สถานภาพงานวิจัยปี่พาทย์พื้นบ้านอีสานใต้

บทคัดย่อ

บทความเรื่องสถานภาพงานวิจัยปี่พาทย์พื้นบ้านอีสานใต้ มีวัตถุประสงค์เพื่อสำรวจสถานภาพงานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับวงดนตรี บทเพลง การสืบทอด และบทบาทต่อสังคมของวงปี่พาทย์พื้นบ้านอีสานใต้ โดยเป็นการสำรวจจากสื่อออนไลน์ที่ปรากฏในรูปของวิทยานิพนธ์ บทความวิจัย และงานวิจัย ที่สามารถเข้าถึงได้ แล้วนำข้อมูลมาวิเคราะห์ จากผลงานวิจัยดังกล่าวมีองค์ความรู้ดังต่อไปนี้

          วงปี่พาทย์พื้นบ้านอีสานใต้มีลักษณะโดยทั่วไปที่คล้ายคลึงกัน เครื่องดนตรีเป็นมรดกตกทอดมาจากบรรพบุรุษและบางส่วนก็ได้มีการเพิ่มเข้ามาใหม่ พบรูปแบบของวงอยู่ 4 รูปแบบ ได้แก่ วงเครื่องห้า วงเครื่องหก วงเครื่องแปด และวงเครื่องสิบสอง โดยวงปี่พาทย์พื้นบ้านพบอยู่ในพื้นที่ 3 จังหวัดด้วยกันคือ จังหวัดบุรีรัมย์ ศรีสะเกษ และนครราชสีมา

          บทเพลงที่ใช้ในการบรรเลงประกอบไปด้วย เพลงชุดโหมโรง เพลงเถาหรือเพลงเบ็ดเตล็ด เพลงอวมงคล เพลงพิธีกรรมเลี้ยงผี เพลงแห่ เพลงมอญ และเพลงประกอบการแสดง บทเพลงที่โดดเด่นคือเพลงชุดโหมโรงและเพลงเลี้ยงผี

          กระบวนการสืบทอดอาศัยรูปแบบมุขปาฐะ เริ่มฝึกหัดเพลงสาธุการเป็นเพลงแรกคล้ายกันทุกวง สถานที่ที่ใช้ในการเรียนคือบ้าน วัด และชมรมดนตรีไทย ในด้านบทบาทต่อสังคมปรากฏพบใน 3 ลักษณะคือ 1.บรรเลงประกอบพิธีกรรมและการแสดง 2.บรรเลงเพื่อสร้างความบันเทิงให้แก่ผู้คนในชุมชน 3.ในฐานะแหล่งเรียนรู้สืบทอดมรดกวัฒนธรรมของชุมชนและเป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์

คำสำคัญ : สถานภาพ, งานวิจัย, ปี่พาทย์พื้นบ้านอีสานใต้