Motion of Time in Northern Thai Dialect: A Cognitive Linguistics Approach

Main Article Content

PINANONG AMPALA

Abstract

This research aims to 1) analyze motion of time when co-occurred with vertical words movement, horizontal words movement and directionless words movement, 2) present image schemas of motion of time. The data were collected from 35 northern Thai literature “khâw” published in 1782-2012. The results indicated that there were 3 types of motion of time. 


The first type of motion of time is “vertical movement”. When time co-occurred with the word /khɯ̑n/ “up”, it conveyed an ascending motion (moving upward) and when time co-occurred with the word /loŋ/ “down”, it indicated a descending motion (moving downward).


                  The second type of motion of time is “horizontal movement”. It was related to a person who witnessed an event of time movement if time co-occurred with the words              / khâw / “in”, /ɔ̀:k/ “out”, /pai-nâ:/ “moving forward” or /pa:i-nâ:/ “moving forward”, /lun/ “after” and /lăŋ/ “after”.


The last type of motion of time is “directionless movement”. It was movement which moved out of the starting point without the finishing point of motion. In addition, this motion conveyed past events.


Three types of motion can be explained that the movement of time related to humans. No matter the movement was identified in a space, the perception of time which is movable related to perception via human senses. The aforementioned findings showed the relationship between concept, knowledge, and perception via senses of the person who perceives time movement.   

Article Details

How to Cite
AMPALA, P. (2022). Motion of Time in Northern Thai Dialect: A Cognitive Linguistics Approach. Chiang Mai University Journal of Humanities, 23(3), 78–96. Retrieved from https://so03.tci-thaijo.org/index.php/JHUMANS/article/view/262277
Section
Research Articles

References

คนดอย (นามแฝง). (2502). ค่าวจ๊าง 7 หัว 7 หาง. เชียงใหม่: ประเทืองวิทยา.

ค่าวซอช้างโพงนางผมหอม. (2513). เชียงใหม่: ประเทืองวิทยา.

ค่าวซอชิวหาลิ้นคำ. (2511). เชียงใหม่: ประเทืองวิทยา.

ค่าวซอป๋าตะเพียน. (2511). เชียงใหม่: ประเทืองวิทยา.

ค่าวซอสุวรรณเมกฆะหมาขนคำ. (2511). เชียงใหม่: ประเทืองวิทยา.

ค่าวซออ้ายร้อยขอด. (2511). เชียงใหม่: ประเทืองวิทยา.

นายโอ้ต (นามแฝง). (2511). ค่าวซอเรื่องก่ำก๋าดำ. เชียงใหม่: นพบุรีการพิมพ์.

นิคม พรหมาเทพย์. (2534). พระลอคำคร่าว. เชียงใหม่: ม.ป.พ.

นิโลบล ภู่ระย้า. (2556). การศึกษาคำบอกเวลาในภาษาไทยถิ่นอีสานในพื้นที่ภาคอีสานตอนบน. (วิทยานิพนธ์อักษรศาสตรมหาบัณฑิต). กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

ปัญญา (นามแฝง). (2511). ค่าวซอนกกระจาบ. เชียงใหม่: ประเทืองวิทยา.

ปิ่นอนงค์ อำปะละ. (2559). ระบบมโนทัศน์ “เวลา” ของผู้พูดภาษาไทยถิ่นเหนือ (ดุษฎีนิพนธ์ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต). กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

______________. (2563 ก). อุปลักษณ์มโนทัศน์ “เวลาเป็นการเคลื่อนที่” ในภาษาไทยถิ่นเหนือ. (รายงานการวิจัยฉบับที่ 415). เชียงใหม่: มหาวิทยาลัยพายัพ.

______________. (2563 ข). อุปลักษณ์เชิงมโนทัศน์ “เวลาเป็นการเคลื่อนที่ “ลง”ในภาษาไทยถิ่นเหนือ.วารสารมหาวิทยาลัยนราธิวาสราชนครินทร์ (สาขามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์), 7(1), 45 - 58.

มธุรส คุ้มประสิทธิ์. (2553). การศึกษาเปรียบเทียบวิธีการบอกเวลาในภาษาไทยกรุงเทพฯ กับภาษาซาไกแต๊นแอ๊น ที่อำเภอป่าบอน จังหวัดพัทลุง (วิทยานิพนธ์อักษรศาสตรมหาบัณฑิต). นครปฐม: มหาวิทยาลัยศิลปากร.

มิ่งมิตร ศรีประสิทธิ์. (2548). การศึกษาเวลาในภาษาไทยถิ่นใต้. วารสารภาษาและวรรณคดีไทย, 22(2), 160 -195.

อ้ายไชยเมืองเลน (นามแฝง). (2513). ค่าวซอจั๋นต๊ะฆา. เชียงใหม่: ประเทืองวิทยา.

อุดม รุ่งเรืองศรี. (2528). ค่าวกาวิละ. เชียงใหม่: ศูนย์วัฒนธรรม วิทยาลัยครูเชียงใหม่.

อุดม รุ่งเรืองศรี. (2547). พจนานุกรมล้านนา-ไทยฉบับแม่ฟ้าหลวงตอนที่ 1-2. กรุงเทพฯ: อมรินทร์

พริ้นติ้งกรุ๊ป.

Evans, V. & Green, M. (2006). Cognitive Linguistics: An Introduction. Edinburgh: Edinburgh University Press.

Evans, V. (2015). The Crucible of Language: How Language and Mind Create Meaning. UK: Cambridge University Press.

Johnson, Mark. (1987). The Body in the Mind. Chicago: University of Chicago Press.

Kvalheim, D.R. (2000). Conceptual Metaphor of time in Thai and English. Master of arts in linguistics, Chulalongkorn University, Bangkok.

Lakoff, G & Johnson, M. (1980). Metaphors We Live By. USA. Chicago: The University of

Chicago Press.

Lakoff, George. (1987). Women, fire, and dangerous things: What categories reveal

about the mind. Chicago: University of Chicago Press.

Lee, D. (2002). Cognitive Linguistics: An Introduction. UK: Oxford University Press.

Radden, G. (2003). The Metaphor TIME AS SPACE across Languages. Geburtstag [online], 8 (2-3), 226-239.

Talmy, L. (2000). Toward a Cognitive Semantics. Cambridge: Mass MIT Press.