ตัวตน ความเป็นคน และที่พึ่งพิงสุดท้ายของคนชายขอบ ในวรรณกรรมเรื่อง หมา ของปาจิน

บทคัดย่อ

“ฉันไม่ใช่คนหรอก เป็นแค่สิ่งของจำพวกเดียวกับ ‘หมา’ นั่นเอง” คำว่า “หมา” มิเพียงถูกใช้นิยามสัตว์ชนิดหนึ่ง หากแต่ยังเป็นการกล่าวถึงนิยามตัวตนของตัวละครหลักในวรรณกรรมเรื่อง หมา ของปาจิน บทความนี้มุ่งศึกษาและนำเสนอตัวตน ศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ สิทธิ และสิ่งศักด์สิทธิ์อันเป็นที่พึ่งพิงของคนชายขอบผ่านมุมมองของตัวละครหลักที่เป็นเด็กกำพร้าในวรรณกรรมเรื่อง หมา ของปาจิน โดยศึกษาและวิเคราะห์ผ่านแว่นแนวคิดจิตวิทยาเกี่ยวกับตัวตน ลำดับขั้นความต้องการของมนุษย์ ตลอดจนกรอบแห่งสิทธิมนุษยชนและศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ ผลการศึกษาชี้ให้เห็นว่า ตัวตนของตัวละครหลักที่มีสถานะเป็นคนชายขอบในสังคมถูกบิดเบือนและลดทอนคุณค่า เหลือเพียงตัวตนของ “หมา” มิใช่มนุษย์ นำไปสู่การไม่สามารถรักษาศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์และสิทธิแห่งตนไว้ได้ เมื่อเป็นบุคคลที่ถูกผลักออกจากพื้นที่สังคม ที่พึ่งพิงเพียงหนึ่งเดียวจึงเหลือเพียงสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่ไม่กีดกันตัวละครหลักออกไป ความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งศักดิ์สิทธิ์กับตัวละครหลักผู้เป็นบุคคลชายขอบจึงเกี่ยวข้องกันอย่างมีนัยสำคัญ ทั้งนี้ยังชี้ให้เห็นว่าปัจจัยการเปลี่ยนแปลงทางสังคมและทัศนคติของคนในสังคมล้วนส่งผลต่อการใช้ชีวิตของบุคคลหนึ่งๆ ดังนั้นวรรณกรรมเรื่อง หมา จึงเปรียบเสมือนบันทึกและกระจกที่สะท้อนอีกมิติหนึ่งของสังคมในมุมมองของคนชายขอบที่ตัวตนกลายเป็นเพียง “หมา” ตัวหนึ่ง