การศึกษาเดี่ยวจะเข้เพลงลาวแคนทางครูสุธารณ์ บัวทั่ง

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาโครงสร้างทำนองและกลวิธีการบรรเลงเดี่ยวจะเข้เพลงลาวแคนทางครูสุธารณ์ บัวทั่ง ดำเนินการวิจัยตามกรอบวิจัยเชิงคุณภาพ จากการวิเคราะห์พบว่า เพลงเดี่ยวจะเข้เพลง    ลาวแคนทางครูสุธารณ์ บัวทั่ง ใช้กลวิธีที่หลากหลาย โดยเฉพาะอย่างยิ่งการดีดประสานเสียงหลายสายเช่นเดียวกับพิณอีสาน โครงสร้างของทำนองเพลงแบ่งออกเป็น 3 ส่วน ประกอบด้วย ส่วนที่ 1 เกริ่นนำ เป็นส่วนที่นำทำนองมาจากเดี่ยวพิณอีสานเพลงปู่ป๋าหลาน เน้นการดีดประสานเสียงหลายสาย ใช้กลุ่มเสียงเดียวกับเพลงลาวแพนของเดิม ส่วนที่ 2 คือ เนื้อลาวแพนออกซุ้มลาวแพน โครงสร้างเพลงส่วนนี้ครูสุธารณ์ได้นำทำนองมาจากเพลงลาวแพนทางครูแสวง อภัยวงศ์ พร้อมทั้งประพันธ์ทำนองซุ้มลาวแพนขึ้นใหม่ต่อเติมจากซุ้มลาวแพนของเดิม ส่วนที่ 3 เพลงพื้นเมืองอีสาน ในส่วนนี้ ครูสุธารณ์ได้นำเพลงนกไซบินข้ามทุ่งทำนองเพลงพื้นบ้านอีสานมาเรียบเรียงใหม่ต่อท้ายทำนองซุ้มลาวแพนและปิดท้ายด้วยทำนองเพลงเชิ้บเชิ้บเพลงนิยมของวงกันตรึมวงมโหรีอีสานใต้ทางเดี่ยวจะเข้ทางนี้เป็นรูปแบบทางเดี่ยวสำหรับบรรเลงเพื่อการฟัง มิได้ใช้ประกอบรำ กลวิธีการดีดสายกระทบสองสายและ  สามสายของจะเข้สามารถเชื่อมโยงไปสู่ระบบความคิดและภูมิปัญญาดั้งเดิมของดนตรีอีสานทำนองลายปู่ป๋าหลานที่เป็นทำนองช่วงเกริ่นนำ เป็นเพลงที่มีความสลับซับซ้อนและมีความท้าทาย เนื่องจากเป็นเพลงที่ใช้ทักษะขั้นสูงของเครื่องดนตรีพื้นเมืองอีสาน กลองรำวงที่กำหนดให้ใช้เป็นเครื่องประกอบจังหวะนั้น เป็นสิ่งแปลกใหม่และช่วยชักนำให้ผู้ฟังมองเห็นภาพสะท้อนของดนตรีอีสานได้ชัดเจนขึ้น