สัมฤทธิ์ผลของโครงการหนึ่งตำบลหนึ่งผลิตภัณฑ์ในจังหวัดกาญจนบุรี

บทคัดย่อ

                ดุษฎีนิพนธ์นี้มีวัตถุประสงค์ (1) เพื่อศึกษาสัมฤทธิ์ผลของโครงการหนึ่งตำบลหนึ่งผลิตภัณฑ์ในจังหวัดกาญจนุบรี (2) เพื่อเสนอแนะให้มีการปรับปรุงปัจจัยที่มีผลต่อสัมฤทธิ์ผลของโครงการหนึ่งตำบลหนึ่งผลิตภัณฑ์ในจังหวัดกาญจนุบรี ให้เหมาะสมยิ่งขึ้น  การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยแบบผสมระหว่างการวิจัยในเชิงคุณภาพและเชิงปริมาณ การวิจัยเชิงคุณภาพใช้เครื่องมือการสัมภาษณ์เชิงลึกจากผู้ผลิตผลิตภัณฑ์ในโครงการOTOP จำนวน 9 รายและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับโครงการ OTOP จ.กาญจนบุรีจำนวน 5 รายโดยเลือกแบบเจาะจง และศึกษาจากเอกสารจากหน่วยงานของรัฐบาลที่เกี่ยวข้องในโครงการหนึ่งตำบลหนึ่งผลิตภัณฑ์ซึ่งเป็นงานวิจัยและการประเมินผลของหน่วยงานราชการ จำนวน 5 แห่งวิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์และสังเคราะห์ ส่วนการวิจัยในเชิงปริมาณผู้วิจัยใช้แบบสอบถามโดยเก็บจากประชากรในชุมชนหมู่บ้าน OTOP  ต.หนองขาว อ.ท่าม่วง จ.กาญจนบุรี กำหนดกลุ่มตัวอย่างจำนวน 400 คน เครื่องมือในการเก็บรวบรวมข้อมูลเป็นแบบสอบถาม และการสัมภาษณ์แบบเจาะลึก ผลการวิจัยพบว่า
                1. สัมฤทธิ์ผลของโครงการหนึ่งตำบลหนึ่งผลิตภัณฑ์ด้านต่าง ๆ เป็นดังนี้ (1) สัมฤทธิ์ผลด้านการสร้างงาน สร้างรายได้แก่ชุมชน  ผลการดำเนินโครงการ ทำให้ประชากรที่ศึกษาเกิดการสร้างงานและมีรายได้เพิ่มขึ้นร้อยละ 62.34 เพิ่มขึ้น 1 เท่า จากรายได้เดิมและเปลี่ยนจากอาชีพเดิมที่ประกอบอยู่และอาชีพแม่บ้าน เกษียณ หรือว่างงาน มาเป็นผู้ผลิตผลิตภัณฑ์หนึ่งตำบลหนึ่งผลิตภัณฑ์เป็นอาชีพหลัก และยังคงประกอบอาชีพหลักอาชีพเดิม แต่ทำการผลิตผลิตภัณฑ์หนึ่งตำบลหนึ่งผลิตภัณฑ์เป็นอาชีพเสริมรายได้ทำให้มีรายได้เพิ่มขึ้น (2) สัมฤทธิ์ผลด้านการสร้างความเข้มแข็งแก่ชุมชน ผลการศึกษาพบว่า คนในชุมชนมีการทำกิจกรรมร่วมกัน และมีการประชุมกันในแต่ละเดือน โดยผู้ประกอบการมีการนำแรงงานที่เป็นคนในชุมชนมาเป็นแรงงานในการผลิตทำให้เกิดความเข้มแข็งของชุมชน ไม่ว่าจะเป็นการสร้างเครือข่ายการบริหารจัดการให้พึ่งพาตนเองได้ การประชุมหารือถึงปัญหาต่าง ๆ ของโครงการร่วมกัน (3) สัมฤทธิ์ผลด้านการส่งเสริมภูมิปัญญาท้องถิ่น ผลการศึกษาพบว่า การผลิตผลิตภัณฑ์นั้นเป็นผลิตภัณฑ์ที่เกิดจากการนำผลิตภัณฑ์ที่มีอยู่แล้วมาสร้างเป็นผลิตภัณฑ์ที่มีราคาสูงขึ้นและ ผลิตภัณฑ์ที่เกิดจากการคิดขึ้นมาใหม่ นอกจากนี้ผลิตภัณฑ์ที่เกิดจากภูมิปัญญาในท้องถิ่นที่สืบทอดมาจากบรรพบุรุษ และผลิตภัณฑ์ที่เกิดจากภูมิปัญญาในท้องถิ่นที่มาจากที่อื่นมาผลิตนั้นใช้วัตถุดิบภายในชุมชน มากกว่า50% มาผลิตเป็นผลิตภัณฑ์อีกทั้งโครงการมีส่วนช่วยให้มีการนำภูมิปัญญาท้องถิ่นมาปรับใช้ในการดำเนินกิจกรรมทำให้เกิดการสืบสานวัฒนธรรมของชุมชน (4) สัมฤทธิ์ผลด้านการส่งเสริมการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ ผลการศึกษาพบว่า ผู้เป็นเจ้าของกิจการและแรงงานที่ใช้ในการดำเนินการผลิต ส่วนใหญ่เป็นสตรีโดยมีการสร้างเครือข่าย ด้วยการรวมกลุ่มของแต่ละกลุ่มผลิตภัณฑ์และมีการร่วมกันทำกิจกรรมอย่างไม่เป็นทางการและมีแนวโน้มเกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง
                 2. ปัจจัยที่มีผลต่อสัมฤทธิ์ผลของโครงการหนึ่งตำบลหนึ่งผลิตภัณฑ์ที่สำคัญได้แก่การวางนโยบายเพื่อยกมาตรฐานการครองชีพให้ดีขึ้น การทำให้ชาวบ้านได้ใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่นให้เกิดประโยชน์ การทำให้ชาวบ้านรู้จักวิธีการทำธุรกิจ และการเข้าถึงแหล่งเงินทุน

* นักศึกษาปริญญาเอก สาขารัฐประศาสนศาสตร์ คณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยกรุงเทพธนบุรี 10170 ภายใต้การควบคุมของ ว่าที่ร.ต.ดร.อนันต์  โพธิกุล 
Corresponding author : bamee1977@ hotmail.com