ระบำซอสมโภชช้างเผือก ของพระราชชายา เจ้าดารารัศมี : แนวคิดการนิพนธ์ทางร้องจากเพลงไทยสู่การขับซอล้านนา

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาแนวคิดการนิพนธ์ทางร้องเพลงระบำซอสมโภชน์ช้างเผือก ของพระราชชายา เจ้าดารารัศมี โดยใช้ระเบียบวิจัยเชิงคุณภาพ ผลการวิจัยพบว่า มีฉันทลักษณ์ประเภทค่าวหรือร่าย และฉันทลักษณ์พิเศษแบบล้านนา การบรรจุคำร้องมีลักษณะคล้ายเพลงไทยเนื้อเต็ม การบรรจุทำนองร้องมี 3 ทำนอง ได้แก่ ทำนองโยนก ทำนองเชียงแสน ตามแบบฉบับการจ๊อยของล้านนา และทำนองซอยิ้น มีโครงสร้างจากเพลงลาวจ้อยซึ่งเป็นเพลงไทยสำเนียงลาว ทำนองร้องมีความสอดคล้องกับทำนองหลักแต่เปลี่ยนเสียงลูกตกท้ายทำนองสร้อย ทำนองร้องผันเสียงคำร้องสูงต่ำไปมาเพื่อโน้มเข้าหาสำเนียงภาษาล้านนา การเอื้อนปรากฏเสียงอือ ฮือ เออ เฮอ เอย เอิงเงอ ฮือเงอ และเอื้อน 3 เสียง เช่นเดียวกับการขับร้องเพลงไทย แนวคิดที่ใช้เป็นการเลือกรับเอาหลักการทางคีตศิลป์ของดนตรีไทยราชสำนักมาปรับใช้ร่วมกับการซอพื้นเมืองล้านนาเพื่อสร้างเอกลักษณ์ของตน