บทความ บทปริทัศน์หนังสือ มองคติชนเห็นตัวตนและชาติพันธุ์

Abstract

มองคติชนเห็นตัวตนและชาติพันธุ์ เป็นหนังสือในชุดโครงการเมธีวิจัยอาวุโส สกว. เรื่อง “คติชนสร้างสรรค์: พลวัตและการนำคติชนไปใช้ในสังคมไทยร่วมสมัย (2554-2557)” หนังสือเล่มนี้รวมบทความวิจัย 4 เรื่อง ได้แก่ (1) งานปอยไทยใหญ่: “เวที” แห่งการนำเสนออัตลักษณ์ทางชาติพันธุ์ของชาวไทใหญ่ในจังหวัดเชียงใหม่ โดยศิราพร ณ ถลาง และสุพิน ฤทธิ์เพ็ญ (2) ทานมหาปาง: พิธีกรรมบอกตัวตนของคนไทลื้อพลัดถิ่น หมู่บ้านร่มโพธิ์ทอง ตำบลท่าก๊อ อำเภอแม่สรวย จังหวัดเชียงราย โดยวกุล มิตรพระพันธ์ (3) ประเพณีตั้งธัมม์ของกลุ่มชาติพันธุ์ไทที่วัดผาแตก ตำบลเวียงพางคำ อำเภอแม่สาย จังหวัดเชียงราย โดยจตุพร เพชรบูรณ์ (4) เทศกาลตามประเพณีจีนในย่านเยาวราช: พื้นที่เพื่อการนำเสนออัตลักษณ์เชิงซ้อนทางวัฒนธรรมความเป็นจีนในบริบทการท่องเที่ยว โดยนรุตม์ คุปต์ธนไพโรจน์ และประกอบด้วยบทสังเคราะห์: มองชาติพันธุ์ผ่านคติชน โดยศิราพร ณ ถลาง และส่งท้ายด้วยภาคผนวก เรื่อง “คติชนสร้างสรรค์: พลวัตและการนำคติชนไปใช้ในสังคมไทยร่วมสมัย” หนังสือเล่มนี้เป็นหนังสือที่น่าสนใจและเป็นประโยชน์อย่างยิ่งสำหรับการศึกษาคติชนสร้างสรรค์ อันประกอบไปด้วยบทความที่กล่าวไปข้างต้น ซึ่งเป็นบทความที่เกิดขึ้นจากการเก็บข้อมูลภาคสนามในลักษณะการเข้าไปมีส่วนร่วมและเป็นผู้สังเกตการณ์ ทั้งยังเป็นการสังเกตการณ์ที่มีความต่อเนื่องมากกว่า 1 ครั้ง ต่อ 1 ปี การเก็บข้อมูลลักษณะนี้น่าสนใจเป็นอย่างยิ่งสำหรับการศึกษาคติชนสร้างสรรค์ เนื่องจากสามารถเห็นถึงความคงอยู่ ปรับเปลี่ยน ต่อยอด ผลิตซ้ำ รวมถึงการตีความใหม่ และการสร้างความหมายใหม่ในบริบทสังคมปัจจุบัน ซึ่งเป็นลักษณะสำคัญของการศึกษาคติชนสร้างสรรค์ เนื่องจากสามารถเห็นถึงพลวัตที่เกิดขึ้นกับปรากฏการณ์ทางคติชนและปรากฏการณ์ทางสังคมดังกล่าว