การ สร้างอัตลักษณ์ล้านนาผ่านเพลงในสื่อกระแสหลักและสื่อร่วมสมัย
Main Article Content
บทคัดย่อ
Lanna songs or songs that used the northern Thai dialect (kham muang) were influenced by mainstream media. They were produced by companies founded in the center of Thailand or Bangkok. This also included songs by local singers/musicians who were influenced by mainstream media. These songs had stereotyped and framed the perceptions of Lanna identities. However, changing forms of media and technologies provide chances for local singers and musicians to construct and negotiate Lanna identities in different aspects. This research investigates the construction of Lanna identities through songs in mainstream and contemporary media. The objective is to analyze and compare the construction of Lanna identities in songs produced or influenced by the mainstream media, and songs produced by local singers/musicians in contemporary media to find the differences and negotiation of Lanna identities. This qualitative research analyzes three aspects which are gender; lifestyle, culture, and rural community; and history and memory. The results show that though local singers/musicians are still influenced by mainstream media, there is some kind of negotiation to identities in their songs. Lanna women are presented as both idealistic and modern. Rural communities are presented with villagers’ lifestyles rather than promotional images for tourism while capitalism and modernity are not rejected. Lastly, they started to use local history and memories in their songs instead of relying on national history.
Article Details

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
References
เกสร ยอดแก้ว. (2560). อัตลักษณ์ของคนล้านนาจากบทเพลงลูกทุ่งคำเมืองที่ขับร้องโดย อบเชย เวียงพิงค์. [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่].
คมชัดลึกออนไลน์. (20 สิงหาคม 2553). บุญศรี รัตนัง โล่งอก ลูกสาวสืบสายเลือดล้านนา. Komchadluek. https://www.komchadluek.net/entertainment/70431
จิราพร ขุนศรี. (2559). การต่อรองอำนาจของวัฒนธรรมท้องถิ่นในยุคโลกาภิวัตน์สื่อ. วารสารบริหารธุรกิจ เศรษฐศาสตร์และการสื่อสาร, 11 (ฉบับพิเศษ มกราคม-มิถุนายน), 29-43.
ฉัตรทิพย์ นาถสุภา. (2563). เศรษฐกิจหมู่บ้านไทยในอดีต (พิมพ์ครั้งที่ 8). สมาคมประวัติศาสตร์ในพระราชูปถัมภ์สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี.
ณทิตา ทรัพย์สินวิวัฒน์. (2560). อุตสาหกรรมเพลงไทยในยุคประเทศไทย 4.0. วารสารวิชาการนวัตกรรมสื่อสารสังคม, 5(1), 157-167.
ดารุณี สมศรี. (2549). การสร้างภาพลักษณ์ความงามของเชียงใหม่ พ.ศ.2464-2500. [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย].
ตติยา สายบัวพัตร์. (2555). เพลงโฟล์คซองคำเมืองของสุนทรี เวชานนท์. พิฆเนศวร์สาร, 8(1), 17-24.
ธงชัย วินิจจะกูล. (2556). กำเนิดสยามจากแผนที่ ประวัติศาสตร์ภูมิกายาของชาติ. สำนักพิมพ์อ่าน.
ธงชัย วินิจจะกูล. (2559). โฉมหน้าราชาชาตินิยม. ฟ้าเดียวกัน.
ธงชัย วินิจจะกูล. (2560). คนไทย/คนอื่น. ฟ้าเดียวกัน.
นัทธนัย ประสานนาม. (2561). หลวงวิจิตรวาทการกับนิยายโรมานซ์แนวจักรวรรดินิยม. โครงการเผยแพร่ผลงานทางวิชาการ คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
เนื้ออ่อน ขรัวทองเขียว. (2559). เปิดแผนยึดล้านนา. มติชน.
เบเคอร์, คริส และผาสุก พงษ์ไพจิตร. (2557). ประวัติศาสตร์ไทยร่วมสมัย. มติชน.
ปาณิส โพธิ์ศรีวังชัย และ ฐิตินัน บุญภาพ คอมมอน. (2563). อัตลักษณ์ของเพลงอีสานประยุกต์ในยุคอีสานใหม่. วารสารนิเทศศาสตร์ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช, 9(1), 29-46.
ประกายกาวิล ศรีจินดา, สุปราณี วัฒนสิน และ มณฑิตา ครุผาด. (2563). การสื่อสารวัฒนธรรมอีสานในภาพยนตร์ “ไทบ้าน เดอะซีรีส์”. วารสารวิทยาการจัดการ มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย, 15(1),
-88.
พัฒนา กิติอาษา. (2546). ท้องถิ่นนิยม. กองทุนอินทร์-สมเพื่อการวิจัยทางมานุษยวิทยา.
พันธกานต์ ทานนท์. (2565). มิวสิกวิดีโอเพลงลูกทุ่งอีสานกับการสื่อสารอัตลักษณ์อีสานใหม่. วารสารศาสตร์, (พฤษภาคม-สิงหาคม), 252-318.
เพ็ญพิมพ์ พวงสุวรรณ, พรนภา ธนโพธิวิรัตน์, ผกามาศ ชัยรัตน์ และ เกริกกิต ชัยรัตน์. (2563). วัฒนธรรมอีสานผ่านบทเพลงลูกทุ่งไทย. วารสารการบริหารนิติบุคคลและนวัตกรรมท้องถิ่น, 6(3), 140-156.
ภิญญพันธุ์ พจนะลาวัณย์. (7 ตุลาคม 2565). ล้านนาป็อป แต่ไม่ป็อปอย่างที่คิดกัน: ว่าด้วยอาหาร ดนตรี และพลังทางวัฒนธรรมแบบ ‘เหนือๆ’ ในสังคมไทย. The 101 World. https://www.the101.world/lanna-pop/
ยุวดี นิรัตน์ตระกูล (บรรณาธิการ). (2563). TAT the Journey: The story based on true journey 60 ปี ททท. การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย.
รุ้งนภา ยรรยงเกษมสุข. (2559). โลกาภิวัตน์ ท้องถิ่นนิยม กับการโหยหาอดีต. วารสารเศรษฐศาสตร์การเมืองบูรพา, 2(2), 1-15.
เรย์โนลด์ส, เครก เจ. (2565). เอกลักษณ์ไทยในยุคโลกาภิวัตน์. ใน ปรีดี หงส์สตัน (บ.ก.), จดหมายจากสุดขอบโลก คิดคำนึงถึงอดีตในปัจจุบัน (น. 329-375). สำนักพิมพ์ศยาม.
วินัย ปราบริปู. (2557). จิตรกรรมฝาผนังวัดภูมินทร์-วัดหนองบัว. หอศิลป์ริมน่าน.
ศิลปวัฒนธรรม. (12 มีนาคม 2566). ค้นตัวตน หนานบัวผัน ศิลปินที่เชื่อว่าวาด “ปู่ม่าน-ย่าม่าน” ภาพ “กระซิบรัก” วัดภูมินทร์. ศิลปวัฒนธรรม. https://www.silpa-mag.com/art/article_64782
สรัสวดี อ๋องสกุล. (2553). ประวัติศาสตร์ล้านนา (พิมพ์ครั้งที่ 7). สำนักพิมพ์อมรินทร์.
สิริชญา คอนกรีต. (2560). กลวิธีทางภาษาในเพลงลูกทุ่งเพื่อสื่อสารอัตลักษณ์และการเมืองเชิงวัฒนธรรมของคนอีสานพลัดถิ่น. Veridian E-Journal, 10(2), 1577-1594.
สุนทร คำยอด. (2559). “อุดมการณ์ล้านนานิยม” ในบทเพลงของจรัล มโนเพ็ชร. วารสารข่วงผญา, 11,
-30.
สุพลธัช เตชะบูรณะ. (2559). การเปลี่ยนแปลงและการขยายตัวของธุรกิจเพลงไทยสากลในทศวรรษที่ 2520. วารสารประวัติศาสตร์ธรรมศาสตร์, 3(2), 115-145.
สุรเดช โชติอุดมพันธ์. (2560). ทฤษฎีวรรณคดีวิจารณ์ตะวันตกในศตวรรษที่ 20. สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
อนันต์ ลากุล. (2561). การศึกษาอัตลักษณ์ถิ่นเหนือและอีสานผ่านวรรณกรรมเพลง. วิวิธวรรณสาร, 2(2),
-80.
อรรถจักร สัตยานุรักษ์. (2559). ลืมตาอ้าปาก จากชาวนาสู่ผู้ประกอบการ. สำนักพิมพ์มติชน.
อิศเรศ แนวกันยา และลักษณา คล้ายแก้ว. (2563). การสื่อสารอัตลักษณ์วัยรุ่นผ่านมิวสิกวิดีโอเพลงฮิปฮอปที่ใช้ภาษาไทยท้องถิ่น. วารสารเทคโนโลยีสื่อสารมวลชน มทร.พระนคร, 5(2), 49-58.
อุกฤษฏ์ เฉลิมแสน. (2561). การต่อรองความเป็นอีสานบนพื้นที่สื่อดิจิทัล: การเมืองเชิงอัตลักษณ์ของเน็ตไอดอลอีสาน. วารสารภาษาและวัฒนธรรม, 37(1), 117-138.
MGR Online. (5 สิงหาคม 2554). “อ้อม รัตนัง” ม่วนแต้ๆ แม่สาวฮ้องกำเมือง. https://mgronline.com/live/detail/9540000096790
Sanook. (23 พฤศจิกายน 2565). กระซิบรักบันลือโลก "ปู่ม่านย่าม่าน" มงคลล้านนา ณ วัดภูมินทร์. https://www.sanook.com/horoscope/127389/
Baker, C. (2005). Afterword. In Baker, C. and Anderson B. (eds.) Pen and Sail Literature and History in Early Bangkok Including the History of Bangkok in the Chronicles of Ayuthaya (pp. 361-384). Silkworm Books.
Ferguson, N. (2004). Empire: How Britain made the modern world. Penguin Books.
Hewison, K. (2000). Resisting globalisation: a study of localism in Thailand. The Pacific Review. 13(2), 279-296.
Hewison, K. (2002). Responding to Economic crisis: Thailand’s Localism. In McCargo D. (ed.) Reforming Thai Politics (pp. 143-161). Copenhagen: NIAS Publishing.
Parker, R. D. (2015). How to interpret literature and critical theory for literary and cultural studies. (3rd ed.). Oxford University Press.
Pratt, M. L. (1992). Imperial eyes: Travel writing and transculturation. Routledge.
Shabanirad, E., & Marandi, S. M. (2015). Edward Said’s orientalism and the Representation of oriental Women in George Orwell’s Burmese Days. International Letters of Social and Humanistic Sciences. 60, 22-33.
Strate, S. (2015). The Lost Territories: Thailand’s History of National Humiliation. University of Hawaii Press.