุษยชนควบคู่ไปกับประโยชน์ต่อการอำนวยความยุติธรรมของคนหมู่มากเป็นสำคัญ ซึ่งแม้ว่าในประเทศไทยจะมีการกำหนดหลักเกณฑ์ในการแสวงหาพยานหลักฐานจากสารพันธุกรรมแล้ว แต่ยังคงพบว่ามีข้อบกพร่องอยู่ เห็นได้จากกรณีตัวอย่างในประเด็นปัญหาเรื่องการใช้ดุลพินิจของเจ้าพนักงานสอบสวน ที่ในปัจจุบันยังไม่มีมาตรการทางกฎหมายในการตรวจสอบและกำหนดขอบเขตการสั่งตรวจและเก็บตัวอย่างสารพันธุกรรมที่ชัดเจน จึงอาจนำไปสู่ปัญหาที่เจ้าพนักงานสอบสวนใช้อำนาจตามกฎหมายเพื่อแสวงหาประโยชน์โดยมิชอบ ทั้งนี้ หากจะทำการแก้ไขเพิ่มเติมบทบัญญัติในเรื่องดังกล่าว จะต้องทำการศึกษาจากหลักเกณฑ์วิธีการของต่างประเทศควบคู่ไปกับหลักการคุ้มครองสิทธิ