แนวคิดการวางแผนพัฒนาเมืองเชิงพื้นที่และการวางแผนอนาคตขององค์กรปกครองท้องถิ่น

เอกรินทร์ ต่วนศิริ

ผู้แต่ง

เอกรินทร์ ต่วนศิริ คณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตปัตตานี

คำสำคัญ:

การวางแผนเชิงพื้นที่, องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น, การวางแผนด้วยความร่วมมือ

บทคัดย่อ

แนวคิดการวางแผนพัฒนาเมืองเชิงพื้นที่ เป็นกรอบแนวคิดที่มุ่งเสนอต่อการวางแผนเมืองในอนาคตขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น แนวคิดและกระบวนทัศน์ในการวางแผนเชิงพื้นที่มีพัฒนาการมาพร้อม ๆ กับกระบวนทัศน์ทางเศรษฐกิจและการเมืองของโลก สำหรับประเทศไทยกระบวนทัศน์เรื่องนี้มีความเปลี่ยนแปลงไปในแต่ละช่วงเวลา บางครั้งเอนเอียงไปตามแนวโน้มของโลกและบางครั้งก็ถูกจำกัดตามระบบการเมืองและเศรษฐกิจของประเทศ ที่สำคัญพบว่า มีพัฒนาการล้อไปกับกระบวนการกระจายอำนาจในทางการเมืองว่าด้วยการถ่ายโอนอำนาจให้กับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น นอกจากหน้าที่ในการให้บริการสาธารณะทั่วไปแล้ว กระบวนการวางแผนเชิงพื้นที่ถือเป็นหนึ่งในภารกิจขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นที่สำคัญ ทั้งนี้ ภารกิจดังกล่าวควรพิจารณาด้วยสองแนวทางควบคู่กันไป ได้แก่ การวางแผนเชิงลบ (negative planning) ที่เน้นการควบคุมให้เป็นไปตามเกณฑ์หรือการออกใบอนุญาตภายใต้กรอบที่แผนท้องถิ่นกำหนด และการวางแผนเชิงบวก (positive planning) ที่เน้นบทบาทนำขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในการพัฒนาเชิงพื้นที่ผ่านการลงทุนภาครัฐและการส่งเสริมการลงทุนภาคเอกชน แม้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นจะมีอำนาจในการวางแผนและปฏิบัติตามแผนดังกล่าวได้ด้วยตนเอง แต่การกระจายอำนาจที่ยังไม่สมบูรณ์ในบริบทของประเทศไทย ทำให้การวางแผนและตัดสินใจต่าง ๆ ยังคงขึ้นอยู่กับกฎระเบียบ ข้อกำหนดของส่วนกลาง ภายใต้ระบบโครงสร้างเมืองการปกครองของประเทศเป็นหลัก ดังนั้น บทความวิจัยชิ้นนี้เป็นการทบทวนแนวคิดและกระบวนทัศน์ในเชิงทฤษฎี เพื่อการวางแผนในอนาคตขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น

References

Arnstein, S. R. (1969). A Ladder of Citizen Participation. Journal of the American Institute of Planners, 35(4), 216–224. https://doi.org/10.1080/01944366908977225

Campbell, T. (2009). Learning cities: Knowledge, capacity and competitiveness. Habitat International, 33(2), 195–201. https://doi.org/10.1016/j.habitatint.2008.10.012

Friedmann, J. (2011). Insurgencies: Essays in Planning Theory. Routledge.

Hayek, F. A. (1945). The Use of Knowledge in Society. American Economic Review, XXXV(4), 519–530.

Healey, P. (1997). Collaborative planning: Shaping places in fragmented societies. Macmillan.

Jacobs, J. (1961). The Death and Life of Great American Cities. Random House.

Krizek, K., Forysth, A., & Slotterback, C. S. (2009). Is There a Role for Evidence-Based Practice in Urban Planning and Policy? Planning Theory & Practice, 10(4), 459–478. https://doi.org/10.1080/14649350903417241

Pennington, M. (2002). A Hayekian Liberal Critique of Collaborative Planning. In P. Allmendinger & M. Tewdwr-Jones (Eds.), Planning Futures: New Directions for Planning Theory. Routledge.

Purcell, M. (2009). Resisting Neoliberalization: Communicative Planning or Counter-Hegemonic Movements? Planning Theory, 8(2), 140–165. https://doi.org/10.1177/1473095209102232