นิทานชาดกสอนคติธรรมสำหรับเด็ก : การสร้างสรรค์และบทบาทในสังคมไทยปัจจุบัน

Abstract

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการสร้างสรรค์นิทานชาดกสอนคติธรรมสำหรับเด็กด้วยวิธีการเปรียบเทียบกับต้นเรื่องในอรรถกถาชาดกและศึกษาบทบาทของนิทานชาดกสอนคติธรรมสำหรับเด็กในสังคมไทยปัจจุบัน โดยนำแนวคิดเรื่ององค์ประกอบของนิทานและทฤษฎีบทบาทหน้าที่ของคติชนมาเป็น   กรอบแนวคิดในการศึกษา ผลการศึกษาพบว่า การสร้างสรรค์นิทานชาดกสอนคติธรรมสำหรับเด็กเป็นไปในลักษณะการนำอรรถกถาชาดกมาปรับเปลี่ยนให้เป็นนิทานที่น่าสนใจและ สามารถสื่อสารให้เด็กเข้าใจได้ง่าย ด้วยการตัด ปรับ และเพิ่มเติมในส่วนองค์ประกอบ ทำให้รูปแบบการเขียน โครงเรื่อง แก่นเรื่อง ตัวละคร ฉาก กลวิธี การนำเสนอ และการใช้ภาษา เปลี่ยนแปลงไปจากเดิม แต่สาระสำคัญของความเป็นชาดกคือเรื่องราวของพระโพธิสัตว์และคำสอนของพระพุทธองค์ยังคงอยู่ ด้านบทบาทของนิทานชาดกสอนคติธรรมสำหรับเด็ก ได้แก่ การให้ความรู้และสอนคติธรรมแก่เด็ก การเป็นสื่อสอนคุณธรรมในครอบครัว และการเป็นนิทานฝึกอ่านภาษาไทย สิ่งเหล่านี้แสดงถึงการดำรงอยู่และความเปลี่ยนแปลงของชาดกในสังคมไทยปัจจุบัน